ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ

Αυξημένο ενδιαφέρον για ανεύρεση και καλλιέργεια ντόπιων ποικιλιών σπόρων παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στην Κρήτη. Παράλληλα, όμως, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, πολλές είναι οι ποικιλίες που χάθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες λόγω της εγκατάλειψής τους από τους επαγγελματίες αγρότες.
Τα παραπάνω, αναφέρθηκαν, μεταξύ άλλων, κατά τη διάρκεια της ημερίδας με θέμα «Γεωργία και Βιοποικιλότητα», που διοργάνωσε η Μονάδα Διατήρησης Μεσογειακών Φυτών του Μεσογειακού Αγρονομικού Ινστιτούτου, στο πλαίσιο του έργου Reverse – Περιφερειακές Ανταλλαγές στη Χάραξη Πολιτικής για την Προστασία και Ανάδειξη της Βιοποικιλότητας στην Ευρώπη (πρόγραμμα Interreg IV C). Ειδικότερα, μιλώντας στα «Χ.Ν.» η βιολόγος – βοτανολόγος από το Πάρκο Διάσωσης Χλωρίδας και Πανίδας του Πολυτεχνείου Κρήτης, Μέλπω Σκουλά, τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί ένα πάρα πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για τις παραδοσιακές ποικιλίες σπόρων. «Αυτό φάνηκε από τις εκδηλώσεις που είχαμε κάνει το 2009 στον Κήπο, όπου είχαν έρθει περίπου 100 άτομα και το 2010 που είχε γίνει μια ανάλογη εκδήλωση στο Πάρκο Χλωρίδας και Πανίδας, όπου ήταν περίπου 300 άτομα. Είναι πάρα πολλοί αυτοί οι άνθρωποι που ενδιαφέρονται για να καλλιεργήσουν παλιές ποικιλίες. Το βασικό κίνητρο είναι η διατήρηση των παλιών ποικιλιών, ωστόσο, ένα σοβαρό επίσης κίνητρο είναι η αυτάρκεια και αυτό είναι που ενδιαφέρει πάρα πολλούς ανθρώπους, να μπορούν δηλαδή να καλλιεργούν και να αναπαράγουν τους δικούς τους σπόρους», σημείωσε η κα Σκουλά. 
Η κα Σκουλά υπογράμμισε ακόμα ότι υπάρχουν άνθρωποι που πηγαίνουν παλιούς σπόρους στο Πάρκο Διάσωσης Χλωρίδας και Πανίδας του Πολυτεχνείου Κρήτης. «Το καλό είναι ότι έχουν υπάρξει στο παρελθόν άνθρωποι που έχουν κάνει την έρευνα στα χωριά τους την προηγούμενη δεκαετία. Γιατί οι σπόροι είναι ένας πολιτισμός που πραγματικά χάνεται. Δεν καλλιεργούνται πια, δεν χρειάζονται για ζωοτροφή, οπότε χάνονται και μαζί με αυτούς χάνεται και η χρήση τους, η γνώση για την επιλογή, ο τρόπος καλλιέργειας, όλα. Με άλλα λόγια δεν χάνεται μόνο ο σπόρος, αλλά και ένα κομμάτι γνώσης που είναι γύρω από αυτό», επεσήμανε η κα Σκουλά, ενώ ερωτηθείσα για το πόσο μεγάλη είναι η γκάμα των ντόπιων ποικιλιών στην Κρήτη απάντησε: «Οι κρητικές ποικιλίες είναι πολλές. Εχουν χαθεί, όμως, πάρα πολλοί σπόροι. Συγκρίνουμε μια συλλογή που έγινε το 1942 από τους Γερμανούς, οι οποίοι για παράδειγμα είχαν βρει 6 ποικιλίες αρακά, ενώ εμείς τώρα έχουμε 2, είχαν βρει 13 ποικιλίες σκληρού σταριού, ενώ εμείς έχουμε 1, είχαν βρει 11 ποικιλίες άσπρου σταριού κι εμείς έχουμε 4».
Από την πλευρά της, η γεωπόνος, βελτιώτρια φυτών PhD, του Κέντρου Ελέγχου και Πιστοποίησης Πολλαπλασιαστικού Υλικού και Ελέγχου Λιπασμάτων Ηρακλείου (ΚΕΠΠΥΕΛ Ηρακλείου), Μαρίνα Λυδάκη, ανέφερε ότι οι παραδοσιακές ποικιλίες της Κρήτης αγκαλιάζουν τα σιτηρά όσο και τα ψυχανθή, τα κηπευτικά, τα δενδρώδη και το αμπέλι. «Είναι αρκετές οι παραδοσιακές ποικιλίες. Από εκεί και πέρα για τη νόμιμη αξιοποίησή τους πρέπει να ακολουθήσουμε ό,τι λέει η ελληνική νομοθεσία. Ενας δρόμος είναι να βελτιωθεί αυτή η παραδοσιακή ποικιλία, όπως γινόταν μέχρι σήμερα ή να ακολουθήσει τη σποροπαραγωγή ως ντόπια αβελτίωτη ποικιλία, σύμφωνα με τις τελευταίες Υπουργικές Αποφάσεις. Οπότε υπάρχουν κάποια στάδια και όλα γίνονται υπό την ευθύνη των τοπικών Κέντρων Ελέγχου και Πιστοποίησης Πολλαπλασιαστικού Υλικού και Ελέγχου Λιπασμάτων», είπε η κα Λυδάκη, επιβεβαιώνοντας και αυτή με τη σειρά της το αυξημένο ενδιαφέρον που παρατηρείται για τις παραδοσιακές ποικιλίες. «Τα τελευταία χρόνια διαπιστώνεται ένα αυξημένο ενδιαφέρον και αυτό οφείλεται ίσως στην επιθυμία να διατηρήσουμε αυτά τα οποία χάνουμε. Είναι ένα σημαντικό κομμάτι της κληρονομιάς μας», τόνισε, ενώ υπογράμμισε ότι μια τέτοια στροφή μπορεί να έχει και εμπορικό αντίκρισμα: «Βέβαια μπορεί να έχει αντίκρισμα εμπορικό στη γεωργία αυτή η στροφή, αν οι σπόροι αξιοποιηθούν σωστά και νόμιμα. Μεταξύ των πλεονεκτημάτων άλλωστε είναι η προσαρμοστικότητα των σπόρων στις τοπικές συνθήκες που είναι κάτι πολύ σημαντικό καθώς αποφεύγουμε ψεκάσματα. Βεβαίως όμως κι εμείς οι ίδιοι οι καταναλωτές θα πρέπει να ζητάμε προϊόντα των ντόπιων ποικιλιών, τα οποία να έχουν σπαρθεί και συλλεχθεί σε χωράφια δικά μας».