Γράφει ο Ευριπίδης Θεμελής*
Το διαδίκτυο σήμερα είναι ένα πολύ ισχυρό εργαλείο όσον αφορά τη μάθηση και την εκπαίδευση. Οι μαθητές σήμερα είναι περιτριγυρισμένοι από τη νέα τεχνολογία, η οποία είναι πλέον ένα αναπόσπαστο κομμάτι στης ζωής τους. Γνωρίζοντας, λοιπόν, πως το σημερινό εκπαιδευτικό μας σύστημα είναι λίγο πίσω όσον αφορά τον τομέα της τεχνολογίας, προχωρήσαμε στην υλοποίηση του προγράμματος ´Νέες τεχνολογίες και εκπαίδευση´.
Το πρόγραμμα αυτό εντάσσεται στα γενικότερα προγράμματα της Αγωγής Σταδιοδρομίας και υλοποιήθηκε την χρονική περίοδο από 1 Νοέμβριου 2010 μέχρι και 30 Απριλίου 2011 στο ΕΠΑ.Λ. Βρυσών. Στο πρόγραμμα συμμετείχαν μαθητές της Α’ και Γ’ τάξης, οι οποίοι αποτέλεσαν και τον κινητήριο μοχλό της όλης εργασίας.
ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ
Στόχος του προγράμματος ήταν να καταγραφεί και να αναλυθεί, όσο αυτό είναι βέβαια δυνατό, η προσωπική γνώμη των ίδιων των μαθητών για το εκπαιδευτικό σύστημα, τους εκπαιδευτικούς αλλά και τις σχέσεις τους με τους συμμαθητές τους, πάντα σε σχέση με το διαδίκτυο και τις νέες τεχνολογίες. Τι είναι αυτό που κάνει τα σημερινά παιδιά πιο κοινωνικά; Τι είναι αυτό που τους οδηγεί σε ακραίες συμπεριφορές στο σχολικό περιβάλλον; Πότε ένας μαθητής μπορεί να αποδώσει καλύτερα στο μάθημα; Πώς μπορεί ένας καθηγητής να προσεγγίσει ένα μαθητή; Αυτά είναι κάποια από τα πολλά ερωτήματα που τα ίδια τα παιδιά, που εργάστηκαν στο πρόγραμμα, έθεσαν προς συζήτηση. Το αποτέλεσμα των συζητήσεων ήταν η δημιουργία ενός ερωτηματολογίου, το οποίο μοιράστηκε τόσο σε μαθητές Λυκείων (Γενικών και Επαγγελματικών) όσο και σε μαθητές Γυμνασίων των νομών Χανίων, Κατερίνης και Λάρισας. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να ευχαριστήσουμε όλους τους συναδέρφους που βοήθησαν στο να πραγματοποιηθεί αυτή η διαδικασία. Τα ερωτηματολόγια συμπληρώθηκαν από τα παιδιά ανώνυμα, όπως είναι φυσικό, και στο τέλος καταφέραμε να συγκεντρώσουμε 825 ερωτηματολόγια, που χαρτογραφούσαν τις θέσεις των μαθητών για το σημερινό σχολικό γίγνεσθαι.
ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Τα δεδομένα καταγράφηκαν σε ηλεκτρονική μορφή και με τη βοήθεια του στατιστικού πακέτου SPSS έγινε η ανάλυσή τους. Με βάση λοιπόν την ανάλυση αυτή μπορούμε να προβούμε σε μια σειρά από γενικά συμπεράσματα σχετικά με τη συμπεριφορά των νέων απέναντι στο σχολικό σύστημα, αλλά και προς τους ίδιους τους καθηγητές τους. Επίσης, μας δίνετε η ευκαιρία να κατανοήσουμε συμπεριφορές, αλλά και να βρούμε τρόπους για να κάνουμε εμείς ως εκπαιδευτικοί το μάθημα μας καλύτερο, πιο εύκολο και κατανοητό στα παιδιά, αλλά ταυτόχρονα πιο δημιουργικό και διαθεματικό. Τα αποτελέσματα που πήραμε ήταν άλλοτε ενθαρρυντικά και άλλοτε απογοητευτικά. Θα αναφέρουμε μερικά μόνο από τα πιο σημαντικά συμπεράσματα της έρευνας που πραγματοποιήσαμε.
Ένα μεγάλο κομμάτι της έρευνας επικεντρώθηκε στην επιρροή που ασκεί το γνωστό πλέον σε όλους μας Facebook, αλλά και άλλες ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, πάνω στους μαθητές και πόσο επηρεάζει τις σχέσεις τους με τους καθηγητές τους, αλλά και μεταξύ τους.
Από το παρακάτω γράφημα γίνεται φανερό πως το 65,7% των μαθητών, που διατηρούν προσωπικό λογαριασμό στο Facebook, ψάχνει για εκπαιδευτικό υλικό στο διαδίκτυο. Ακόμα πιο ενθαρρυντικό είναι το γεγονός πως το 57,7% των μαθητών, που δεν έχει λογαριασμό στο Facebook, ψάχνει και αυτό στο διαδίκτυο για εκπαιδευτικό υλικό. Επίσης, από το τεστ ανεξαρτησίας που εφαρμόσαμε στα δεδομένα προέκυψε οι μεταβλητές μας είναι εξαρτημένες. Βέβαια, δεν θα πρέπει να μας εκπλήξει το γεγονός πως σε μερικά χρόνια για τις ίδιες ερωτήσεις μπορεί να προκύπτει ανεξαρτησία των δεδομένων μας.
