Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΑΡΚΑΤΑΤΟΥ
Στις 11 Μαρτίου έγινε συνάντηση Κορυφής της Ευρωζώνης στις Βρυξέλλες. Στόχος ήταν η έγκαιρη προετοιμασία για το Εαρινό Συμβούλιο Κορυφής στις 24 και 25 Μαρτίου. Στην προπαρασκευαστική περίοδο ο πρόεδρος του Συμβουλίου, βαν Ρομπάι και της Επιτροπής, Μανουέλ Μπαρόζο, είχαν συμφωνήσει σε ένα κείμενο διαπνεόμενο εντελώς από νεοφιλελεύθερες επισημάνσεις, που έφερε τον τίτλο ´Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας´.
Οι έντονες αντιδράσεις, που συνάντησαν οι δύο πρόεδροι αυτοί, οδήγησε τον κ. Ρομπάι σε αναδιάταξη των δυνάμεών του, δεδομένου ότι δεν ήταν δυνατόν να ξεγελαστούν όλοι και να υιοθετηθεί κείμενο που θα είχε νεοφιλελεύθερα μέτρα λιτότητας όχι μόνο στον οικονομικό αλλά και στον εργασιακό και ασφαλιστικό τομέα. Μάλιστα ο κ. Ρομπάι αφαίρεσε ακόμη και τον αρχικό τίτλο του -«Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας»- και του έδωσε ένα φλου όνομα: «Σύμφωνο για τη ζώνη του ευρώ».
Ετσι έφθασαν οι 17 της Ευρωζώνης στη συνάντηση της Παρασκευής στις Βρυξέλλες. Η συνεδρίαση αυτή των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της ζώνης του ευρώ ενέκρινε τα ακόλουθα συμπεράσματα:
Εγκρίθηκε σύμφωνο για το ευρώ, το οποίο κατοχυρώνει ισχυρότερο συντονισμό των οικονομικών πολιτικών για την ανταγωνιστικότητα και τη σύγκλιση. Το εν λόγω σύμφωνο θα υποβληθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 24ης και 25ης Μαρτίου 2011 προκειμένου τα κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ να δηλώσουν κατά πόσον σκοπεύουν να συμμετάσχουν στο σύμφωνο. Ταυτοχρόνως, τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ θα ανακοινώσουν τα πρώτα μέτρα που αναλαμβάνουν να εφαρμόσουν δυνάμει του συμφώνου εντός του επόμενου έτους.
Αξιολογήθηκε η πρόοδος που έχει σημειωθεί μετά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 4ης Φεβρουαρίου 2011 όσον αφορά τη συνολική αντιμετώπιση της κρίσης, με σκοπό να ολοκληρωθεί η σχετική δέσμη έως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 24ης και 25ης Μαρτίου.
Εξέτασαν θετικά την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην εφαρμογή των εκτελούμενων προγραμμάτων στην Ελλάδα και την Ιρλανδία καθώς και για τις ισχυρές δεσμεύσεις. Είναι γνωστές και πολυσυζητημένες οι αποφάσεις αυτές και δεν επανερχόμαστε.
Τέσσερις είναι οι κατευθυντήριες γραμμές:
Θα είναι σύμφωνη με την υπάρχουσα οικονομική διακυβέρνηση της Ε.Ε. και θα την ενισχύει παρέχοντας προστιθέμενη αξία. Θα είναι συνεπής προς τα υφιστάμενα μέσα. Οι κοινωνικοί εταίροι θα συμμετάσχουν πλήρως σε επίπεδο Ε.Ε. μέσω της τριμερούς κοινωνικής Συνόδου Κορυφής.
Θα είναι επικεντρωμένη, προσανατολισμένη στη δράση και θα καλύπτει πρωταρχικούς τομείς πολιτικής με ουσιώδη σημασία για την προώθηση της ανταγωνιστικότητας και της σύγκλισης. Θα αφορά κυρίως δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των κρατών μελών. Στους επιλεγέντες τομείς πολιτικής θα συμφωνηθούν κοινοί στόχοι σε επίπεδο αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων.
Κάθε χρόνο θα αναλαμβάνονται συγκεκριμένες εθνικές δεσμεύσεις από κάθε αρχηγό κράτους ή κυβέρνησης. Στο πλαίσιο αυτό τα κράτη – μέλη θα λαμβάνουν υπόψη τους τις βέλτιστες πρακτικές και ενδεικτικά όρια με βάση τις καλύτερες επιδόσεις, εντός της Ευρώπης και μεταξύ άλλων στρατηγικών εταίρων.
Τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ δεσμεύονται πλήρως για την ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς, η οποία θα συμβάλλει καίρια στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας στην Ε.Ε. και τη ζώνη του ευρώ. Η σχετική διαδικασία θα είναι απόλυτα σύμφωνη με τη Συνθήκη. Το σύμφωνο θα τηρεί πλήρως την ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς.
Ετσι, οι στόχοι για ένα σύμφωνο για το ευρώ συνοψίζονται ως εξής:
Προώθηση της ανταγωνιστικότητας.
Προώθηση της απασχόλησης.
Περαιτέρω συμβολή στη διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών.
Ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
Τι λένε, όμως, οι αποφάσεις που θα υιοθετηθούν στο Εαρινό Συμβούλιο Κορυφής;
Για τη χρηματοδοτική ικανότητα στη συνάντηση Κορυφής στις 11/3/2011 αποφασίστηκαν τα ακόλουθα:
Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας θα διαθέτει συνολική πραγματική δανειοδοτική ικανότητα ύψους 500 δισεκατομμυρίων ευρώ. Η πραγματική δανειοδοτική ικανότητα θα εξασφαλισθεί με την επίτευξη του κατάλληλου συνδυασμού μεταξύ καταβεβλημένου κεφαλαίου, καταβλητέου κεφαλαίου και εγγυήσεων. Θα προβλεφθεί χρονοδιάγραμμα για τη βαθμιαία καταβολή του κεφαλαίου, τηρουμένων πλήρως των εθνικών κοινοβουλευτικών διαδικασιών.
Εως την έναρξη λειτουργίας του Μηχανισμού, η συμφωνηθείσα δανειοδοτική ικανότητα ύψους 440 δισεκατομμυρίων ευρώ θα είναι πλήρως διαθέσιμη.
Για τα Μέσα: Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων υπενθυμίζουν ότι ο Μηχανισμός θα παρέχει χρηματοδοτική συνδρομή, όταν υποβάλλεται αίτημα από μέλος της ζώνης του ευρώ και εφόσον η παρέμβαση αυτή θεωρείται απαραίτητη για τη διαφύλαξη της σταθερότητας της ζώνης του ευρώ συνολικά.
Σύμφωνα με την τελευταία συνάντηση κορυφής της Ευρωζώνης, όλα τα κράτη μέλη θα μεριμνήσουν, ώστε να τεθούν σε εφαρμογή συγκεκριμένα προγράμματα, σύμφωνα με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων της Ε.Ε., ώστε να μπορούν να αντιμετωπιστούν οποιεσδήποτε περιπτώσεις τραπεζών που θα παρουσιάσουν τρωτά σημεία κατά τα τεστ αντοχής που θα έχουν ολοκληρωθεί έως το καλοκαίρι.
Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων καλούν τους υπουργούς Οικονομικών να ολοκληρώσουν τις εργασίες τους σχετικά με τις έξι νομοθετικές προτάσεις της Επιτροπής για την οικονομική διακυβέρνηση και να καταλήξουν σε γενική προσέγγιση πριν από το τέλος Μαρτίου, που να διασφαλίζει την πλήρη εφαρμογή των συστάσεων της Ειδικής Ομάδας.
Οι ίδιοι αποφάσισαν να εγκρίνουν ένα σύμφωνο για το ευρώ με στόχους την ενίσχυση του οικονομικού πυλώνα της νομισματικής ένωσης, τη βελτίωση της ποιότητας όσον αφορά τον συντονισμό των οικονομικών πολιτικών στη ζώνη του ευρώ και την τόνωση της ανταγωνιστικότητας, ώστε να επιτευχθεί υψηλότερος βαθμός σύγκλισης. Το σύμφωνο αυτό επικεντρώνεται ιδίως σε τομείς που εμπίπτουν στην εθνική αρμοδιότητα και είναι κρίσιμοι για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και την αποφυγή επιβλαβών ανισορροπιών.
Η ανταγωνιστικότητα έχει ουσιώδη σημασία, ώστε να μπορέσει η Ε.Ε. να επιτύχει ταχύτερη και πλέον βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη σε μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη βάση, να παράγει υψηλότερα εισοδήματα για τους πολίτες της και να διατηρήσει τα ευρωπαϊκά κοινωνικά πρότυπα.
