Γράφει ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΛΑΪΤΖΟΓΛΟΥ
stcloris@yahoo.com
…Κάποτε θα αποδίδουμε δικαιοσύνη μ’ ένα άστρο ή μ’ ένα γιασεμί σαν ένα τραγούδι που καθώς βρέχει παίρνει το μέρος των φτωχών…
(Τάσος Λειβαδίτης)
ΤΗΣ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ τις προάλλες. Βρεθήκαμε στο χωριό νωρίτερα για τακτοποίηση και προετοιμασία της γιορτής, να δούμε φίλους και συγγενείς, να πάμε στον εσπερινό, να προσκυνήσουμε τους τάφους, να ανάψουμε ένα κεράκι – «μέρα που είναι»… Πανηγύριζε η εκκλησία του χωριού, περιμέναμε κόσμο. Έτσι λέγαμε… Αμ, δε…!
Η ΕΡΗΜΩΣΗ των ψυχών έρχεται με την ερήμωση των ανθρώπινων σχέσεων. Την ερήμωση των σχέσεων μεγεθύνει ο φόβος για το αύριο. Τον φόβο του αύριο (1) δημιούργησε η βίαιη αλλαγή του τρόπου ζωής μας, με τον σφοδρό ανεμοστρόβιλο του Μνημονίου… Μια λαίλαπα που στο διάβα της καταστρέφει παραδοσιακές σχέσεις και αξίες παραλύοντας τον κοινωνικό ιστό (2).
…ΣΤΟ χωριό, λοιπόν, λίγοι οι ξένοι φέτος, λιγότεροι όσοι πήγαν στην εκκλησία, και πολλοί οι αλλοδαποί μετανάστες, συνήθως αλλόθρησκοι… Αλλά, όταν τέτοια γιορταστική μέρα, η πλατεία του χωριού με τον πλάτανο είναι σχεδόν άδεια, τι άλλο να υποθέσεις; Αναρωτιέσαι: Πού είναι οι παλιοί καλοί καιροί που στην εκκλησιά πήγαιναν όλοι οι συγχωριανοί, ντυμένοι με τα καλά τους, πρόσχαροι και ευγενικοί; Το είχαν δε τιμή και καμάρι τους να καλέσουν κοντοχωριανούς συγγενείς ή «ξένους», να φάνε μαζί τους το μεσημέρι. Το ήθελε το έθιμο, το ζητούσε η ψυχή τους, το απαιτούσε η «πρεπιά» της μέρας…
ΤΩΡΑ πολλοί δεν πάμε καν στην εκκλησία, είτε γιατί έχει αμβλυνθεί η πίστη μας είτε γιατί η οικονομική κρίση κάνει να σκαφτόμαστε διαφορετικά: Το οικονομικό στένεμα, η πίεση και το άγχος της καθημερινότητας, η ανεργία σε κάθε σπίτι, η ανερμάτιστη πολιτική, η αστάθεια, η αύξηση της εγκληματικότητας…, εμφιλοχώρησαν στα φυλλοκάρδια μας την ανασφάλεια και την καχυποψία για τους άλλους… Πού καιρός για ανοιχτές πόρτες και αγκαλιές, για πρόσχαρες καρδιές. Άλλη μια… επιτυχία του Μνημονίου και του κλίματος φόβου που έσπειρε η κυβέρνηση.
ΠΙΟ ΠΑΛΙΑ, ναι, δεν είχαμε λεφτά, ούτε τη σημερινή άνεση με τόσα αγαθά στη διάθεσή μας… Είχαμε όμως, άλλη νοοτροπία, άλλη ψυχοσύνθεση, που στηριζόταν στην ειλικρίνεια των σχέσεων, στην ελπίδα και την ανθρωπιά. Τη φτώχεια και τη μιζέρια την καλύπταμε με τη συγκατάβαση κι ένα πλατύ χαμόγελο. Με την αισιοδοξία πως «και αύριο μέρα του Θεού είναι». Πως όλα θα πάνε καλύτερα…!
