Eκθεση γραμματοσήμων και στατικού μοντελισμού

Εκθεση ελληνικών γραμματοσήμων με θέμα την Κρήτη καθώς και μοντελισμού από τον Ομιλο Στατικού Μοντελισμού για την περίοδο της γερμανικής Κατοχής φιλοξενείται αυτές τις μέρες στο Νεώριο Moro, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την 70ή επέτειο από τη Μάχη της Κρήτης.
Το Νεώριο του Moro είναι ένα από τα πέντε Νεώρια που θεμελιώθηκαν το 1599 από τον Βενετό αξιωματούχο Benedetto Moro, πάνω στον ισοπεδωμένο βράχο του «Λαγονησίου», ανατολικά της εισόδου του παλιού λιμανιού. Κατά τη μετάβασή μας απαθανατίσαμε διάφορα αντιπροσωπευτικά εκθέματα της Μάχης της Κρήτης, ενώ καταγράψαμε την ιστορία των Νεωρίων όπως μας την εξιστόρησε ο υπεύθυνος της έκθεσης. 
Στον χώρο της, μας ξενάγησε ο κ. Παντελής Ψαρουδάκης, ο οποίος, μας είπε τα εξής: ´Να ξεκινήσουμε από αυτόν τον σημαντικό πίνακα ο οποίος δείχνει όλα τα αεροδρόμια στην ηπειρωτική και τη νησιώτικη Ελλάδα και ποιοι ήταν οι διοικητές τους την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου καθώς επίσης και τους τύπους των αεροσκαφών που είχαν στη δύναμή τους. Τα ελληνικά νησιά που διέθεταν αεροδρόμιο τότε, ήταν η Λέρος, η Ρόδος, η Κάρπαθος, η Μήλος και εδώ στην Κρήτη, το Μάλεμε στα Χανιά κι άλλο ένα λίγο πιο έξω από την πόλη του Ηρακλείου, πολύ κοντά με το σημερινό αεροδρόμιο. Το αεροσκάφος που βλέπετε στη μακέτα είναι μεταγωγικό και δείχνει τους αλεξιπτωτιστές που επιβιβάζονται στη Μήλο για να έρθουν στο Μάλεμε. Η λέμβος, μακέτα και αυτή, είναι ουσιαστικά μια μαούνα φορτηγίδα την οποία από τυχαία φωτογραφία σ? ένα βιβλίο, ανακαλύψαμε ότι στις 27 του Μάη το 1941, λίγο μετά που είχε πέσει η Κρήτη, μετέφεραν οι Γερμανοί δύο άρματα μάχης τα οποία αποβίβασαν στην παραλία του Καστελλίου. Επειδή, όμως, δεν υπήρχαν γερανοί να τα βγάλουν έξω, έκαναν μια ελεγχόμενη έκρηξη οι άνδρες του Μηχανικού, σπάζοντας το μπροστινό μέρος της μαούνας. Θα δείτε και φωτογραφίες της εποχής με την πραγματική μαούνα και τα άρματα. Τα κατάφεραν μια χαρά στην προσπάθειά τους για την έξοδο των αρμάτων τα οποία πήγαν στο Μάλεμε για προστασία του αεροδρομίου´. Για τον ιστορικό αυτό χώρο του Νεωρίου και τους παρακείμενους που σώζονται και σήμερα ο κ. Ψαρουδάκης τόνισε επίσης ότι: ´Ενα από τα πέντε Νεώρια είναι αυτό που λειτουργεί η έκθεση. Το 1645 που οι Τούρκοι κατέλαβαν την πόλη είχαν προλάβει να ολοκληρωθούν τα δύο (αυτά που σώζονται και σήμερα). Τα υπόλοιπα τρία είχαν φτάσει μέχρι το σημείο περίπου που αρχίζει ο θόλος. Όλα τους όμως είχαν προβλήματα γιατί η θάλασσα σε κείνο το σημείο είναι ανάβαθη. Λίγο πριν την πολιορκία ή ίσως μετά την κατάληψη και την επισκευή των οχυρώσεων τα δύο Νεώρια που είναι βορειότερα μπαζώθηκαν με χώμα για να ενισχυθεί περισσότερο το τείχος εκεί (Pevellino Michol) και πάνω τους κτίστηκε μια πυριτιδαποθήκη. Το μεσαίο έμεινε ξέσκεπο για αρκετά χρόνια όπως δείχνει και γαλλικός χάρτης των αρχών του 18ου αιώνα. Αργότερα κατασκευάστηκε μια κεραμοσκεπή, η οποία γκρεμίστηκε από βομβαρδισμό στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα ανοίγματα προς τη θάλασσα κλείστηκαν και τα Νεώρια μετατράπηκαν σε αποθήκες. Η πρόσβαση προς τον λιμενοβραχίονα γινόταν με ένα κεκλιμένο επίπεδο ράμπας μέχρι το πάνω επίπεδο της οχύρωσης. Στο σημείο που αρχίζει ο λιμενοβραχίονας, σώζονται ακόμα και σήμερα τα ερείπια από 6 – 7 τούρκικες στρατιωτικές τουαλέτες που διαθέτουν τουφεκιοθυρίδες. Τα Νεώρια του Moro διαφέρουν από τα υπόλοιπα του κύριου συγκροτήματος διότι η πίσω τους πλευρά είναι ενσωματωμένη στο τείχος, δεν έχει εισόδους και το μοναδικό άνοιγμα είναι ένα μεγάλο ημικυκλικό παράθυρο στον ανατολικό τοίχο του καθενός. Σήμερα το Νεώριο που βρισκόμαστε έχει παραχωρηθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού στο Ν.Ν.Κ., προς χρήση μόνιμης έκθεσης αρχαίας και παραδοσιακής ναυπηγικής. Το αμέσως παρακείμενο εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ως ναυπηγοξυλουργείο και το άλλο, που είναι προς τον λιμενοβραχίονα, είναι ασκεπές κι έχει παραχωρηθεί στον Δήμο Χανίων για τη δημιουργία Κέντρου Ιστιοπλοΐας στον Ιστιοπλοϊκό Ομιλο Χανίων´.