Τι λένε, όμως, οι αποφάσεις που θα υιοθετηθούν στο Εαρινό Συμβούλιο Κορυφής;
Για τη χρηματοδοτική ικανότητα στη συνάντηση Κορυφής στις 11/3/2011 αποφασίστηκαν τα ακόλουθα:
Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας θα διαθέτει συνολική πραγματική δανειοδοτική ικανότητα ύψους 500 δισεκατομμυρίων ευρώ. Η πραγματική δανειοδοτική ικανότητα θα εξασφαλισθεί με την επίτευξη του κατάλληλου συνδυασμού μεταξύ καταβεβλημένου κεφαλαίου, καταβλητέου κεφαλαίου και εγγυήσεων. Θα προβλεφθεί χρονοδιάγραμμα για τη βαθμιαία καταβολή του κεφαλαίου, τηρουμένων πλήρως των εθνικών κοινοβουλευτικών διαδικασιών.
Εως την έναρξη λειτουργίας του Μηχανισμού, η συμφωνηθείσα δανειοδοτική ικανότητα ύψους 440 δισεκατομμυρίων ευρώ θα είναι πλήρως διαθέσιμη.
Για τα Μέσα: Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων υπενθυμίζουν ότι ο Μηχανισμός θα παρέχει χρηματοδοτική συνδρομή, όταν υποβάλλεται αίτημα από μέλος της ζώνης του ευρώ και εφόσον η παρέμβαση αυτή θεωρείται απαραίτητη για τη διαφύλαξη της σταθερότητας της ζώνης του ευρώ συνολικά.
Σύμφωνα με την τελευταία συνάντηση κορυφής της Ευρωζώνης, όλα τα κράτη μέλη θα μεριμνήσουν, ώστε να τεθούν σε εφαρμογή συγκεκριμένα προγράμματα, σύμφωνα με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων της Ε.Ε., ώστε να μπορούν να αντιμετωπιστούν οποιεσδήποτε περιπτώσεις τραπεζών που θα παρουσιάσουν τρωτά σημεία κατά τα τεστ αντοχής που θα έχουν ολοκληρωθεί έως το καλοκαίρι.
Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων καλούν τους υπουργούς Οικονομικών να ολοκληρώσουν τις εργασίες τους σχετικά με τις έξι νομοθετικές προτάσεις της Επιτροπής για την οικονομική διακυβέρνηση και να καταλήξουν σε γενική προσέγγιση πριν από το τέλος Μαρτίου, που να διασφαλίζει την πλήρη εφαρμογή των συστάσεων της Ειδικής Ομάδας.
Οι ίδιοι αποφάσισαν να εγκρίνουν ένα σύμφωνο για το ευρώ με στόχους την ενίσχυση του οικονομικού πυλώνα της νομισματικής ένωσης, τη βελτίωση της ποιότητας όσον αφορά τον συντονισμό των οικονομικών πολιτικών στη ζώνη του ευρώ και την τόνωση της ανταγωνιστικότητας, ώστε να επιτευχθεί υψηλότερος βαθμός σύγκλισης. Το σύμφωνο αυτό επικεντρώνεται ιδίως σε τομείς που εμπίπτουν στην εθνική αρμοδιότητα και είναι κρίσιμοι για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και την αποφυγή επιβλαβών ανισορροπιών.
Η ανταγωνιστικότητα έχει ουσιώδη σημασία, ώστε να μπορέσει η Ε.Ε. να επιτύχει ταχύτερη και πλέον βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη σε μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη βάση, να παράγει υψηλότερα εισοδήματα για τους πολίτες της και να διατηρήσει τα ευρωπαϊκά κοινωνικά πρότυπα.
Η ανταγωνιστικότητα μέσα στο νέο σύμφωνο για το Ευρώ
Οι στόχοι για ένα σύμφωνο για το ευρώ, ως προς την ανταγωνιστικότητα, είναι αναλυτικότερα οι εξής:
Προώθηση της ανταγωνιστικότητας: Πρόκειται για αποφάσεις που μπορεί να θεωρηθούν τουλάχιστον νεοφιλελεύθερες και έξω από τη διαπραγματευτική ικανότητα των συνδικάτων στην Ευρώπη. Ως εκ τούτου αναμένονται ισχυρές κοινωνικές συγκρούσεις και άρα η όλη νέα αυτή πολιτική θα περάσει μέσα από αρκετές θερμές διαδικασίες.
