Που κάθε χρόνο και πιο πολύ χάνουν
τη «ρομαντική» ιδιαιτερότητά τους,
ενώ όλα ανατρέπονται
και απογυμνώνονται πνευματικά
Κρίσιμες διαπιστώσεις για αυξανόμενη απιστία, κυρίως, της νέας γενιάς που ζει μέσα στον προκλητικό αποπροσανατολισμό από την ουσιώδη πνευματική αναζήτηση του ανθρώπου.
Με ειδωλοποίηση της υλιστικότητας και με μονοδιάστατο καταβυθισμό στην επιφανειακή χρήση της τεχνολογίας, η οποία όμως μπορεί να είναι δημιουργικά χρήσιμη στη συνάντησή της με τη χριστιανική (κυρίως) την ορθόδοξη ηθική.
Όμως, ο σημερινός κλήρος ούτε στη δύση ούτε στην ανατολή δεν μπορεί να απαντήσει στα μεγάλα προβλήματα και ανατροπές της σύγχρονης επιστήμης και της αφρίζουσας αθεΐας…
Πάντως, τα Χανιά, μέσα από την τουριστική τους αλλοτρίωση έχασαν το αυθεντικό πρόσωπο της ρομαντικής ιδιαιτερότητάς τους, σε όλο τον Νομό και ιδιαίτερα στην πόλη, που δεν τη σώζει το λιμάνι ούτε η διονυσιακή νυχτερινή ζωή.
Εν τούτοις η Κοίμηση της Θεοτόκου γιορτάζεται, πάντα, με παραδοσιακά πανηγύρια, αλλά και με θρησκευτική ευαισθησία και χαρά.
Πάντως, το βιβλίο του καθηγητή της Θεολογικής Σχολής, Μάριου Μπέγζου με τίτλο «Ανατολική ηθική και δυτική τεχνική» δίδει πολλές σύγχρονες αποζητήσεις.
«Και σε μεσίτριαν έχω προς τον φιλάνθρωπον Θεόν…»
(απόσπασμα από τον Μεγάλο Παρακλητικό Κανόνα του Δεκαπενταύγουστου).
2011 χρόνια, μετά Χριστόν, μέσα στο Μέγα χάος του άγριου αποδομητικού των πάντων, 21ου αιώνα, η Ορθοδοξία γιορτάζει την ένδοξη Κοίμηση της Θεοτόκου.
Η ΝΕΑ ΒΑΡΙΑ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΛΑΟΥ ΜΑΣ ΚΑΙ Η ΠΑΝΑΓΙΑ
Ο λαός μας βαριά δοκιμαζόμενος, πολύ, από μια μέγιστη κρίση ύπαρξης, επιβίωσής του και συνέχισης των εκκλησιαστικών, πνευματικών και πολιτιστικών αξιών του, όπως σε τόσες κρίσεις (από την εποχή των Αβάρων, που πολιορκούσαν τη Βασιλεύουσα, ως το Αλβανικό έπος και τις μεταπολεμικές εθνικές δοκιμασίες), ξαναδέεται στη Θεοτόκο για πνευματική στήριξη και ενθάρρυνση για διάπλευση και έξοδο από τη σύγχρονη καταλυτική οικονομική κρίση.
Βέβαια, πρέπει να επισημάνουμε την ελάττωση της παλιάς πιστευτικότητας (άλλων εποχών) κυρίως, στις νέες γενιές, ακόμη και των σημερινών μικρών παιδιών. Τα οποία ζουν και αναπτύσσονται μέσα σ? ένα άλλο τελείως απομακρυσμένο και αλλοιωμένο ψυχισμό που εκφράζει μιαν άλλη πολιτιστική λειτουργία, μέσα σ? ένα κυρίαρχο αντιπνευματικό και αντιπιστευτικό χάος.
Η ΥΛΙΣΤΙΚΗ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΚΑΙΡΩΝ
Ομως, τα παιδιά του Δημοτικού, οι προέφηβοι του Γυμνασίου και οι έφηβοι (έφηβες) των Λυκείων έχουν απιστία (ή αδιαφορία) θρησκευτική. Αλλά, έχουν πίστη σε όλες τις «απαξίες» και λειτουργίες του σύγχρονου τεχνοκρατούμενου και, κυρίως, επικοινωνιακο-κρατούμενου κόσμου μας. Ενός κόσμου που έχει υψώσει «σε θεότητα» την ιδεολογία των σύγχρονων καιρών, η οποία -όπως τη χαρακτηρίζει ο σύγχρονος καθηγητής της Θεολογίας και τωρινός κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής Αθηνών κ. Μάριος Μπέγζος έχει κυρίαρχα τρία χαρακτηριστικά:
1) Βιοτική ευημερία
2) Οικονομική ανάπτυξη και
3) Μαζική κατανάλωση.
Με συνέπεια ο σημερινός συνάνθρωπός μας να πιστεύει στην τεχνολογία για τη γνώση της και όχι για την αλήθεια της.