***
Ο ΑΠΟΜΟΝΩΤΙΣΜΟΣ των ατόμων σήμερα, παρά το ανοιχτό «συλλογικό» κίνημα των Αγανακτισμένων στις πλατείες των πόλεων, απλώνεται σαν την πανούκλα σε μια κοινωνία στα πρόθυρα νευρικής κρίσης. Ιδιαίτερα, όταν μια κυβέρνηση ενεργεί σπασμωδικά, χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο εξόδου από την κρίση, και μη δίνοντας εξηγήσεις για τα βίαια μέτρα που παίρνει, τότε δεν μένει στην κοινωνία παρά να αντιδράσει κι αυτή βίαια.
Ο ΑΠΛΟΣ πολίτης δεν μπορεί να «χωνέψει» ότι τα μέτρα λαμβάνονται για τη… σωτηρία του, όταν βλέπει ότι κανένας απ’ τους υπαίτιους της κατάρρευσης της χώρας δεν τιμωρείται… Οι μεταπτώσεις στην ψυχοσύνθεσή του είναι πρωτόγνωρες και με ανεπανόρθωτες «βλάβες»: απ’ την υπομονή και την ελπίδα, έφτασε στη συστηματική αποστασιοποίηση από τα κόμματα και την πολιτική τους. Αναρωτιέται κανείς αν ο φόβος με τον οποίο διαποτίζεται συνεχώς η κοινωνία από αντιφατικές -περί πτωχεύσεως- δηλώσεις Ελλήνων και Ευρωπαίων αξιωματούχων, δεν προετοιμάζουν την ελληνική κοινωνία για βίαιους «αυτοματισμούς»; Σε τέτοιο κλίμα «τρομοκράτησης», γιατί ο απλός καταθέτης στην απόγνωσή του να μην αποσύρει και το τελευταίο ευρώ από τις τράπεζες;
Η ΜΗ γνώση του τι πράγματι συμβαίνει με τη χώρα και το μέλλον της, ωθεί πλείστα «νοικοκυριά» στην εσωστρέφεια. Με αποτέλεσμα αλλού να έχουμε την κατάθλιψη – παραίτηση απ’ τη ζωή (με αυτοκτονίες ή ψυχοθεραπείες), και αλλού το ξέσπασμα οργής εναντίον κάθε πολιτικού που θα τολμήσει να κυκλοφορήσει ελεύθερα (πρόσφατα επεισόδια)…
ΟΠΩΣ, μάλιστα, λέει ο Νόαμ Τσόμσκι (στις «10 Στρατηγικές Χειραγώγησης από τα ΜΜΕ»), «…η χρήση-και κατάχρηση από την εξουσία – των συναισθημάτων ανοίγει την πόρτα για την πρόσβαση στο ασυνείδητο (των πολιτών) και την εμφύτευση ιδεών, επιθυμιών, φόβων, καταναγκασμών ή την προτροπή για ορισμένες συμπεριφορές». Κάτι τέτοιο επιδιώκεται συστηματικά από τα ελληνικά ιδιωτικά ΜΜΕ -όργανα επιχειρηματιών/εκδοτών διαπλεκομένων με το κράτος, ή «εργολάβων» της κατευθυνόμενης ενημέρωσης- με μόνο στόχο το κέρδος και τη «διαμόρφωση» της κοινής γνώμης κατά το δοκούν! Τα δελτία ειδήσεων (και των κρατικών καναλιών) χρησιμοποιούνται όχι για έγκυρες ενημερώσεις, αλλά για την καθοδήγηση της μάζας! Φυσικά, παλιά η τεχνική, νέα όμως τα μέσα.
ΜΟΝΟ που τώρα υπάρχει και το διαδίκτυο (Facebook, Twitter, blogs…) που, για την ώρα είναι αδύνατο να ελεγχθεί. Πόσο μάλλον να… χειραγωγηθεί! Σ΄ αυτό προσφεύγει ο κάθε «πονεμένος» προκειμένου να σχηματίσει -ή να εκφράσει- την προσωπική του άποψη για την κατάσταση. Να πει τη δική του αλήθεια! Κάνει εντύπωση η απουσία, τουλάχιστον απ’ τα κρατικά κανάλια μιας στοιχειώδους ανάλυσης του τι μέλει γενέσθαι -με debates εκπροσώπων κομμάτων ή σοβαρών επιστημόνων- για ομαλή έξοδο από την κρίση ή την παρουσίαση εναλλακτικών μορφών αντιμετώπισής της. Αργοπεθαίνουμε ως χώρα με πρώτο θύμα τον κοινωνικό ιστό που αργά αλλά σταθερά αποσυντίθεται…
ΠΡΙΝ ΕΝΑΝ χρόνο πιστεύαμε πως οι καλές προθέσεις της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου για την επαναδημιουργία ενός κράτους ευρωπαϊκού τύπου, αξιόπιστου και αξιοσέβαστου, θα ήταν ικανές να θέσουν την κοινωνία προ των ευθυνών της. Διαψευστήκαμε, όχι ως προς την κοινωνία, αλλά ως την κυβέρνηση. Τρέφαμε, άραγε, υπερβολικές προσδοκίες ή μήπως η κυβέρνηση έδειξε υπερβολική «πολιτική κόπωση», αλλά και ασύγγνωστη επιπολαιότητα ενεργειών;
ΠΑΡΤΕ για παράδειγμα τα τόσο ωραία… επικοινωνιακά ρήματα που άλλοτε χρησιμοποιούσαν οι παλαιοπολιτικοί μας. Σήμερα αποσιωπούνται: συμμετέχω («συμμετοχική δημοκρατία»!), συγκυβερνώ («το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση, ο λαός στην εξουσία»!), συνδιαμορφώνω («συνδιαμόρφωση πολιτικών προτάσεων»!), συνέχω («συνεκτικότητα κοινωνικού ιστού»), κ.λπ. Τώρα, άλλα «ρήματα άρρητα» κυριαρχούν στο προσκήνιο. Ρήματα που προσβάλλουν τη νοημοσύνη μας: «δεν συνυπογράφω το λάθος!», συνευθύνομαι (συνενοχή και συνευθύνη του… λαού!), συγκαλύπτω (τα σκάνδαλα και τους κλέφτες των κομμάτων), συνδιαλέγομαι και συναλλάσσομαι (Μνημόνιο) κ.ά. Γιατί λοιπόν, να μην υπάρχει σοβαρός κίνδυνος ραγδαίας αποδόμησης του κοινωνικού ιστού, όταν εξαπολύονται τόσοι «πόλεμοι» εναντίον του απλού πολίτη, της οικογένειάς του, και εν γένει της κοινωνίας στην οποία ζούμε;
ΣΗΜΕΙΩΣEIΣ:
-(1) «Υποτίθεται ότι έχουμε γεννηθεί μέσα στη δημοκρατία, όπου οι άνθρωποι δια της ψήφου τους, μπορούν να αποφασίζουν οι ίδιοι τα πράγματα που τους αφορούν. Στην πραγματικότητα για τίποτε δεν αποφασίζουμε. Απλώς δια μέσου του φ ό β ο υ μας πιέζουν να κάνουμε αυτά που αυτοί θέλουν, για το ποιοι είμαστε ή τι αγαπάμε…» (Βικτόρια Αμπρίλ, Ισπανίδα ηθοποιός, στον Θανάση Λάλα, BHMAGAZINO, 29/1/2006).
-(2) Τα ρήματα που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν την αποσύνθεση του κοινωνικού μας ιστού είναι: καταστρέφεται, καταρρέει, τρίζει, κατακερματίζεται, αλλοιώνεται, παραλύει, διαλύεται, αποδομείται, διαρρηγνύεται, αποσυντίθεται…
