Με την ευκαιρία της πραγματοποιήσεως εφέτος, τέλος Αυγούστου, της 14ης Πανελλήνιας Σπηλαιολογικής Συνάντησης στα Χανιά, θα αναφερθώ περιληπτικά στα σπήλαια της περιοχής του Δήμου Χανίων, που παρότι, υποτίθεται, σχετικά πεδινός δήμος, παλαιότερα, ήδη με το να συμπεριληφθούν σε αυτόν τα Κεραμειά και μερικά άλλα σημεία της ρίζας, έχει αρκετά σπήλαια.
Ετσι στον Δήμο μας θα συναντήσουμε περισσότερα από εξακόσια σπήλαια και βάραθρα που κατανέμονται περίπου ως εξής: περιοχή Ακρωτηρίου 125. Περιοχή πόλης 20. Περιοχή Κεραμειών, σπήλαια σχεδόν 100 πλέον 204 βαράθρων που σημαδεύτηκαν, και πολλά εξερευνήθηκαν, στην περιοχή κορυφής Ψαρή (Ψυχρό Πηγάδι) από σπηλαιολόγους της Κρήτης και η έρευνα συνεχίζεται. Ισως είναι τα περισσότερα συγκεντρωμένα βάραθρα σε μια μικρή σχετικά περιοχή στην Ελλάδα, αν όχι και πέρα από αυτήν. Περιοχή Σούδας, Τσικαλαριών, Νεροκούρου, Μουρνιών 60. Περιοχή Θερίσου 15. Περιοχή Καλαμίου – Απτέρων 18. Άλλες περιοχές του δήμου 60.
Μέσα σε αυτά συμπεριλαμβάνονται δέκα ιερά σπήλαια της αρχαιότητος από τα οποία έχουν παραδοθεί από τον γράφοντα, πριν από 50 χρόνια, μοναδικά σε σπουδαιότητα ευρήματα στην αρχαιολογική υπηρεσία. Επίσης περί τα 20 με άλλη προχριστιανική χρήση. Υπάρχουν ακόμη και τα υποθαλάσσια σπήλαια στην περιοχή Αγίου Ονουφρίου Ακρωτηρίου, που για χρόναι αγωνίζεται ο Όμιλος Φίλων Βυθού να αναδείξει σε καταδυτικό πάρκο και ενώ δεν απαιτείται σχεδόν καμία δαπάνη, αυτό, αδικαιολόγητα, δεν προχωράει.
Σε 30 από αυτά τα σπήλαια, σε μικρά, υπάρχουν χριστιανικές εκκλησίες. Η μεγαλύτερη και απαράδεκτη καταστροφή προξενήθηκε στο θαυμάσιο, και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, σπήλαιο στο Μ.Α.Ι.Χ. Αγροκηπίου όπου τα θεμέλια κτηρίου από μπετόν ρίχθηκαν μέσα στο σπήλαιο. Συνοπτικά αναφέρω ότι το σύνολο των σπηλαίων και βαράθρων στον νομό Χανίων ξεπερνά τα 2.000 με τις πρώην επαρχίες του να έχουν: Κυδωνίας 620, Αποκορώνου 300, Σελίνου 200, Κισάμου 230 και Σφακίων περισσότερα από 650, ως επί το πλείστον βάραθρα.
Υπενθυμίζω επίσης ότι στον Αποκόρωνα, σε υψόμετρο 1500 μέτρων τής τοποθεσίας Ατζίνες, υπάρχει ένα από τα βαθύτερα βάραθρα του κόσμου, το βαθύτερο στη χώρα μας, του Γουργούθακα βάθους 1.208 μέτρων, καθώς και το Μαύρο Σκιάδι με τη μεγαλύτερη μονοκόμματη κατακόρυφη κατάβαση στον πλανήτη μας.
Αντώνης Πλυμάκης