Συγκεκριμένα, παραθέτουμε αυτούσιο το κείμενο των συμπερασμάτων της συνάντησης κορυφής της Ευρωζώνης:
Η πρόοδος θα αξιολογείται βάσει της εξέλιξης των μισθών και της παραγωγικότητας και των αναγκών προσαρμογής της ανταγωνιστικότητας. Για την αξιολόγηση του βαθμού στον οποίο η εξέλιξη των μισθών συμβαδίζει με την παραγωγικότητα, θα παρακολουθείται το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος επί ορισμένο χρονικό διάστημα, μέσω της σύγκρισης με τις εξελίξεις σε άλλες χώρες της ζώνης του ευρώ και στους κυριότερους συγκρίσιμους εμπορικούς εταίρους.
Μεγάλες και διαρκείς αυξήσεις μπορούν να οδηγήσουν στη διάβρωση της ανταγωνιστικότητας, ιδίως εάν συνδυάζονται με αύξηση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών και συρρίκνωση του μεριδίου στην αγορά όσον αφορά τις εξαγωγές. Για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας απαιτείται δράση σε όλες τις χώρες, ιδιαίτερη όμως προσοχή θα δίνεται σε όσες αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις στον τομέα αυτόν.
Η προώθηση της απασχόλησης μέσα στο νέο σύμφωνο για το Ευρώ
Οι στόχοι για ένα σύμφωνο για το ευρώ, ως προς την προώθηση της απασχόλησης, είναι γενικόλογοι και δεν απηχούν τις πραγματικές ανάγκες της αγοράς. Συγκεκριμένα οι στόχοι αυτοί είναι οι εξής: Η ομαλή λειτουργία της αγοράς εργασίας αποτελεί κλειδί για την ανταγωνιστικότητα της ζώνης του ευρώ. Η πρόοδος θα αξιολογείται βάσει των ακόλουθων δεικτών: ποσοστό μακροχρόνιας ανεργίας και ανεργίας των νέων και ποσοστό συμμετοχής στην αγορά εργασίας.
Κάθε χώρα θα είναι υπεύθυνη για τις ειδικές δράσεις πολιτικής που επιλέγει για να προωθεί την απασχόληση, αλλά ιδιαίτερη προσοχή θα δίνεται στις ακόλουθες μεταρρυθμίσεις:
– μεταρρυθμίσεις της αγοράς εργασίας για την προαγωγή του συνδυασμού ευελιξίας και ασφάλειας, τη μείωση της αδήλωτης εργασίας και την αύξηση της συμμετοχής στην αγορά εργασίας· διά βίου μάθηση·
– φορολογικές μεταρρυθμίσεις, όπως μείωση της φορολόγησης του εργατικού εισοδήματος, ώστε να καταστεί συμφέρουσα η εργασία, διατηρουμένων των συνολικών φορολογικών εσόδων και λήψη μέτρων για τη διευκόλυνση της συμμετοχής ενός δεύτερου μέλους της οικογένειας στο εργατικό δυναμικό.
Οι συντάξεις μέσα στο νέο σύμφωνο για το Ευρώ
Οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας και της επάρκειας των συντάξεων και των κοινωνικών παροχών θα μπορούσαν να συμπεριλαμβάνουν:
??ευθυγράμμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος προς την εθνική δημογραφική κατάσταση, για παράδειγμα με ευθυγράμμιση της πραγματικής ηλικίας συνταξιοδότησης προς το προσδόκιμο ζωής ή με αύξηση των εισφορών,
? περιορισμό των συστημάτων πρόωρης συνταξιοδότησης και χρήση στοχοθετημένων κινήτρων για την απασχόληση των εργαζομένων προχωρημένης ηλικίας (ιδίως στην ομάδα ηλικίας άνω των 55 ετών).
Η άμεση φορολογία μέσα στο νέο σύμφωνο για το Ευρώ
Εκτενής αναφορά έγινε και στο θέμα του συντονισμού της φορολογικής πολιτικής.
