Σε οργανωμένο ταξίδι που συμμετείχα το 1982 στην Απω Ανατολή το γκρουπ έφτασε και ως την πόλη της Χιροσίμα της Ιαπωνίας, την πόλη που είχε γίνει από το 1945 γνωστή για το πυρηνικό ολοκαύτωμά της.
Η πόλη που αντικρίσαμε δεν φανέρωνε πουθενά σχεδόν τη φοβερή ολοσχερή καταστροφή της από την ατομική βόμβα την 6η Αυγούστου 1945.
Υπέροχα κτήρια, απέραντο πράσινο, ποτάμια να τη διασχίζουν, λεωφόροι με πλάτος δεκάδων μέτρων και αμέτρητα μνημεία που θύμιζαν εκείνη την αποφράδα ημέρα της βόμβας.
Ιδρυμένη τον 16ο αιώνα είχε το 1945 350.000 κατοίκους για να έχουν φτάσει σήμερα 1.150.000.
Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αντίθετα με ό,τι έχει κατά καιρούς γραφτεί, ότι είχε μόνο άμαχο πληθυσμό, αποτελούσε κέντρο πολεμικής βιομηχανίας και στους Ιάπωνες ήταν γνωστή σαν η στρατιωτική πόλη, λόγω της μεγάλης στρατιωτικής βάσης.
Κάθε χρόνο την 6η Αυγούστου και ακριβώς την ώρα που εξερράγη η ατομική βόμβα, η καμπάνα της Χιροσίμα χτυπά και καλεί εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, που γονατίζουν στο μνημείο που έχει στηθεί στο σημείο ρίψης και προσεύχονται για τους νεκρούς των, μα και ποτέ πια η ανθρωπότητα να μην γνωρίσει τέτοιο όλεθρο.
Μάλιστα το έτος 1949 ανακηρύχθηκε σε Παγκόσμιο Ιερό της Ειρήνης σε αναγνώριση του φόρου αίματος που πλήρωσε.
Με τη συμπλήρωση φέτος 70 χρόνων από την ημέρα που ανοίχτηκε ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία της ανθρωπότητας κάποια στοιχεία για το γεγονός.
Είχε σχεδιαστεί η απόβαση αμερικανικών δυνάμεων στο έδαφος της κεντρικής Ιαπωνίας όπου όμως τους περίμεναν 1.000.000 στρατιώτες και 5.000 αεροπλάνα που είχαν παραμείνει εκεί γι’ αυτόν τον σκοπό, ενώ χιλιάδες νέα παιδιά, ακόμη και μαθήτριες, εκπαιδεύονταν σε στρατιωτικά νοσοκομεία για βομβιστικές επιθέσεις καμικάζι. Υπό αυτές τις προϋποθέσεις οι εκατέρωθεν απώλειες θα ήταν πολύ περισσότερες από 1.000.000 ψυχές.
Αλλά και δύο άλλα γεγονότα που φανέρωναν την αποφασιστικότητα των Γιαπωνέζων να πεθάνουν για τον αυτοκράτορα, απέκλεισαν την απόβαση μετά μάλιστα και την επιτυχή δοκιμή της ατομικής βόμβας.
Τα αναφέρω περιληπτικά: Νησί Οκινάβα σε απόσταση 550 χλμ. από την Ιαπωνία με έκταση το μισό περίπου του Νομού Χανίων.
Μετά από ανηλεή βομβαρδισμό μιας εβδομάδας από στόλο και αεροπορία αποβιβάστηκαν 60.000 Αμερικανοί, ενώ το μεγαλύτερο θωρηκτό της Ιαπωνίας “Γιαμαμότο”, που στάλθηκε για να προξενήσει καταστροφή στα δεκάδες αεροπλανοφόρα και 18 θωρηκτά των Η.Π.Α. που βρισκόταν εκεί, ανατινάχτηκε μέσα σε δύο ώρες μετά από επίθεση 400 αεροπλάνων. Εναντίον αυτού του στόλου των Η.Π.Α. σε μια μέρα επίσης, επιτέθηκαν 700 γιαπωνέζικα αεροπλάνα, τα μισά από τα οποία καμικάζι και από τα οποία καταρρίφθηκαν 300. Μετά από σχεδόν τρεις μήνες μάχης, κυρίως μέσα στα 1.500 υπόγεια “δωμάτια” – σπηλιές, το νησί καταλήφθηκε με την παράδοση των τελευταίων επιζώντων Ιαπώνων στρατιωτών, 7.000 σε αριθμό, ενώ είχαν πεθάνει άλλοι 100.000 στρατιώτες και 40.000 πολίτες, στο δε αμερικανικό νεκροταφείο εκεί υψώνονται 15.000 σταυροί.
