Στα εκκλησάκια και τις ομορφιές του Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς περιηγήθηκαν τα ´Χ.Ν.´, στον δρόμο για το πανηγύρι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος Χριστού. Εικόνες παράδοσης και πίστης ζωντανεύουν μέσα από τον φακό, ενώ φορείς και κάτοικοι της περιοχής επισημαίνουν την ανάγκη παρεμβάσεων και σχεδιασμού για την προστασία της Σαμαριάς.
Ενα από τα εκκλησάκια του Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς Χανίων είναι και το βυζαντινό εξωκκλήσι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος Χριστού, το οποίο γιορτάσθηκε το Σάββατο 6 του μήνα πανηγυρικά από τους κατοίκους της Αγιάς Ρουμέλης. Την πανηγυρική Θεία Λειτουργία τέλεσε ο πρωτοσύγκελος της Ιεράς Μητρόπολης Λάμπης Συβρίτου και Σφακίων αρχιμανδρίτης, π. Αθανάσιος Καραχάλιος.
Μια μέρα πιο νωρίς είχαμε επισκεφθεί την προϊσταμένη του Δασαρχείου Χανίων, κα Πολύμνια Σκλαβάκη, με σκοπό να πληροφορηθούμε τον αριθμό των εξωκκλησιών του Δρυμού και λίγο αργότερα ο κ. Γιάννης Φωτάκης, υπεύθυνος τμηματάρχης Προστασίας και Διαχείρισης Διεύθυνσης Δασών του Εθνικού Δρυμού, μας εξήγησε κατατοπιστικά δείχνοντάς μας σ? έναν ανάγλυφο πίνακα την πραγματική έκταση του Δρυμού, που περικλειόταν από ένα πορτοκαλί σε χρώμα κορδόνι, ως οριογραμμή, τα 48.500 στρέμματά του. Φαινόταν όλος ο Δρυμός από την αρχή του μονοπατιού στο Ξυλόσκαλο μέχρι το τέλος του στην Αγιά Ρουμέλη. Το εξωκκλήσι του Χριστού -που θα γιόρταζε- βρισκόταν πριν από τις Πόρτες, οι οποίες αποτελούν το πιο στενό σημείο του Δρυμού κατεβαίνοντας προς την έξοδο. Είδαμε ακόμα και τ? άλλα μικρά εκκλησάκια των Αγίων Νικολάου και Γεωργίου, της Οσίας Μαρίας και άλλο ένα του Χριστού.
Ανάγκη σχεδιασμού
Από την πλευρά της η κα Πολύμνια Σκλαβάκη, μας είπε: ´Για τη Διεύθυνση Δασών οι εκκλησίες και τα κτίσματα του Δρυμού πρέπει να ενταχθούν σ? έναν ευρύτερο σχεδιασμό. Θα πρέπει οι όμοροι Δήμοι και ιδιαίτερα ο Δήμος Σφακίων -που έχει το μεγαλύτερο μέρος- με την καθοδήγηση της Αρχαιολογίας και της Διεύθυνσης Δασών να φροντίζουν για τη συντήρηση, αναβάθμιση και παραπέρα ανάδειξη και προβολή τους´.
H είσοδος του Δρυμού απέχει από τα Χανιά 43 χιλιόμετρα και βρίσκεται στο Ξυλόσκαλο του φημισμένου ιστορικού οροπεδίου Ομαλού, με υψόμετρο 1.250 μέτρων. Στο οροπέδιο, όπως και στην Αγιά Ρουμέλη, υπάρχουν αρκετές ταβέρνες, ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια εκ των οποίων του Ομαλού λειτουργούν όλον τον χρόνο. Από τα χρόνια που κατοικείτο στο μέσον του φαραγγιού η Σαμαριά, με το μονοπάτι όσο πλησίαζε στον Ομαλό να γίνεται ιδιαίτερα κουραστικό, οι κάτοικοι της περιοχής είχαν φτιάξει πρόχειρα πατήματα με ξύλο, ενέργεια που έδωσε στην περιοχή την ονομασία Ξυλόσκαλο. Μέσα στον Δρυμό η χλωρίδα είναι αρκετά πλούσια καθόσον ξεπερνά τα 450 είδη και υποείδη, ενώ στην πανίδα κυριαρχεί ο κρητικός αίγαγρος, που δυστυχώς κυνηγιέται από τους λαθροθήρες στα ορεινά όπως και καταμεσής του Δρυμού -πέριξ του Δασοφυλάκιου της Σαμαριάς- τον χειμώνα, που δεν υπάρχει προσωπικό.