Η άμεση φορολογία παραμένει υπό εθνική ευθύνη. Ο ρεαλιστικός συντονισμός των φορολογικών πολιτικών είναι αναγκαίο στοιχείο ενός ισχυρότερου συντονισμού στη ζώνη του ευρώ προκειμένου να στηριχθούν η δημοσιονομική εξυγίανση και η οικονομική ανάπτυξη. Στο πλαίσιο αυτό, τα κράτη μέλη δεσμεύονται να μετάσχουν σε συστηματικές συζητήσεις για θέματα φορολογικής πολιτικής, ιδίως για την εξασφάλιση της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών, την αποφυγή επιζήμιων πρακτικών και την υποβολή προτάσεων για την καταπολέμηση της απάτης και της φοροδιαφυγής.
Μάλιστα, η Επιτροπή προτίθεται να υποβάλει νομοθετική πρόταση για κοινή ενιαία βάση φορολογίας των επιχειρήσεων κατά τις προσεχείς εβδομάδες.
Οι εθνικοί δημοσιονομικοί κανόνες μέσα στο νέο σύμφωνο για το Ευρώ:
Σύμφωνα με τις αποφάσεις της τελευταίας συνάντησης κορυφής της ευρωζώνης, οι στόχοι για ένα σύμφωνο για το ευρώ θα πρέπει να εφαρμοστούν στο ακέραιο, σύμφωνα με όσα ειπώθηκαν. Για τον λόγο αυτό οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ευρωζώνης συμφώνησαν ακόμη και τη διαδικασία. Τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ δεσμεύονται να μεταφέρουν στην εθνική νομοθεσία τους δημοσιονομικούς κανόνες της Ε.Ε. ως έχουν στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Τα κράτη μέλη θα διατηρούν την ευχέρεια επιλογής του συγκεκριμένου εθνικού νομικού μέσου που θα χρησιμοποιείται, αλλά θα εξασφαλίζουν ότι αυτό έχει επαρκώς ισχυρό δεσμευτικό και μόνιμο χαρακτήρα (π.χ. Σύνταγμα ή νόμος πλαίσιο).
Συνεδρίαση του Συμβουλίου Υπουργών Οικονομίας στις 15/3 ΕΚΟΦΙΝ.
Το Συμβούλιο κατάληξε σε συμφωνία σχετικά με τα μέτρα για την ενίσχυση της οικονομικής διακυβέρνησης και συμφώνησε σε γενική προσέγγιση επί μιας δέσμης μέτρων που αποσκοπούν στην ενίσχυση της οικονομικής διακυβέρνησης στην Ε.Ε. -και πιο συγκεκριμένα στη ζώνη του ευρώ- ως μέρος της απάντησης της Ε.Ε. στις προκλήσεις που εκτέθηκαν από την πρόσφατη αναταραχή στις αγορές χρέους.
Πρόκειται για 6 προτάσεις που δρομολογούνται οσονούπω και είναι οι ακόλουθες:
Τέσσερις από τις προτάσεις ασχολούνται με τη μεταρρύθμιση του Συμφώνου Σταθερότητας της Ε.Ε. και Ανάπτυξης. Οι άλλες δύο προτάσεις έχουν ως στόχο τις μακροοικονομικές ανισορροπίες εντός της Ε.Ε.
Το πακέτο, λοιπόν, αποτελείται από:
Σχέδιο κανονισμού για την τροποποίηση του κανονισμού 1466/97 σχετικά με την εποπτεία των κρατών μελών για δημοσιονομική και οικονομική πολιτική.
Σχέδιο κανονισμού για την τροποποίηση του κανονισμού 1467/97 σχετικά με τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος της Ε.Ε.
Σχέδιο κανονισμού για την επιβολή της δημοσιονομικής εποπτείας στη ζώνη του ευρώ.
Σχέδιο κανονισμού για την πρόληψη και τη διόρθωση των μακροοικονομικών ανισορροπιών.
Σχέδιο κανονισμού σχετικά με τα μέτρα επιβολής για τη διόρθωση υπερβολικών μακροοικονομικών ανισορροπιών στη ζώνη του ευρώ.
Σχέδιο οδηγίας για τις απαιτήσεις για δημοσιονομικών πλαισίων των κρατών μελών.
Στο ΕΚΟΦΙΝ συζητήθηκε εξάλλου και το προληπτικό και το διορθωτικό σκέλος του Συμφώνου, σημεία άκρως τεχνικά, χωρίς ιδιαίτερη ουσία στην παρούσα φάση. Θα τα εκλαϊκεύσουμε σε μετέπειτα άρθρο μας, μετά το Εαρινό Συμβούλιο Κορυφής της Ε.Ε.