Στο άλλο θρυλικό νησί Ιβοτζίμα, μήκους μόνο 9 χλμ. και πλάτους 4 χλμ. κατά μέσο όρο (215 τ.χ.), το οποίο βομβαρδιζόταν επί έναν μήνα, οι πεζοναύτες χρειάστηκαν 36 ημέρες να το καταλάβουν, χάνοντας 6.800 άνδρες, ενώ από 23.000 Ιάπωνες στρατιώτες είχαν επιζήσει μόνο 3.000.
Ετσι, παρά τις φοβερές καταστροφές, οι Ιάπωνες αρνούνταν να παραδοθούν. Ακόμα και μετά τη ρίψη της δεύτερης ατομικής βόμβας, οι στρατιωτικοί επέμεναν στον αγώνα μέχρις εσχάτων και μόνο η γνώμη του αυτοκράτορα επικράτησε για να λήξει αυτός ο πόλεμος.
Τώρα, για να φθάσουν οι Αμερικανοί στην επιτυχή δοκιμή της βόμβας της 16ης Ιουλίου, στην έρημο του Νέου Μεξικού, όπου η άμμος έλιωσε από τους 5.000 βαθμούς θερμοκρασία που αναπτύχθηκε, υπήρξαν έρευνες τριών ετών που κόστισαν 2 δισ. δολάρια.
Την επόμενη ημέρα στη διάσκεψη του Πότσνταμ ο πρόεδρος Τρούμαν ενημέρωσε τους Τσόρτσιλ και Στάλιν, ο τελευταίος μάλιστα φαίνεται να μην συνειδητοποίησε το γεγονός και στις 26 Ιουλίου, μετά την απόρριψη του τελεσίγραφου των Η.Π.Α. από τους Ιάπωνες, αποφασίστηκε οριστικά η ρίψη της βόμβας και επελέγησαν κάποιες πόλεις για εναλλακτική περίπτωση, λόγω ύπαρξης μη ευνοϊκών καιρικών συνθηκών. Η βόμβα, που ζύγιζε τέσσερις τόνους, μεταφέρθηκε με πολεμικό πλοίο στο νησί Τίνιαν του συμπλέγματος των νήσων Μαριάννων όπου βρισκόταν η μεγαλύτερη αεροπορική βάση του κόσμου με σταθμευμένα 500 βομβαρδιστικά υπερφρούρια Β29.
Ο συνταγματάρχης της αεροπορίας στρατού (κατ’ άλλους ταγματάρχης) Τίμπετς θα ήταν ο κυβερνήτης του Β29 που θα έριχνε τη βόμβα και έδωσε στο αεροπλάνο το όνομα της μητέρας του “Enola Gay”, που η ίδια δεν γνώριζε ότι αυτό θα έμενε πλέον στην ιστορία.
Το Β29 απογειώθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες της 6ης Αυγούστου 1945 για την εξάωρη πτήση ως τον στόχο που τελικά ήταν η πόλη Χιροσίμα. Για την πόλη ήταν ένα συνηθισμένο πρωινό, που στις 8 σήμανε προειδοποιητικός συναγερμός και κανείς δεν έδωσε τόση σημασία, γιατί συχνά περνούσαν τα αμερικανικά βομβαρδιστικά που χτυπούσαν στόχους βορειότερα.
Μετά από λίγο ο συναγερμός έληξε. Στα εργοστάσια συνέχιζαν οι εργάτες την εργασία τους, ενώ στους δρόμους έσφυζε η κίνηση και τα παιδιά των σχολείων μάζευαν ό,τι πολύτιμο υπήρχε για να το στείλουν να διασωθεί σε χωριά.
Ξαφνικά, 45 λεπτά μετά τη λήξη του συναγερμού, μια φοβερή λάμψη επισκίασε τη λάμψη του ήλιου και ακολούθησε ένα τρομακτικό μούγκρισμα, ενώ ένα μαύρο σύννεφο σκέπασε τον ήλιο πάνω από την πόλη και παντού απλώθηκε ένα θολό μισοσκόταδο. Τα κτήρια ξηλώθηκαν σαν τραπουλόχαρτα, οι δρόμοι γέμισαν σπαρακτικές κραυγές αγωνίας και τρόμου παντού, ήταν εγκατεσπαρμένα χιλιάδες μαυρισμένα πτώματα, ενώ κάποιοι που επέζησαν προσωρινά έτρεχαν αλλόφρονες, γεμάτοι φριχτές πληγές, καταματωμένοι και μαυρισμένοι μέσα στις φλόγες, χωρίς να γνωρίζουν πού πηγαίνουν. Τότε υπολογίσθηκαν οι νεκροί σε 70 – 80.000, αλλά αργότερα ο αριθμός ανέβηκε κατακόρυφα, ενώ για δεκαετίες οι συνέπειες της ραδιενέργειας θέριζαν ακόμη ανθρώπους μετά από μαρτυρική ζωή.