Το πρωί της Παρασκευής 4 Αυγούστου, στο Φυλάκιο του Ξυλόσκαλου οι δασοφύλακες με τους εποχικούς εργάτες καλωσόριζαν ευγενικά μαζί μ? εμάς και τους πρώτους επισκέπτες κατατοπίζοντάς τους λεπτομερώς τι πρέπει να προσέχουν και πώς να ενεργήσουν σε κάθε δυσκολία, για το μήκος του Δρυμού που είναι 13 χιλιόμετρα. Στο Δασοφυλάκιο του Αγίου Νικολάου θαυμάσαμε την εξωτερική όψη της παλιάς πετρόκτιστης εκκλησίας του Αγίου που βρίσκεται στο πλάι του μονοπατιού. Δεν μπορούμε, όμως, να πούμε τα ίδια και για την εσωτερική εμφάνιση επειδή χρειάζεται άμεση επέμβαση καθαρισμού και συντήρησης του τέμπλου και των εικόνων.
Στη μέση της διαδρομής διακόψαμε την πορεία εκείνη την ημέρα για να φιλοξενηθούμε στο Δασοφυλάκιο της Σαμαριάς. Οι επισκέπτες συνέχιζαν να έρχονται μέχρι και τις πρώτες απογευματινές ώρες σταματώντας για ξεκούραση στον παλιό οικισμό. Με την ευκαιρία αυτή φωτογράφιζαν και τάιζαν τους ήμερους κρητικούς αιγάγρους, που τους πλησίαζαν πολύ κοντά. Αξίζει να πούμε ότι μας εντυπωσίασε ο τρόπος με τον οποίο εκτελούσαν τα καθήκοντά τους οι εργαζόμενοι σε όλο το μήκος του Δρυμού, οι οποίοι -εκτός των άλλων υποχρεώσεών τους- προσφέρουν και πρώτες ιατρικές βοήθειες ως τραυματιοφορείς, αφού στον οικισμό δεν υπάρχει φέτος γιατρός. Αν και ο αριθμός των εποχικών εργατών μαζί με τους αγωγιάτες που συνοδεύουν τα μουλάρια είναι πολύ μικρός για τις ανάγκες του Δρυμού οι εποχικοί όπως και οι μόνιμοι εργαζόμενοι έχουν φιλότιμο και όρεξη για δουλειά επειδή μεγάλωσαν σε χωριά, είναι ζυμωμένοι με την αγροτική ζωή και τρέφουν ιδιαίτερο σεβασμό στην Υπηρεσία τους, η οποία -όπως μας είπαν- ´παρά τις αντιξοότητες πασχίζει να τους εξυπηρετήσει, ώστε να πετύχει τα καλύτερα αποτελέσματα για τις εργασιακές τους συμβάσεις και τη σταθερή καταβολή των μισθών τους´.
Μέσα στον Δρυμό, όμως, οι εργαζόμενοι όπως και το παλιό χωριό χρειάζονται την ουσιαστική κρατική μέριμνα και όχι την ελάχιστη, όπως συμβαίνει μέχρι σήμερα που συμπληρώθηκαν 49 χρόνια λειτουργίας του. Ελάχιστες οικίες, για παράδειγμα, ανακαινίσθηκαν στη Σαμαριά όπως και εκκλησίες με τις υπόλοιπες να έχουν υποστεί διάβρωση από τον φθοροποιό χρόνο. Τα εξωκκλήσια του Αγίου Γεωργίου και της Οσίας Μαρίας έχουν δύσκολη πρόσβαση. Η Οσία Μαρία είναι το παλαιότερο εξωκκλήσι έχοντας κτιστεί από τους Βενετσιάνους το 1379. Με το πέρασμα των αιώνων η «Οσία Μαρία» παραφράστηκε σε «Σία Μαρία», «Σα Μαρία» για να καταλήξει -σύμφωνα με την πιο πιθανή εκδοχή- να λέγεται η περιοχή Σαμαριά. Η Οσία Μαρία βρίσκεται πιο κοντά με το παλιό χωριό της Κάτω Σαμαριάς, ενώ ο Άγιος Γεώργιος είναι πιο κοντά με την Πάνω Σαμαριά. Το ανηφορικό μονοπάτι, από και προς τον Άγιο Γεώργιο που έχει πανοραμική θέα το πάνω χωριό και την περιοχή, δυστυχώς, δεν είναι ευδιάκριτο στη μεγαλύτερη διαδρομή. Είναι ανάγκη να διανοιχθεί καινούργιο με πατήματα που θα ενισχυθούν από ξύλα για να μπορούν επισκέπτες και προσκυνητές να πηγαινοέρχονται χωρίς να κινδυνεύουν. Ακόμα ένα σημαντικό θέμα που πληροφορηθήκαμε από πανηγυριώτες είναι η εξάπλωση των πεύκων που μειώνει τη φυσική τροφή των αιγάγρων, αφού με τα πεσμένα φύλλα τους καλύπτουν τη γη και δεν φυτρώνει βλάστηση. Από την κοπή πεύκων μπορούν, όμως, να φτιαχτούν καινούργια ξυλόσκαλα και στηρίγματα σε αντικατάσταση των παλιών που έχουν σαπίσει.
Διεκδικητής διαχείρισης του Δρυμού ο Δήμος
Το πολυδιάστατο θέμα του Εθνικού Δρυμού επισημαίνει εξάλλου και ο δήμαρχος Σφακίων, Παύλος Πολάκης. ´Κάθε χρόνο λόγω των καιρικών συνθηκών γίνονται πολλές καταστροφές, οι οποίες πρέπει να αποκαθίστανται νωρίς για να είναι έτοιμο το φαράγγι να δεχτεί τους επισκέπτες από την αρχή´, δήλωσε στα ´Χ.Ν.´ ο δήμαρχος. ´Δυστυχώς όμως´ συνέχισε, ´λόγω της τρομερής γραφειοκρατίας του ελληνικού δημοσίου αυτό το πράγμα καθυστερεί, διότι μέχρι να έρθουν οι εγκρίσεις των δαπανών έχει προχωρήσει η χρονιά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα εμείς κάθε χρόνο να βάζουμε κάποιο προσωπικό, το οποίο πληρώνουμε για να βοηθά τους υπαλλήλους του Δασαρχείου κ.λπ., ώστε να μπορεί να ξεκινήσει η λειτουργία του Δρυμού´. Ο κ. Πολάκης τόνισε ότι ´ως νέα Δημοτική Αρχή θα διεκδικήσουμε δυναμικά τη διαχείριση του Εθνικού Δρυμού για να είμαστε υπεύθυνοι για τη λειτουργία του και την κανονική πληρωμή του προσωπικού, που θα είναι επαρκές σε αριθμό, ώστε πάντα να υπάρχει γιατρός´.
Παραθέτουμε αρκετές φωτογραφίες από το διήμερο οδοιπορικό μας στην πιο όμορφη φυσική περιοχή της Ευρώπης, ίσως και του κόσμου, γεγονός το οποίο βεβαιώνει και η ξεναγός Ιγκριντ Τζόρτζεβιτς, που έχει συνοδεύσει χιλιάδες επισκέπτες στα δώδεκα χρόνια που εργάζεται σε αυτή τη δουλειά, τονίζοντας τα εξής: ´Εσείς οι Χανιώτες θα πρέπει να είσαστε πολύ περήφανοι με αυτό το δώρο που σας χάρισε ο Θεός στον Νομό σας. Όλοι οι ξένοι λένε τα καλύτερα λόγια για τον Δρυμό και για τους εργαζόμενους επειδή είναι ευγενικοί και εργάζονται με φιλότιμο´.