Τον νοιάζει μονάχα η χρησιμότητα των πραγμάτων, το όφελος, το κέρδος, η ιδιοτέλεια…
ΑΦΕΛΕΣ ΚΑΘΕ ΑΛΛΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΚΕΡΔΟΣ
Για να θεωρεί αφέλεια κάθε άλλο ερώτημα, που δεν του προσπορίζει κέρδη (Ιδιαίτερα σε τόπους τουριστικής άλωσης και αλλοτρίωσης όπως η Κρήτη, που γέννησε τον δυτικό πολιτισμό, προσθέτουμε εμείς).
Ομως ο καθηγητής Μ. Μπέγζος στο βιβλίο του «ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΗΘΙΚΗ και ΔΥΤΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ» αναλύει ευρύτερα αυτό το θέμα για να επισημάνει (σελ. 12 – 13) και τα εξής:
«Δεν μπορούμε να προσπεράσουμε ένα αφετηριακό σημείο. Η σύγκριση της ορθόδοξης θεολογικής ηθικής με τη σύγχρονη τεχνολογική ηθική προϋποθέτει τη μεταξύ τους σύγκρουση γιατί:
α) Ο χρόνος ακμής τους διαφέρει. Το ορθόδοξο ήθος προέρχεται από απώτερο παρελθόν, ενώ η τεχνολογία γεννιέται στο σχετικά πρόσφατο παρελθόν, αλλά αναφέρεται στο μέλλον, το όποιο και μας εγγυάται.
β) Ο τόπος της καταγωγής τους διαφέρει – ποικίλει αισθητά: Η ορθόδοξη θεολογική ηθική είναι ανατολική, ενώ η τεχνολογική ηθική προέκυψε στη Δύση.
γ) Ο τρόπος ζωής που καθιερώνουν είναι ολότελα διαφορετικός. Η ορθόδοξη θεολογική ηθική της Ανατολής είναι προσωποκεντρική, ατομική, κοινωνική. Η σύγχρονη τεχνολογική ηθική της Δύσης είναι ατομοκεντρική και εξατομικευμένη σε όλες τις λεπτομέρειες της.
Για να λειτουργεί η Ανατολική Θεοκεντρικά και η άλλη ανθρωποκεντρικά».
ΟΜΩΣ ΣΥΝΑΝΤΩΝΤΑΙ Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΗΘΙΚΗ ΜΕ ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
Για να προσθέσει, στο τέλος του πρώτου μέρους του βιβλίου του, ότι:
«Παρ? όλα αυτά όμως -ίσως και σε πείσμα όλων αυτών- η ορθόδοξη θεολογική ηθική και η σύγχρονη τεχνολογική ηθική συναντώνται σήμερα».
Γιατί η ορθόδοξη θεολογική παράδοση έχει προϋποθέσεις με ευκλείδειες ή μάλλον αντι-ευκλείδειες (δηλαδή δεν αποδέχεται τις ευθείες που δεν συναντιούνται…).
Γιατί η ανατολική σκέψη είναι ανάμεσα στη Θεολογία και την Τεχνολογία και όχι με τη μεριά της μιας ενάντια στην άλλη…
Με την πίστη και την επιστήμη να είναι συγκοινωνούντα δοχεία και όχι στεγανά διαμερίσματα…
ΕΝ ΤΟΥΤΟΙΣ Η ΑΠΙΣΤΙΑ ΠΕΡΙΣΣΕΥΕΙ ΠΑΡΑ ΤΑ ΠΟΛΛΑ ΤΡΑΥΜΑΤΑ
Όμως, παρ? όλη αυτή την αισιοδοξία η απιστία περισσεύει.
Όχι μόνο στους νέους και στις νέες (ακόμα και στα μικρά παιδιά) που είναι βουτηγμένοι, κυριολεκτικά, στις χρηστικές τεχνολογίες και στις καταχρηστικές καταναλωτικότητες, αλλά και στις μεγαλύτερες ακόμα ηλικίες, η μέριμνα που δημιουργεί και επιβάλλει ο απόλυτα υλιστικός κόσμος μας, παράγει και αναπαράγει μια απομάκρυνση από την ουσιαστική θρησκευτική ζωή.
Γιατί στους καιρούς μας όλα τα υποκαθιστά η καλπάζουσα επιστήμη, που κάνει τα δικά της θαύματα.
Χωρίς να κατορθώνει εν τούτοις να περιορίζει τα ανθρώπινα (ατομικά και κοινωνικά) ΤΡΑΥΜΑΤΑ, όπως αυτά που βιώνουμε σήμερα, ως συγκλονιστικά.
Καταιγίδα των πολλαπλών και «ολοκληρωτικών» υπερ-βάσεων επιστήμης και τεχνολογίας που κατακλύζουν απογνωστικά με ασυγκράτητη ροή την ανθρώπινη ψυχή. Η οποία, στην πραγματικότητα δεν χορταίνει μόνο με ψωμί (ουκ επ? άρτου μόνον ζήσεται άνθρωπος), αλλά ζητά την ψυχοπνευματική χάρη και χαρά μέσα στην προσκαιρότητα της ζωής, με αγωνία απέναντι στο μυστήριο του θανάτου.
ΤΑ ΧΑΝΙΑ ΧΑΣΑΝΕ ΤΗΝ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ
Δεκαπενταύγουστος του 2011 στα Χανιά της σύγχρονης αλλοτρίωσης. Της πόλης που ήτανε τόσο ρομαντική τόσο μαγική.
Για να χάσει αυτή τη μοναδική ιδιαιτερότητα του προσώπου της, για να γίνει μια ακόμα πόλη με τουριστική μάσκα εμποροκρατικής, κυριαρχικής και Διονυσιακής έκλυσης.
Εν τούτοις, οι καμπάνες του Δεκαπενταύγουστου χτυπούσαν κάθε βράδυ. Με ελάχιστες και ελάχιστους προστρέχοντες για να παρακολουθήσουν τις κατανυκτικές παρακλήσεις προς τη Θεομήτορα, που κάθε χρόνο, στις 15 Αυγούστου, εορτάζουμε, με Αναστάσιμη χαρά, τη Θεία της ενσώματη μετάσταση…
Όμως, τα Χανιά του τουριστικού κύματος όσο κι αν οι ορθόδοξοι ιερείς αγωνίζονται και αγωνιούν για την πνευματική στερέωση του χανιώτικου λαού, φοβούμεθα πως ο λαός μας απογυμνώνεται, εξελικτικά, από τη βαθιά του πίστη, με διαρκή εξάπλωση της απιστίας με πολλά μέσα και τρόπους απογύμνωσης της ανθρώπινης ψυχής.
ΜΕ ΕΚΚΟΣΜΙΚΕΥΣΗ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ ΔΕΝ ΔΙΔΟΝΤΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Βέβαια, το φαινόμενο είναι παγκόσμιο για όλες τις θρησκείες καθώς και για όλες τις εκκλησίες και τις ομολογίες του Χριστιανισμού, την ώρα που όλα αμφισβητούνται και όλα ανατρέπονται, χωρίς ο κλήρος να μπορεί να ανταποκριθεί στις μεγάλες προκλήσεις των καιρών. Γιατί, βασικά, οι εκκλησίες εκκοσμικεύονται, ενώ τα στελέχη του κλήρου -τόσο στη Δύση όσο και στην Ανατολή- δεν έχουν τη δυνατότητα ν? απαντήσουν καίρια και δημιουργικά στις μεγάλες προκλήσεις και ανατροπές που δημιουργεί η σύγχρονη επιστήμη, ο Guillaume Durand επίσκοπος του Μεντ, «στηλιτεύει την αμάθεια των ιερέων, που γελοιοποιούνται στις θρησκευτικές συζητήσεις με τους απίστους».
(Ζωρζ Μινουά: Ιστορία της αθεΐας, σελ. 127, «Η σαθρότητα των στελεχών του κλήρου»).
Η ΣΥΓΚΙΝΗΣΗ ΓΗΣ ΚΑΙ ΟΥΡΑΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΜΗΣΗ
Εν τούτοις και φέτος (2011) γιορτάζουμε την Κοίμηση της Θεοτόκου, όταν αυτή αναφώνησε:
«Απόστολοι εκ περάτων συναθροισθέντες ενθάδε, Γεθσημανή τω χωρίω κηδεύσατέ μου το σώμα και συ Υιέ και Θεέ μου παράλαβέ μου το πνεύμα».
Αλλά, τι κακόν μπορεί να είναι ο θάνατος για την Παναγίαν Παρθένον;
Γι? αυτήν είναι, χωρίς αμφιβολία, διάβαση και κλίμαξ – γέφυρα από τα κάτω στα άνω, από τα φθαρτά στα αιώνια, για να ψάλλει ο Κοσμάς ο Μελωδός:
«Ζωής αΐδιον και κρείττονος ο θάνατός σου γέγονε διαβατήριον αγνή». Για να συγκινηθούν γη και ουρανός στην ένδοξη Κοίμησή της…
Όμως η Νέα Θεολογική αναζήτηση ψάχνει, μέσα από τη σύγχρονη επιστήμη, απαντήσεις για τη δημιουργία, για τον Αδάμ, τον άνθρωπο, αλλά και για το μυστήριο της ενανθρώπισης και τον ρόλο της Υπεραγίας Θεοτόκου…
Ο π. Αρσένιος Μέσκος στο βιβλίο «Ο Πλανήτης της Θεολογίας», έκδοση Ιερ. Μονή Μεταμορφώσεως, Σοχός, 2002, διατυπώνει σύγχρονα ερωτήματα για σύγχρονες απαντήσεις…