Ένα ακόμα ενδιαφέρον συμπέρασμα, όπως φαίνεται και από το γράφημα που ακολουθεί, είναι πως μόλις το 30,4% των μαθητών που διαθέτει λογαριασμό στο Facebook θα ήθελε να έχει και τους καθηγητές τους ως ´φίλους´. Πρέπει όμως να σημειώσουμε πως το ποσοστό αυτό θα ανέβει τα επόμενα χρόνια μιας και το 45,2% των μαθητών που ήδη διατηρούν λογαριασμό στο Facebook μπορεί να μην απάντησαν καταφατικά στην ερώτηση, αν θέλουν οι καθηγητές τους να είναι φίλοι τους στο Facebook, αλλά βλέπουν θετικά το όλο θέμα. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το μικρό ποσοστό της τάξεως του 13,8% των μαθητών, που ενώ δεν έχει λογαριασμό στο Facebook, θα ήθελε παρά ταύτα να έχει ´φίλους´ τους καθηγητές του.
Ένα ακόμα ενδιαφέρον συμπέρασμα είναι, πως οι μαθητές είναι πλέον σε θέση να αναγνωρίσουν αν ο καθηγητής τους είναι γνώστης των υπολογιστών και του διαδικτύου και μάλιστα το μέτρο σύγκρισης είναι ο ίδιος ο μαθητής. Το αποτέλεσμα στο οποίο καταλήξαμε είναι πως οι μαθητές θεωρούν τους καθηγητές τους μέτριους γνώστες έως και τελείως άσχετους με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Αυτό συμβαίνει, γιατί ενώ ο μαθητής ασχολείται συνεχώς με τον δικό του προσωπικό, υπολογιστή και γνωρίζει ο καθηγητής τις περισσότερες φορές δεν είναι καν γνώστης των νέων τεχνολογιών. Η άποψη αυτή των μαθητών καταγράφεται με πλήρη σαφήνεια στο παρακάτω γράφημα.
Ας προχωρήσουμε όμως ένα βήμα παραπέρα. Η μελέτη μας έδειξε πως ο χρόνος που περνάνε οι μαθητές μπροστά στον υπολογιστή είναι ανεξάρτητος από το αν θέλουν αν επικοινωνούν με τους καθηγητές τους μέσω email ή μέσω Facebook. Προσέτι, υπάρχει ανεξαρτησία ανάμεσα στις γνώσεις που έχουν οι καθηγητές γύρω από τους υπολογιστές και το διαδίκτυο και στο αν οι μαθητές θέλουν να κάνουν το μάθημα τους αποκλειστικά σε υπολογιστές ή αν ψάχνουν εκπαιδευτικό υλικό στο διαδίκτυο. Βέβαια θα περιμέναμε πως το αν οι μαθητές έχουν δικό τους υπολογιστή, αυτό θα τους ωθούσε στο να θέλουν να κάνουν τα μαθήματα τους αποκλειστικά ή τουλάχιστον εν μέρει σε υπολογιστές. Κάτι τέτοιο όμως δυστυχώς δεν επιβεβαιώνεται από το μελέτη μας, αντίθετα μάλιστα αποδεικνύεται η ανεξαρτησία των δύο αυτών θεωρήσεων.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Φτάνουμε, λοιπόν, σε ένα πιο γενικό συμπέρασμα για την επιρροή που έχει το Facebook πάνω στη σχέση των μαθητών με τους καθηγητές τους. Τα αποτελέσματα της έρευνάς μας δηλώνουν ξεκάθαρα πως υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ του Facebook και της συμπεριφοράς των παιδιών τόσο προς τους καθηγητές τους, όσο και προς τους συμμαθητές τους. Έτσι, τα παιδιά που έχουν λογαριασμό στο Facebook θα χρησιμοποιούσαν το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και για να στείλουν μία απορία τους σε καθηγητή τους, σχετικά με το μάθημα της ημέρας. Επίσης, δεν θεωρούν κακό να έχουν ´φίλους´ τους καθηγητές τους. Επιπλέον, χωρίζουν τους καθηγητές τους με βάση τις γνώσεις των τελευταίων γύρω από τους υπολογιστές, αφού οι ίδιοι θεωρούν πως γνωρίζουν πολλά περισσότερα.
Κλείνοντας πρέπει να αναφέρουμε πως η πλειοψηφία των μαθητών θέλει να κάνει βήματα μπροστά και επιζητά τη στήριξη των καθηγητών. Η πλειοψηφία των μαθητών θέλει να μάθει για το αύριο, αλλά δεν ξέρει τον τρόπο για να το κάνει, γι’ αυτό και πολλές φορές πέφτει σε λάθη. Ο μαθητής θέλει να μάθει περισσότερα μέσω του διαδικτύου και θέλει η εκπαίδευση να γίνει πιο ελκυστική για τον ίδιο, αλλά ταυτόχρονα να μην στερείται γνώσεων. Επομένως, θα πρέπει και εμείς οι εκπαιδευτικοί να αρχίζουμε να εισερχόμαστε στο χώρο της νέας τεχνολογίας, τόσο για να μπορέσουμε να ακούσουμε τη νέα γενιά, όσο και για να μπορέσουμε να αποδεσμεύσουμε το μάθημα μας από τα στενά πλαίσια στα οποία βρίσκεται σήμερα
Όλη η εργασία καθώς και τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για τη στατιστική ανάλυση είναι διαθέσιμα προς το παρόν στην ιστοσελίδα evripidis.freebsdgr.org στην ενότητα ´σχολικές εργασίας´, ενώ ευελπιστούμε ότι σύντομα θα βρίσκονται αναρτημένα και στην υπό κατασκευή νέα ιστοσελίδα του σχολείου μας.
