´Η βαρβαρότητα του καπιταλισμού δεν έχει όρια και όσο δεν αντιστέκεσαι τόσο σου αφαιρούν δικαιώματα. Το όραμα πρέπει να είναι σοσιαλιστικό.
Ο καπιταλισμός δεν εξανθρωπίζεται´. Η Ιρμα Λέιτες υπήρξε ιστορικό στέλεχος του Κινήματος Εθνικής Απελευθέρωσης Τουπαμάρος στην Ουρουγουάη.
Σήμερα εκπροσωπεί την οργάνωση «Μνήμη και Δικαιοσύνη», που αγωνίζεται να αποκαλύψει τα εγκλήματα που διέπραξαν ενάντια σε κοινωνικούς αγωνιστές οι παραστρατιωτικές οργανώσεις και η χούντα που επιβλήθηκε στη χώρα το 1973 με σκοπό να αποδοθεί δικαιοσύνη.
Η ίδια υπήρξε πολιτική κρατούμενη για 9 χρόνια, δεχόμενη σκληρά βασανιστήρια, όπως και χιλιάδες άλλοι συναγωνιστές της. Οταν απελευθερώθηκε εξορίστηκε άλλα 3,5 χρόνια.
Με αφορμή την εκδήλωση που διοργάνωσε χθες το Κοινωνικό Στέκι – Στέκι Μεταναστών Χανίων με θέμα «Κοινωνικοί αγώνες, πολιτικοί κρατούμενοι, κινήματα αλληλεγγύης», τα «Χ.Ν.» μίλησαν με την Ιρμα για τη μεταπολεμική τραγωδία της Ουρουγουάης, τις συνέπειες που είχαν οι «συνταγές» του ΔΝΤ στη χώρα της, τον ρόλο των Αμερικανών, αλλά και το δράμα των πολιτικών κρατουμένων και των συντρόφων τους που χάθηκαν και παραμένουν αδικαίωτοι.
Ουρουγουάη: Η «Ελβετία της Λατινικής Αμερικής»: «Στον μεσοπόλεμο η Ουρουγουάη είχε μια βιομηχανική ανάπτυξη αρκετά σημαντική. Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν από τις μεγαλύτερες χώρες εξαγωγής κρέατος. Μετά, όμως, άρχισε η οικονομική κρίση της χώρας, η οποία φάνηκε καθαρά το 1955. Πριν η χώρα ονομαζόταν η ´Ελβετία της Λατινικής Αμερικής´ και οι εργαζόμενοι είχαν κάποιες παροχές και ικανοποιητικούς μισθούς. Αυτά, όμως, άρχισαν να τα χάνουν με περικοπές που έγιναν».
Ο ρόλος των ΗΠΑ: «Παράλληλα με την κρίση οι ΗΠΑ ´πάτησαν πόδι´ στη χώρα στρατιωτικά και οικονομικά. Παράλληλα με την Κουβανική Επανάσταση άρχισαν και οι δικτατορίες στην κεντρική και νότια Αμερική και ό,τι δεν κατάφεραν οι ΗΠΑ με εκλογές το έκαναν με πραξικοπήματα. Τότε ξεκίνησαν και οι αντιδράσεις των εργαζομένων, τα κινήματα».
Τα κινήματα αντίστασης: «Το 1959 με το που μπαίνει στο ΔΝΤ η Ουρουγουάη δυναμώνουν τα κινήματα αντίστασης. Μέσα σε αυτά δημιουργείται και το ένοπλο κίνημα, όπως συνέβη σε όλες τις χώρες της Λατινικής Αμερικής, με κύριους στόχους Βορειοαμερικανούς που εμπλέκονταν με παρακρατικές δραστηριότητες. Οι ΗΠΑ είχαν αρχίσει να οργανώνουν τον στρατό, να κάνουν σχολές βασανιστών και να δημιουργούν παρακρατικές οργανώσεις και ομάδες θανάτου. Δεν έστειλαν δικό τους στρατό, αλλά χρηματοδότησαν τη δημιουργία στρατού στην Ουρουγουάη για να καταστείλουν τα κινήματα αντίστασης. Υπήρξε τέτοια στρατικοποίηση που, ενώ το ’60 είχαμε 10.000 στρατό -σε μια χώρα που η θητεία δεν είναι υποχρεωτική- το ’73 είχαμε 35.000 στρατιώτες».
