Σπηλαιολογικός τουρισμός

Ο δραστήριος βουλευτής των Χανίων κ. Δαμιανάκης, όπως πληροφορηθήκαμε από τα ´Χ.Ν.´, κατέθεσε ερώτηση στη Βουλή για τον υπουργό Πολιτισμού με θέμα την ανάπτυξη σπηλαιολογικού τουρισμού στα Χανιά.
Αξιέπαινο το ενδιαφέρον του βουλευτή μας, αλλά ας μου επιτραπεί να εκφράσω την άποψή μου ως επί 55 χρόνια λάτρης της έρευνας των σπηλαίων.
Συνηθίσαμε τα τελευταία χρόνια να δημιουργούμε μορφές τουρισμού που εντάσσονται στη γενική τουριστική πολιτική, σαν εναλλακτικές ή άλλες, τις περισσότερες φορές ανύπαρκτες.
Φυσικά στις σοβαρές περιπτώσεις νομίζω ότι καλύτερα θα ήταν να αναφερόμεθα σε ειδικές μορφές και όχι εναλλακτικές που δεν τις εκφράζει.
Ετσι στην έρευνα του Μ.Α.Ι.Χ. που αναφέρεται και που φυσικά δεν την έχω υπόψη μου, υποθέτω ότι  ερμηνεύτηκε εσφαλμένα η απάντηση των ερωτηθέντων, ότι ένας στους τρεις προτιμά τον ´σπηλαιολογικό τουρισμό´, αλλά ότι θα του άρεσε όταν επισκεφθεί τον τόπο μας, να γνωρίσει και κάποια ωραία σπήλαια που παρέχουν με την αξιοποίησή τους τη δυνατότητα αυτή. Για να ονομαστεί μια κατηγορία τουρισμού, θα πρέπει αυτή να αποτελεί τον κυριότερο λόγο προτίμησής της από τον τουρίστα. Σε ελάχιστα σημεία διεθνώς, υπάρχει σπηλαιολογικός τουρισμός, με την έννοια αυτή (περιοχή Τεργέστης, σπήλαια Μαμούθ στην Αμερική κ.λπ.). Και στην Ελλάδα, ακόμη σχεδόν κανείς, δεν θα φθάσει στη Μάνη για το αριστούργημα της Φύσης, την Αλεπότρυπα ή στην Αλιστράτη Σερρών ή στα Γιάννενα, για τα τουριστικά σπήλαια, αλλά μέσα στο γενικό πρόγραμμα για τα αξιοθέατα της περιοχής, συμπεριλαμβάνονται και τα σπήλαια. Και στην Κρήτη το Δικταίο και Ιδαίο Αντρο και αυτό των Ζωνιανών είναι επισκέψιμα μέσα σε συνολικά προγράμματα και όχι αποκλειστικά.
Η πραγματική πλευρά του σπηλαιολογικού τουρισμού, αν μπορούμε να τον ονομάσουμε έτσι, είναι αυτή των σπηλαιολογικών αποστολών και ομάδων που στην πραγματικότητα ενδιαφέρονται για νέες εξερευνήσεις ή για το σπορ της σπηλαιολογίας ή την αθλητική σπηλαιολογία αλλιώς.
Εκεί μπορούμε να ποντάρουμε, γιατί ας είμεθα ειλικρινείς, για την ώρα σπήλαια που μπορούν να ενταχθούν σε τουριστικές ξεναγήσεις δεν έχουμε, παρ? ότι, ίσως και διεθνώς, είμεθα η περιοχή με τα περισσότερα σπήλαια και ιδίως βάραθρα, ανάλογα με την έκτασή της. Ετσι μπορούμε να μην χάσουμε την ευκαιρία, όπως έγινε με την αναρρίχηση που δεν δώσαμε σημασία, παρά τις προτάσσεις πολλών, στα αναρριχητικά πεδία του Θερίσου, του Γκίγκιλου, του Ακρωτηρίου κ.λπ. κι έτσι σήμερα η Κάλυμνος αποτελεί διεθνές κέντρο αναρρίχησης με κάλυψη 100% όλο τον χρόνο της διαμονής Ελλήνων και ξένων.
Τα ιστορικά σπήλαια φυσικά δεν ενδιαφέρουν τους επισκέπτες, αλλά εμάς που πρέπει να τιμάμε τους θυσιασθέντες στα δέκα τέτοια σπήλαια και τα άλλα 30 όπου επραγματοποιήθηκαν κάποια άλλα ιστορικά γεγονότα. Για τα υποθαλάσσια στο Ακρωτήρι, που δεν χρειάζεται δαπάνη για χαρακτηρισμό σαν καταδυτικό πάρκο, δεν κάναμε τίποτα τόσα χρόνια. Υπάρχει ακόμη το υπέροχο σπήλαιο των Ελεφάντων, όπως και λίγα άλλα όπως του Κουρνά, Σαμωνά, Γουρνών στις Καρές Αποκορώνου, Ελληνόσπηλιο στ? Αφράτα, Αγίου Ιωάννη στο Γουβερνέτο και Λερά στο Ακρωτήρι και το ενός χιλιομέτρου Δρακολάκκοι στην Αράδαινα Σφακίων και λίγα άλλα.
Οπως αναφέρει ο κ. Δαμιανάκης είχα καταγράψει 1.500 σπήλαια αλλά σήμερα ξεπερνούν αυτά τα 2.000, με την προσθήκη εκατοντάδων βαράθρων από την έρευνα ελληνικών και ξένων σπηλ. αποστολών.
Ετσι  νομίζω ότι δεν έχει τι να απαντήσει ο κ. υπουργός Πολιτισμού, αφού δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη πρόταση που νομίζω ότι είναι: Η δημιουργία πίνακα και φυλλαδίου με μερικά από τα πλέον ενδιαφέροντα τουριστικώς σπήλαια, αλλά κυρίως με τα βάραθρα, τη θέση και τον τρόπο πρόσβασής των, τους βαθμούς δυσκολίας για κάθοδο εις αυτά κ.λπ. κ.λπ.
Οι ξένοι κυρίως που ενδιαφέρονται για την αθλητική σπηλαιολογία, κυρίως Γάλλοι, Αγγλοι, Πολωνοί, Σέρβοι, Αυστριακοί κ.λπ. μα και οι Ελληνες είναι χιλιάδες και επιθυμούν να έλθουν για να χαρούν αυτή την προτίμησή τους και να γνωρίσουν ισχυρές συγκινήσεις.
Διαθέτουμε ένα από τα βαθύτερα βάραθρα του κόσμου, τον Γουργούθακα, βάθους 1.208 μ. με καταρράκτες, ποτάμια κ.λπ. που είναι προσιτό, όμως, μόνο σε καλά εκπαιδευόμενους σπηλαιολόγους. Μερικά άλλα από τα σπουδαιότερα στην Ευρώπη, όπως το Μαύρο Σκιάδι, το Λεοντάρι, το σπηλαιοβάραθρο Τζανή στον Ομαλό, μήκους 3 χλμ., που ούτε μια πινακίδα έξω απ? αυτό δεν κατάφερε η προηγούμενη Δημοτική Αρχή να τοποθετήσει.
Μόνο στην περιοχή Θυμόλακα Κεραμειών και στην κορυφή Ψαρή, καταγράφηκαν τα τελευταία χρόνια από την Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρεία 205 βάραθρα. Η περιοχή Αμμουτσερά – Πάχνες Ανώπολης, είναι η πλέον ενδιαφέρουσα γεωλογικώς στην Ελλάδα κατά ξένους ειδικούς και δεν είχαμε το στοιχειώδες ενδιαφέρον να χαρακτηρισθεί ως Γεωλογικό Πάρκο.
Εκεί ευρίσκονται πάνω από 200 ενδιαφέροντα βάραθρα, εξερευνημένα από ξένες αποστολές και άλλα από ελληνικές, όπως του ΣΠΟΚ Ηρακλείου. Το ίδιο και στην περιοχή Κακό Καστέλλι Ασκύφου, το υπόγειο ποτάμι στο Βρυσί Λάκκων κ.λπ.
Σε δύο από τις περιοχές αυτές είχαμε προτείνει τη δημιουργία σπηλαιολογικών πάρκων, ίσως και καταφυγίων, αλλά οι πρώην δήμαρχοι δεν κατάλαβαν τίποτα.
Ως τώρα έχουν γίνει τα εξής μόνο για να ´δικαιολογηθούν´ κάποια χρήματα. Γύρω στο 1970 μια υποτιθέμενη προσπάθεια από τον ΕΟΤ. Το 1995 συστάθηκε από την τότε νομάρχη κα Μαρκογιαννάκη επιτροπή για την καταγραφή, προστασία και ανάδειξη των σπηλαίων των Χανίων που ως μοναδικό μέλος της σχετικό με τα σπήλαια παρέδωσα πίνακα (που εκδόθηκε από τη Νομαρχία) με 1.350 σπήλαια και μετά από αυτό διαλύθηκε αυτή με το αιτιολογικό ότι επετέλεσε το έργο της. Ποιο έργο; Η καταγραφή υπήρχε τότε. Μετά από την περιώνυμη Εταιρεία Τουρισμού Κρήτης, που είχα προβλέψει το μέλλον της, προκηρύχθηκε διαγωνισμός για την καταγραφή πάλι και ´ανάδειξη´ των σπηλαίων της Κρήτης σε δύο ομάδες. Δυτικής και Ανατολικής. Οι σοβαροί μελετητές που πήραν τη Δυτική Κρήτη προσπάθησαν και τους βοήθησα με προτάσεις για τα κυριότερα σπήλαια, αλλά στο τέλος η Εταιρεία διάλυσε και έχασαν και τα χρήματά τους, νομίζω, οι μελετητές.
Τώρα υπάρχουν Κρητικοί σπηλαιολόγοι, ικανοί, με θαυμάσια εκπαίδευση (εμείς παλαιά δεν είχαμε ούτε γνωρίζαμε τίποτα) και εξοπλισμό και ακόμη πιο θαυμάσιες επιτεύξεις. Μπορεί να γίνουν σοβαρές προτάσεις με δύο κλάδους.
Α. Διαμορφώσεις κ.λπ. για περίπου δέκα σπήλαια που θα μπορούν οι ενδιαφερόμενοι τουρίστες μέσα στα άλλα που θα επισκεφθούν να είναι και αυτά (όχι αποκλειστικές εκδρομές).
Β. Η προώθηση της προσέλκυσης της αθλητικής – σπορ σπηλαιολογίας.