Αναδρομή στην πορεία του ΕΛ/ΛΑΚ

Στο προηγούμενο άρθρο (´Τι είναι το ΕΛ/ΛΑΚ και τι σηματοδοτεί´) είχαμε αναφερθεί στο τι είναι το ελεύθερο λογισμικό, ποια η διαφορά του από το ιδιόκτητο (κλειστό λογισμικό), τι σηματοδοτεί πιθανόν η έλευσή του κ.λπ.
Σήμερα θα κάνουμε μια μικρή ιστορική αναδρομή στο πως αναδείχθηκε το ΕΛ/ΛΑΚ:
Στις δεκαετίες 50 – 70 είχαμε το φαινόμενο της ανταλλαγής των προγραμμάτων μαζί με τον πηγαίο τους κώδικα μέσω forums (σελίδες συζήτησης) εντός ακαδημαϊκών κύκλων κυρίως. Εξάλλου τον καιρό εκείνο σπάνια έβλεπε κανείς το λογισμικό διακριτά από το hardware (υλικό του Η/Υ) καθώς δεν είχε αναπτυχθεί ακόμα η κατάλληλη τεχνολογία.
Με την ανάπτυξη της ψηφιακής τεχνολογίας, την εκβιομηχάνιση του τομέα (από κάποια φάση και μετά πλέον οι προγραμματιστές θεωρούνταν επιστημονικό αντικείμενο με καλή απορρόφηση στην αγορά εργασίας) καθώς δηλαδή σχηματίζονται οι πρώτοι μεγάλοι μονοπωλιακοί όμιλοι που ασχολούνται με την ανάπτυξη λογισμικού, περνάμε στο καθεδρικό μοντέλο ανάπτυξης λογισμικού.
Από τη μια οι προγραμματιστές δουλεύουν σε διακριτές ο καθένας περιοχές της ανάπτυξης του έργου, που τους έχει ανατεθεί από κάποιον manager του ομίλου, χωρίς η εργασία τους να διαφέρει σε ποιοτικά χαρακτηριστικά από κάποιον υπάλληλο γραφείου της εποχής εκείνης. Από την άλλη το ίδιο το λογισμικό διανέμεται(το εκτελέσιμο αρχείο, όχι ο πηγαίος κώδικας) και έχει αξία χρήσης όπως όλα τα υπόλοιπα εμπορικά αγαθά.
Το 1983 ο Richald Stalman (θεωρείται ο πατέρας του ελεύθερου λογισμικού) γράφει το GNU Manifesto και ξεκινάει η διαδικασία ανάπτυξης ενός λειτουργικού συστήματος ως αποκλειστικά ελεύθερο λογισμικό. Το 1985 ιδρύεται το Free software fountation (στο εξής: fsf) με σκοπό την προάσπιση του ελεύθερου λογισμικού.
Λίγο αργότερα η ομάδα συναντά τον Linus Torvalds, ο οποίος είχε φτιάξει ένα δικό του λειτουργικό σύστημα  και σύντομα διαπίστωσαν ότι είχε κάνει αρκετά καλύτερη δουλειά από αυτούς με αποτέλεσμα να του προτείνουν να συνεργαστουν και να το διαθέσουν ως κομμάτι του GNU project. Πρόκειται για το λειτουργικό σύστημα Linux διάφορες διανομές του οποίου (με πιο γνωστή το ubuntu) κυκλοφορούν σήμερα, σε οργανισμούς, υπηρεσίες αλλά και σε προσωπικούς Η/Υ.
Χρήσεις του ΕΛ/ΛΑΚ:
Στις μέρες μας πλέον το ελεύθερο λογισμικό έχει χρησιμοποιηθεί σε πλέον εξεζητημένα πεδία εφαρμογών με μεγάλη επιτυχία. Εντελώς ενδεικτικά μερικά παραδείγματα αναφέρονται παρακάτω:
? OLPC (one laptop per child = ένα λάπτοπ για κάθε παιδί). Η χρήση του linux ως λογισμικό σύστημα βοήθησε τον Ελληνοαμερικανό καθηγητή Ν. Νεγρεπόντη να κρατήσει χαμηλά την τιμή του ´λάπτοπ των 100 δολαρίων´
? EPICS (ExperimentalPhysicsandIndustrial Control System) που χρησιμοποιείται στον ITER (Διεθνής θερμοπυρηνικός αντιδραστήρας), όπου και επιχειρείται η εκμετάλλευσης της ενέργειας που αποδεσμεύεται κατά την πυρηνική σύντηξη.
? Το ´Oscar project´. Είναι ένα πρόγραμμα για τη σχεδίαση αυτοκινήτου με λογισμικό ανοικτού κώδικα. Ξεκίνησε στη Γερμανία και αναπτύχθηκε, ώστε να ενσωματώσει και Αμερικανούς επαγγελματίες σχεδιαστές. (Οι οποίοι κάποια στιγμή σταμάτησαν τη συμμετοχή τους. Στην αρχή το site ανέφεραν ότι έπρεπε να σταματήσουν χωρίς να μπορούν να πουν οτιδήποτε άλλο. Αργότερα ανακοίνωσαν ότι θα επιστρέψουν στις αρχές του 2004 χωρίς όμως να το πράξουν).
? Τα συστήματα κατανεμημένης επεξεργασίας πληροφορίας (grid computing).  Επειδή στις μέρες μας ο όγκος των πληροφοριών που καλούνται να επεξεργαστούν διάφορα υπολογιστικά συστήματα είναι τεράστιος, η επεξεργασία αυτών καταμερίζεται σε πολλά τερματικά που επεξεργάζονται τα δεδομένα παράλληλα. Και σε αυτό τον τομέα τα καταφέρνουν περίφημα το linux και τα υπόλοιπα λειτουργικά συστήματα οικογένειας Unix.
? Και φυσικά οι εφαρμογές στον προσωπικό Η/Υ του καθενός κυρίως μέσω του λειτουργικού συστήματος Linux και οι δημοφιλείς φιλικές για το χρήστη διανομές(Ubuntu, Fedora, OpenSuse, κλπ) ελάχιστα έχουν να ζηλέψουν από τις δυνατότητες που παρουσιάζουν τα MS Windows, ενώ σε αρκετούς τομείς υπερτερούν σημαντικά (ασφάλεια, ταχύτητα, αξιοπιστία, γραφικά περιβάλλοντα χρήστη (GUI) κ.λπ.).
Ομάδα ΕΛ/ΛΑΚ Πολυτεχνείου Κρήτης