Γράφει ο ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΒΑΣΙΛΟΜΑΝΩΛΑΚΗΣ*
www.polygnosi.gr
Το χάσμα στις γενιές σήμερα είναι η αναμφισβήτητη δεξιότητα της πλειοψηφίας των νεότερων στις νέες τεχνολογίες κι αντίστοιχα των μεγαλύτερων στον τεκμηριωμένο λόγο.
Το ερώτημα του τίτλου είναι ρητορικό. Είναι σημερινή επιτακτική αναγκαιότητα κάθε παραγωγικός πολίτης να είναι λειτουργικά εγγράμματος και στις δύο δεξιότητες.
Πριν 10 χρόνια καθιερώθηκαν οι όροι ?Ιθαγενείς στην Τεχνολογία? και ?Μετανάστες στην Τεχνολογία? για να περιγράψουν τις δεξιότητες των μαθητών μας και των ενηλίκων αντίστοιχα. Πολλοί Χανιώτες ενήλικοι κάνουν φιλότιμες προσπάθειες για ενημέρωση και εξοικείωσή τους με τις νέες τεχνολογίες. Οι νέοι μας ενημερώνονται άμεσα για τις εξελίξεις στη νέα τεχνολογία… κι η πλειοψηφία τους δηλώνει ότι είναι ευτυχισμένοι όταν είναι συνδεδεμένοι στο διαδίκτυο.
Η ανάπτυξη ενός ωραίου μυαλού – ?beautiful mind? είναι το ζητούμενο της εποχής μας για να κατακτήσουν οι νεότερες γενιές των Ελλήνων κάποτε μια καλύτερη θέση στην καινοτομία από μας.
Στο σημερινό σημείωμα θα παρουσιάσω επιγραμματικά τις ενότητες του λόγου και της σκέψης, στις οποίες η εκπαίδευση όλων μας είναι αναγκαία.
? Πώς να συμφωνούμε στα λογικά επιχειρήματα και στις κοινές αξίες του συζητητή μας.
? Η ομορφιά της διαφωνίας, αναγνωρίζοντας στερεότυπα, προκαταλήψεις γενικεύσεις και συναισθηματισμούς.
? Η διαφορετική άποψη μπορεί να είναι μια άλλη θέαση του μέλλοντός μας.
? Να αναγνωρίζουμε τις ενδιαφέρουσες καινοτόμες ιδέες που είναι σπάνιες κι ανοίγουν νέες προοπτικές ανάπτυξης.
? Μαθαίνουμε να κτίζουμε σε ωραίες ιδέες, εμπειρίες, ιστορίες? Μεγεθύνουμε την ιδέα σε κάθε κατεύθυνση για να ανακαλύψουμε κρυμμένα θετικά κι αρνητικά σημεία.
? Εκπαιδευόμαστε να ακούμε. Μειονέκτημα όλων μας η μη προσεκτική ακρόαση. Ο εκπαιδευμένος ακροατής παρατηρεί, σημειώνει, ρωτά και γεννά ιδέες.
? Ανοιχτές ερωτήσεις που ψαρεύουν εναλλακτικές λύσεις, κρυμμένα στοιχεία, πολλαπλές απαντήσεις απουσιάζουν από τους δημόσιους διαλόγους μας.
? Εκπαίδευση στην παράλληλη σκέψη, σε έξη διαφορετικά επίπεδα, ταυτόχρονα πρέπει να ήταν αντικείμενο διδασκαλίας μας εδώ και δεκαετίες.
? Εμπειρία στην καταγραφή και κωδικοποίηση σε κατηγορίες – θεματικές ενότητες ενώ ταυτόχρονα δεχόμαστε νέα ερεθίσματα και μηνύματα. Μια τεχνική που απαιτεί βελτίωση της μνήμης εργασίας μας όπως περιγράφω στο βιβλίο μου ?Θυμάμαι εύκολα?.
? Ενα ?ωραίο μυαλό? εκμεταλλεύεται την πλαστικότητα του εγκέφαλου μας, απορρίπτει παγιωμένες αντιλήψεις και ψάχνει συνεχώς για εναλλακτικές λύσεις.
? Τα επίθετα που χρησιμοποιούμε για να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας μπορεί να είναι υποκειμενικά. Γι? αυτό ρωτάμε με λογική πριν πάρουμε θέση.
? Οι αξίες είναι πολλές και διαφορετικές: ηθικές, πανανθρώπινες, θρησκευτικές, προσωπικές, οικολογικές, τοπικές, ποιοτικές, οργανωτικές κ.ά.
Τις λαμβάνουμε υπόψη μας όταν σκεφτόμαστε;
? Παρεκτροπές από το θέμα με τη μορφή ανεκδότων, ιστοριών, ερωτήσεων σπουν τη μονοτονία και διώχνουν τη βαριεστιμάρα, ιδιαίτερα αν γίνεται συνεχής επανάληψη μιας ιδέας.
? Η κατηγοριοποίηση των πληροφοριών που χρησιμοποιούμε είναι διπλή. Αφ? ενός οι γενικές πληροφορίες που παίρνουμε από τις μηχανές αναζήτησης του διαδικτύου κι αφετέρου οι ειδικές, οι τοπικές, οι προσωπικές?
? Ενα ?όμορφο μυαλό? πρέπει να συμμετάσχει ενεργά σε κάθε συζήτηση και να είναι έτοιμο να αλλάξει γνώμη και θέση.
? Ενα ?όμορφο μυαλό? γνωρίζει πότε να διακόψει. Είναι εκπαιδευμένο για να θυμάται το σχόλιο και δεν το ξεφουρνίζει αμέσως? για να μη το ξεχάσει!
Σεμινάρια σκέψης
Στα σεμινάρια για την ανάπτυξη της σκέψης που πραγματοποιούμε σε έφηβους των Χανίων εδώ και μια εικοσαετία διαπιστώνουμε το διευρυνόμενο έλλειμμα τους. Οι ανάγκες τους εστιάζονται και στην έλλειψη εφαρμοσμένης γνώσης για πολλά θέματα. Για παράδειγμα πως θα συζητήσουν θέματα ανάπτυξης και περιβάλλοντος στον Νομό μας όταν μαθητές που έχουν εισόδημα από το λάδι δεν γνωρίζουν τα υποπροϊόντα της ελιάς;
Λέσχες συζητήσεων στα Χανιά
Χανιώτες ενήλικες συζητούν -σε άτυπες λέσχες συζητήσεων- στο περιθώριο συνεδριάσεων συμβουλίων, επιτροπών, συνελεύσεων, σε συναντήσεις λεσχών ανάγνωσης και σε κοινωνικές συναθροίσεις.
Σε επόμενο σημείωμα θα αναφερθώ αναλυτικά στη δομή και στη λειτουργία λεσχών συζήτησης.
* Ο Κυριάκος Βασιλομανωλάκης, Πτυχ. Ψυχολογίας – Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στην Μάθηση, είναι συγγραφέας των βιβλίων ?Μαθαίνω εύκολα? και ?Θυμάμαι εύκολα?
