Γράφει η ΦΩΤΕΙΝΗ ΣΕΓΡΕΔΑΚΗ
Γιάννης Τσαρούχης
Ζωή και Ονειρο, ταυτόσημα στην ζωγραφική του…
Εξι χρονών, στάθηκε λέει μπροστά στον Ελευθέριο Βενιζέλο, κι όταν ο μεγάλος άνδρας τον ρώτησε, τι θα γίνει σαν μεγαλώσει, απάντησε θαρρετά, με σιγουριά και αυτοπεποίθηση.
«Ζωγράφος θα γίνω»!
«Τότε, ζωγράφισέ με» του λέει ο Βενιζέλος.
Πανευτυχής, ο μικρός, έσκυψε πάνω από ένα χαρτί, κι άρχισε με το μολυβάκι του να σκιτσάρει, μετουσιώνοντας τα ίχνη από κείνη τη φλόγα που τον έκαιγε από παιδάκι… Από τότε, δηλαδή.
«Για να γίνεις μεγάλος ζωγράφος, πρέπει να κοιτάς το μοντέλο σου στα μάτια» τον πειράζει ο Βενιζέλος.
Και, πράγματι… Στα μάτια κοίταξε πια, για όλη τη ζωή του, τα μοντέλα του, την Τέχνη του, την εποχή του, την ψυχή του…
Και διέπρεψε.
Σε μια εποχή που η Ευρωπαϊκή πρωτοπορία στην ζωγραφική, είχε παραγκωνίσει τον ρεαλισμό, ο Γιάννης Τσαρούχης, στάθηκε με τον χρωστήρα του απέναντι από την κίνηση του ρεύματος, δίχως να νοιαστεί για τίποτ´ άλλο, παρ´ εκτός να κοιτάζει στα «μάτια» το όραμα και τα τοπία της καρδιάς του.
Και ύμνησε το ανθρώπινο σώμα, όπως είναι γνωστό, ψαύοντας συγχρόνως και τις πιο κρύφιες πτυχές των έσω του…
Εκεί που ανακάλυπτε τις «κοίτες» στις οποίες κυλούσαν τα αισθήματα, οι αναζητήσεις…
Ανθρωπος χαρισματικός, πληθωρικός, απίστευτα συνεπής και αφοσιωμένος στην προσωπική του «εικαστική εμμονή» επηρεάστηκε από τον Κόντογλου στον οποίο μαθήτευσε, τον Πικιώνη, την Χατζημιχάλη, πρόσωπα που τον δίδαξαν λατρεία για την παράδοση· οι τάσεις της Τέχνης του, στο Παρίσι, του ´δωσαν την τρυφή των χρωμάτων, αυτό που επέλεγε εκείνος, ο Κάρολος Κουν, τον έβγαλε σε ταξίδι σκηνογραφικό στις θεατρικές διαδρομές του, ο Χατζηδάκης τον μάγεψε με τις νότες του…
Γνωστά πράγματα…
Ο Τσιτσάνης; Ναι… ναι…
Τον καλούσε τιμητικά να ορχηθεί στις «ζεϊμπέκικες επιταγές» του…
Κι εκείνος, με κινήσεις αργές, χάριζε στους παρευρισκόμενους την αγάπη του για μιας μορφής μοναχικότητα.
Εκείνη, που ως προϋπόθεση εξ´ άλλου, συνηγόρησε στη δημιουργία του. Μόνος έσκυβε άλλωστε στο στοχασμό του Σολωμού, και του Κάλβου και του Καβάφη…
Μόνος βούρκωνε για τις αγωνιώδεις περιπέτειες του Χαλεπά και μόνος πάλευε να στηρίξει τον αισθησιασμό στα γυμνά του, όταν η λογής-λογής εξουσιαστική σεμνοτυφία τα απέρριπτε…
…«Οπως το γύρισμα των φακών στις διόπτρες μας παρουσιάζει ξαφνικά το εικονιζόμενο είδωλο στην απόλυτη καθαρότητά του, έτσι και η ζωγραφική του Τσαρούχη έστρεψε τα όργανα της όρασής μας από την πραγματικότητα των φιλελλήνων, που μας είχε ως τότε επιβληθεί, στην πραγματικότητα των Ελλήνων, που υπήρχε λανθάνουσα μέσα μας».
Είπε για κείνον ο Οδυσ. Ελύτης, για να συμπληρώσει και ο Νίκος Γκάτσος, του οποίου την άποψη δεν πρέπει να παραλείψουμε.
«Συνδυάζει την σοφία του λαού» λέει ο τρίτος αείμνηστος λοιπόν, ο Νίκος Γκάτσος, τη σοφία του λαού, πριν ο λαός γίνει μάζα, με τη γνώση και την αντίληψη, του εξαιρετικά καλλιεργημένου ανθρώπου. Κάθε του κουβέντα, είναι αποστάλαγμα ενός βαθύτερου στοχασμού, που καθορίζει και την στάθμη της ποιότητάς του».
Και κείνη την Οδύσσεια στο σύμπαν για την οποία κάνει λόγο ο Στέφανος Δάνδολος.
* Επίμετρο. Τούτο τον μήνα, κλείνουν είκοσι και δυο χρόνια, από τότε που έφυγε ο φλογερός ταξιδιώτης στα χρώματα των αισθήσεων και του ερωτισμού, όπως το ζωγραφικό του ένστικτο οδηγούσε πάντα το χέρι του στο μοναχικό, στο ιερό «ζεϊμπέκικο» της εικονικής μυσταγωγίας που αποτύπωνε ανήσυχος, αλλά ευτυχής και πλήρης, αφήνοντας Τέχνη.
Για όλους!