Η βόμβα αυτή ουρανίου, αντιστοιχούσε σε εκρηκτική δύναμη με 17 εκατ. ράβδους δυναμίτιδας. Το “Enola Gay” συνοδευόταν από ένα φωτογραφικό και ένα μετεωρολογικό αεροσκάφος, τα πληρώματα των οποίων έφεραν μαύρα γυαλιά για να μην τυφλωθούν από τη λάμψη της έκρηξης. Την 9η Αυγούστου ακολούθησε η ρίψη της βόμβας, που αυτή τη φορά ήταν πλουτωνίου, στην πόλη Ναγκασάκι, με τα ίδια αποτελέσματα σε καταστροφές και νεκρούς.
Παρ’ όλα αυτά οι στρατοκράτες της Ιαπωνίας επέμεναν στη συνέχιση του πολέμου, αλλά τελικά επικράτησε η θέληση του πρωθυπουργού Σουζούκι και του αυτοκράτορα και έτσι τη 2α Σεπτεμβρίου 1945 πάνω στο θωρηκτό των Η.Π.Α. “Μισούρι” οι Ιάπωνες υπέγραψαν την άνευ όρων παράδοση στον αρχιστράτηγο της νίκης Μακ Αρθουρ, ενώ δυο χιλιάδες αεροπλάνα των Η.Π.Α. χαιρέτιζαν το γεγονός, πετώντας πάνω από την Ιαπωνία.
Την ημέρα αυτή τερματίστηκε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και όχι τον Μάιο του 1945, που ο τερματισμός του αφορούσε μόνο την Ευρώπη. Ο Μακ Αρθουρ ορίστηκε διοικητής της Ιαπωνίας για έξι χρόνια. Την 9η Αυγούστου, για να αποκομίσει εδαφικά οφέλη, η Σοβιετική Ενωση, κατόπιν εορτής, κήρυξε τον πόλεμο στην Ιαπωνία και 1.500.000 στρατιώτες της εισέβαλαν στη Μαντζουρία, Κίνα και Β. Κορέα.
Πολλοί κατέκριναν ή εστιγμάτισαν το γεγονός της ρίψης της βόμβας, σαν μια άνευ προηγουμένου σφαγή, αλλά όσοι μπορούσαν να βρεθούν στις συνθήκες αυτού του πολέμου και στη θέση των Αμερικανών θα το θεωρούσαν σαν δολοφονία, εν βρασμώ ψυχής, που λένε οι νομικοί και δεν νομίζω ότι θα υπήρχε εμπόλεμος που θα κατείχε τη βόμβα και δεν θα έκανε χρήση της. Ο πρωτεργάτης της κατασκευής της Ρ. Οπενχάιμερ είπε «έγινα ο θάνατος, ο καταστροφέας του κόσμου» και δεν είχε άδικο γιατί από το 1945 αρκετές φορές έφθασε η ανθρωπότητα στο χείλος της καταστροφής από πυρηνικό πόλεμο, μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων κυρίως. Ο άλλος Αμερικανός πρωτεργάτης της βόμβας Χ. Μπράουν είπε: «Στη Χιροσίμα ο άνθρωπος διέπραξε τη μεγαλύτερη σφαγή ανθρώπινων υπάρξεων που συνέβη ποτέ σε μία ημέρα της ιστορίας».
Μετά από μερικά χρόνια ένας από το πλήρωμα του “Enola Gay” κατέφυγε σε μοναστήρι και άλλος έγινε ιερέας. Να ήταν από τύψεις;
Τριάντα χρόνια μετά, στις ζούγκλες της Απω Ανατολής ανακαλύφθηκαν σκληροτράχηλοι Ιάπωνες πολεμιστές, που κρυβόταν, μη γνωρίζοντας ότι είχε τερματιστεί ο πόλεμος. Ηταν από τη σκληρότερη ράτσα πολεμιστών που γνώρισε η ανθρωπότητα.
Είθε στο μέλλον να μην γνωρίσει η ανθρωπότητα τη φρίκη ενός τέτοιου πολέμου, αλλά και να καταργηθεί η πυρηνική ενέργεια, γενικά όσο και αν αποτελεί “πρόοδο” γιατί ποιος αποκλείει μια νέα τραγωδία τύπου “Τσερνόμπιλ” ή άλλη, σε πυρηνοκίνητα πλοία, από αυτά που και στη Σούδα προσορμίζονται μερικές φορές.
(φωτογραφίες ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΛΥΜΑΚΗΣ)
