«Σήμερα αποχαιρετάμε έναν γνήσιο πατριώτη και αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης, έναν άνθρωπο που έγραψε μία από τις πιο λαμπρές σελίδες της ελληνικής ιστορίας. Με την κίνησή του να κατεβάσει μαζί με τον Μανώλη Γλέζο τη σημαία του φασισμού από τον Ιερό Βράχο, θα αποτελεί για πάντα πηγή έμπνευσης για την πατρίδα και τις επόμενες γενιές»
(Κάρολος Παπούλιας, ΠτΔ, για τον θάνατο του Λ. Σάντα, 30-4-11)
ΕΥΤΥΧΩΣ που αυτή η χώρα έχει -έστω και ελάχιστους-άνδρες πρότυπα που αγωνίστηκαν για την πατρίδα και παρέμειναν ανιδιοτελείς μέχρι τον θάνατό τους. Ένας απ’ αυτούς ήταν κι ο Απόστολος (Λάκης) Σάντας (1922-2011). Τη νύχτα της 30ής προς 31η Μαΐου 1941, μαζί με τον Μανώλη Γλέζο κατέβασαν τη χιτλερική σημαία από τον βράχο της Ακρόπολης. «Ήταν η πρώτη ανάσα της αντίστασης», είπαν οι δυo τους στη Βουλή που τους τίμησε το 2008. Ήταν «Δύο δεκαοκτάχρονα που έπαιξαν με την ιστορία, είδαν ένα σύμβολο -τη σβάστικα- και αποφάσισαν να γίνουν σύμβολα οι ίδιοι», με το να την κατεβάσουν. Για την ιστορία: το 1942, ο Λ. Σάντας εντάχθηκε στο ΕΑΜ, αργότερα στην ΕΠΟΝ, έπειτα στο βουνό με τον ΕΛΑΣ. Το 1946 εξορίστηκε στην Ικαρία, το 1947 φυλακίστηκε στην Ψυττάλεια, απ’ όπου το 1948 στέλνεται στο Μακρονήσι. Διαφεύγει στην Ιταλία, ζητάει πολιτικό άσυλο στον Καναδά, όπου και θα ζήσει μέχρι το 1962. Το 1963 θα επιστρέψει στην Ελλάδα (…).
Η ΣΕΜΝΟΤΗΤΑ του ανδρός είναι χαρακτηριστική. Είχε πει: «Δεν κυνηγάω ποτέ τη δημοσιότητα γιατί θεωρώ ότι έχει εξευτελιστεί το ζήτημα (της σημαίας) πάρα πολύ. Την αντίσταση δεν την κάναμε μόνο εμείς, έχουν σκοτωθεί χιλιάδες παλικάρια, γυναίκες και άνδρες, «ανώνυμοι», έλεγε. Εξιστορώντας το εγχείρημά του στον βράχο της Ακρόπολης, στον Ηλία Πετρόπουλο, είχε πει: «Κι έξαφνα ένα δειλινό που ήμαστε -με τον Γλέζο- στο Ζάππειο και ο ήλιος έγερνε λούζοντας τον ορίζοντα με εκείνα τα χρώματα που μόνο ο αττικός ουρανός έχει, τα μάτια μας γύρισαν στον βράχο της Ακροπόλεως. Μέσα στο υπέροχο φόντο της δύσης σταθήκαμε και κοιτούσαμε. Και τότε… το βλέμμα μας έπεσε πάνω στη σημαία τους που υπερήφανα κυμάτιζε ψηλά – ψηλά και η βαριά σκιά της πλάκωνε καταθλιπτικά όλη την Αθήνα, όλη την αττική γη. Να τι πρέπει να τους κάνομε! Ήρθε η σκέψη σαν σπίθα. Να τους την πάρουμε. Να τη γκρεμίσουμε και να την ξεσχίσουμε και να πλύνουμε έτσι τη βρομιά από τον Ιερό Βράχο. Την είχαν στήσει αυτήν την ίδια την πολεμική τους σημαία οι Ναζί θριαμβευτικά ως τότε στη Βαρσοβία, στη Βιέννη, στην Αμβέρσα, στη Νορβηγία, στο Παρίσι και στο Βελιγράδι και απειλούσαν να τη στήσουν σε όλο τον κόσμο τότε. Μα εδώ είναι Ελλάδα. Είναι η μικρή χώρα που απ’ αυτή ξεπετάχτηκε η φλόγα του Πολιτισμού. Είναι η χώρα που δίνει το παράδειγμα πάντα στις κρίσιμες στιγμές της Ιστορίας»… Λόγια που θα έπρεπε να υπάρχουν στα βιβλία της ιστορίας που διδάσκεται στα σχολεία μας…
Στ.Γ.Κ., stcloris@yahoo.gr – www.stcloris.gr
