Γράφει ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΛΙΑΝΤΖΗΣ*
Στην εξωσωματική γονιμοποίηση η γυναίκα λαμβάνει ορισμένες ορμόνες σε ενέσιμη μορφή, ώστε να παράγει πολλά ωάρια (διέγερση ωοθηκών) και παρακολουθείται κυρίως υπερηχογραφικά, ώστε να βλέπουμε πως αντιδρά στη θεραπεία.
Στην εξωσωματική γονιμοποίηση χρησιμοποιούμε διάφορα πρωτόκολλα διέγερσης των ωοθηκών και ποιο θα επιλέξουμε έχει σχέση με την ηλικία της γυναίκας, τις ορμονικές εξετάσεις και στην ανταπόκριση σε προηγούμενη προσπάθεια εξωσωματικής. Όταν η διέγερση των ωοθηκών φτάσει στο επιθυμητό επίπεδο γίνεται ωοληψία. Η λήψη των ωαρίων γίνεται με μια επέμβαση που γίνεται διακολπικά και κατά τη διάρκεια της οποίας η γυναίκα λαμβάνει μια ελαφριά μέθη.
Ακολούθως, παραθέτουμε απαντήσεις σε συχνά ερωτήματα σχετικά με τη διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Τι είναι η εξωσωματική γονιμοποίηση;
Η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι μια τεχνική της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής κατά την οποία το σπέρμα του άνδρα και το ωάριο της γυναίκας έρχονται σε επαφή στο εργαστήριο όπου γίνεται και η γονιμοποίηση.
Ποιες είναι οι ενδείξεις της εξωσωματικής γονιμοποίησης;
Οι κυριότερες ενδείξεις είναι η απόφραξη σαλπίγγων, η ενδομητρίωση, ο ανδρικός παράγοντας (κακή ποιότητα σπέρματος), η ανωοθυλακιορηξία, η αποτυχία άλλων μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και η πρόωρη εμμηνόπαυση με ωάρια δότριας.
Πώς γίνεται η εξωσωματική γονιμοποίηση;
Πριν ξεκινήσει το ζευγάρι τη θεραπεία γίνεται πλήρης εργαστηριακός έλεγχος τόσο για τη γυναίκα όσο και για τον άνδρα. Στη συνέχεια η γυναίκα λαμβάνει ορμονοθεραπεία που σκοπό έχει τη διέγερση των ωοθηκών με αποτέλεσμα την αυξημένη παραγωγή ωαρίων.
Τα κυριότερα ορμονικά σκευάσματα που χρησιμοποιούμε είναι οι γονοδοτροφίνες, οι GNRH αγωνιστές, οι GnRh ανταγωνιστές, η κιτρική κλομιγάνη και χοριακή γονοδοτροφίνη (HCG).
Η χορήγηση των ορμονών γίνεται με βάση ορισμένα πρωτόκολλα ανάλογα με το κάθε περιστατικό, ώστε να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Η διάρκεια της θεραπείας κυμαίνεται από 15 – 25 ημέρες συνήθως ανάλογα με το πρωτόκολλο που χρησιμοποιούμε.
Όταν αρχίσει η θεραπεία στη γυναίκα γίνεται έλεγχος της ανταπόκρισης των ωοθηκών με ορμονικούς προσδιορισμούς αίματος και με κολπικό υπερηχογράφημα. Όταν τα ωοθυλάκια (που περιέχουν μέσα τα ωάρια) φτάσουν σε ένα επιθυμητό μέγεθος τότε γίνεται η ωοληψίας (λήψη των ωαρίων). Κατά την ωοληψία η γυναίκα λαμβάνει μια ελαφριά νάρκωση και η επέμβαση διαρκεί το πολύ 10 – 15 λεπτά.
Πώς γίνεται η γονιμοποίηση των ωαρίων;
Η γονιμοποίηση γίνεται στο εργαστήριο είτε in vitro είτε με τη μέθοδο της μικρογονιμοποίησης (ICSI).
Η μέθοδος της μικρογονιμοποίησης, η οποία πρωτοεφαρμόστηκε με επιτυχία το 1992, αύξησε σημαντικά τα ποσοστά γονιμοποίησης ωαρίων σε περιπτώσεις υπογονιμότητας ανδρικής αιτιολογίας. Στη μέθοδο αυτή ενίοτε ένα σπερματοζωάριο μέσα στο ωάριο.
Πώς γίνεται η εμβρυομεταφορά;
Η εμβρυομεταφορά (τοποθέτηση των εμβρύων μέσα στη μήτρα) γίνεται 2 ή 3 ημέρες μετά την ωοληψία και δεν απαιτείται νάρκωση. Η τοποθέτηση των εμβρύων πρέπει να γίνεται με μεγάλη προσοχή και αναίμακτα.
Πόσα έμβρυα μεταφέρουμε μέσα στη μήτρα;
Ο αριθμός των εμβρύων που εισάγουμε μέσα στη μήτρα ποικίλει ανάλογα με την ηλικία της γυναίκας και τον αριθμό των εμβρύων που έχουμε στη διάθεσή μας. Σημαντικό είναι να αποφύγουμε τις πολύδυμες κυήσεις, ώστε να μην χρειαστεί να οδηγηθούμε σε μείωση των εμβρύων.
Δύο εβδομάδες μετά την εμβρυομεταφορά γίνεται το τεστ εγκυμοσύνης (β’ χοριακή γονοδοτροπίνη).
Υπάρχει η δυνατότητα κατάψυξης εμβρύων;
Εάν κατά την εμβρυομεταφορά δεν τοποθετήσουμε όλα τα έμβρυα λόγω αυξημένου αριθμού τότε γίνεται κατάψυξη των υπολοίπων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν αργότερα σε περίπτωση αποτυχίας χωρίς η γυναίκα να χρειάζεται να λάβει πάλι ορμονοθεραπεία.
Ποια είναι τα ποσοστά επιτυχίας;
Τα ποσοστά επιτυχίας ποικίλουν ανάλογα με το πρόβλημα της υπογονιμότητας και την ηλικία της γυναίκας. Κατά μέσο όρο κυμαίνονται από 35 – 40%.
*μαιευτήρας – χειρουργός γυναικολόγος,
ειδικός στην Εξωσωματική Γονιμοποίηση