Διώξεις και πολιτικοί κρατούμενοι: «Οι πλούσιοι της Ουρουγουάης δεν είναι πάνω από 500 οικογένειες και αυτό που έλεγαν στον λαό για να δικαιολογούν τα νεοφιλελεύθερα μέτρα είναι ότι η χώρα περνά κρίση και δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα άλλο. Την ίδια περίοδο βέβαια αυτές οι 500 οικογένειες γινόνταν όλο και πιο πλούσιες. Το ’68 ´πάγωσαν´ οι μισθοί και είχαμε πολύ μεγάλο πληθωρισμό. Η κρίση χτύπησε όλους τους παραγωγικούς τομείς ρίχνοντας το επίπεδο διαβίωσης, εκπαίδευσης, υγειονομικής περίθαλψης κ.λπ. Ετσι κορυφώθηκαν οι αντιδράσεις και μέχρι το 1971 γίνονταν συνέχεια κινητοποιήσεις, καθημερινές συγκρούσεις και είχαμε νεκρούς. Το ’73 ο πρόεδρος της χώρας παρέδωσε την εξουσία στον δικτάτορα Bordaberry. Οποιος βέβαια αντιδρούσε στην πολιτική που εφαρμοζόταν τον κατηγορούσαν ως κομμουνιστή. Πάνω από 5.000 άτομα συνελήφθησαν και έγιναν πολιτικοί κρατούμενοι. Φυλακίζονταν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και δεν είχαν καμία επικοινωνία με τον έξω κόσμο. Δεν υπάρχει ούτε ένας φυλακισμένος που να μην βασανίστηκε πολύ σκληρά. Εγώ φυλακίστηκα για 9 χρόνια και στη συνέχεια εξορίστηκα από τη χώρα. Ολες οι δικτατορίες στη Λατινική Αμερική είχαν οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη από τις ΗΠΑ. Η πρεσβεία των ΗΠΑ, σε συνεργασία με τον στρατό στην Ουρουγουάη, ήταν αυτοί που κινούσαν τα πάντα. Ανοιξαν μάλιστα πρόσφατα τα αρχεία των Αμερικανικών Υπηρεσιών όπου καταγράφονται αναλυτικά το πότε και το πως θα γίνει η κάθε δικτατορία στη Λατινική Αμερική. Ο κόσμος φυσικά αντέδρασε στη δικτατορία. Η Ουρουγουάη είναι η μοναδική χώρα διεθνώς που όταν επιβλήθηκε δικτατορία ξέσπασε γενική απεργία που κράτησε 15 ημέρες. Την περίοδο εκείνη (1973 – 1985) κυνηγήθηκαν και βγήκαν στην παρανομία τα κόμματα που αντιδρούσαν, οι συνδικαλιστές κ.λπ.».
Η αντίδραση του ΔΝΤ: «Αυτό που έλεγαν και ήθελαν ήταν ότι για να γίνουν μεγάλες επενδύσεις και να προσελκύσουν μεγάλους επενδυτές θα πρέπει να υπάρχει ηρεμία στη χώρα. Οπότε από τη στιγμή που η αντιπολίτευση και το ένοπλο κίνημα βρέθηκαν στη φυλακή δέχθηκαν με ικανοποίηση την εξέλιξη αυτή. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας η αντίσταση συνεχίστηκε. Επικρατούσε, όμως, ένα καθεστώς τρόμου και είχαν συλληφθεί οι περισσότεροι. Σε μια χώρα με 2 εκατ. πληθυσμό οι πολιτικοί κρατούμενοι ήταν 5.000. Επίσης, υπήρχαν εκατοντάδες χιλιάδες εξόριστοι».
Αμνηστία αλλά και ατιμωρησία: «Το 1980 η δικτατορία προσπάθησε να κάνει ένα δημοψήφισμα για να νομιμοποιηθεί και ο κόσμος είπε ´όχι´. Αρχισαν πάλι να οργανώνονται και να φτιάχνονται συνδικάτα. Το ’84 γίνονται εκλογές και κερδίζει το κόμμα των Κολοράδος και τον Μάρτιο του ’85 δόθηκε γενική αμνηστία στους πολιτικούς κρατούμενους και επέστρεψαν και οι εξόριστοι. Ομως εκτός από τη γενική αμνηστία ψηφίστηκε και ο νόμος της ατιμωρησίας που σημαίνει ότι δεν αποδόθηκαν ευθύνες σε κανέναν βασανιστή κ.λπ. Επί της ουσίας, δηλαδή, βγήκαμε από τη δικτατορία έπειτα από διαπραγματεύσεις με τον στρατό. Σήμερα αγωνιζόμαστε κατά του νόμου της ατιμωρησίας με το κίνημα ´Μνήμη και Δικαιοσύνη´ καθώς ακόμα δεν έχει γίνει κανένα βήμα για να αποδοθεί δικαιοσύνη».
Νέες μορφές αγώνα: «Μετά το ’85 το κίνημα αντίστασης στην οικονομική πολιτική έχει αλλάξει μορφή, δεν υπάρχει ένοπλος αγώνας. Εκφράζεται μέσα από συνδικαλιστικές οργανώσεις, τα κοινωνικά κινήματα κ.λπ. Σήμερα δεν έχουμε πολιτικούς κρατούμενους, αλλά 10.000 κοινωνικούς κρατούμενους ή ´φυλακισμένους της πείνας´. Πρόκειται για παιδιά εργατών που έκλεψαν για να φάνε ή τους έριξαν στα ναρκωτικά και οδηγήθηκαν στη μικροεγκληματικότητα».
Η σημερινή κατάσταση: «Ολες αυτές οι κυβερνήσεις που αναφερθήκαμε ήταν μαριονέτες των ΗΠΑ και σήμερα των μεγάλων πολυεθνικών. Εχει γίνει κατάληψη της χώρας και των πλουτοπαραγωγικών πηγών της από τις πολυεθνικές. Η τραγωδία που ζήσαμε μεταπολεμικά ήταν συνέπεια της εξάρτησής μας από τις ΗΠΑ, της δικτατορίας, του ΔΝΤ. Σήμερα οι πλούσιοι είναι πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι. Το βιωτικό επίπεδο είναι πολύ χαμηλό και υπάρχουν πάρα πολλά ναρκωτικά στις φτωχογειτονιές. Ζούμε τις συνέπειες του ΔΝΤ και των επιλογών αυτών στον μέγιστο βαθμό γιατί η Ουρουγουάη ήταν το ´καλό παιδί´ και εφάρμοσε όλες τις πολιτικές ακριβώς όπως τις ήθελε το ΔΝΤ και η δικτατορία. Ο σημερινός πρόεδρος Μοχίτο λέει μάλιστα ότι η Ουρουγουάη σταμάτησε να είναι πελάτης του ΔΝΤ και έγινε μέλος! Υπάρχουν χώρες που δεν πληρώνουν, όπως η Βενεζουέλα, αλλά παρόλα αυτά ο Μοχίκα επιμένει ότι θα εφαρμόσει όλα όσα πρέπει κατά γράμμα. Και στον κόσμο λένε φυσικά ότι δεν μπορεί να γίνει αλλιώς και ότι ´πρέπει να τα πληρώσουμε όλα´, ´πρέπει να είμαστε συνεπείς´ κ.λπ.
Ο αγώνας συνεχίζεται: «Για εμάς ο αγώνας συνεχίζει να είναι ο ίδιος με εκείνον που ξεκίνησαν οι Τουπαμάρος, αν και η μορφή αγώνα έχει αλλάξει τόσο στην Ουρουγουάη όσο και σε άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής. Το όραμα πρέπει να είναι σοσιαλιστικό. Ο καπιταλισμός δεν εξανθρωπίζεται».
Για την Ελλάδα: «Στην Ουρουγουάη βλέπαμε την κρίση της Ελλάδας από το 2008. Πιστεύουμε ότι την κρίση θα την πληρώσουν οι λαοί των πιο αδύναμων χωρών. Θεωρούμε ότι η Ελλάδα είναι σήμερα στην κατάσταση που ήμασταν εμείς το ’59 και φοβόμαστε ότι θα καταλήξει σε μια τραγωδία. Επίσης, η καταστολή απέναντι σε ό,τι κινείται ενάντια σε αυτή την πολιτική μας κάνει να θυμούμαστε τη δική μας ιστορία με τους πολιτικούς κρατούμενους. Η βαρβαρότητα του καπιταλισμού δεν έχει όρια και όσο δεν αντιστέκεσαι τόσο θα σου αφαιρούν δικαιώματα».
