Επιμέλεια: Μιχάλης Χατζηδάκης*
278
Στην ´Τιμωρία του Αμμάν´ ο Μιχαήλ-Άγγελος πάλι ακολούθησε τον ίδιο κανόνα ρίχνοντας την έμφαση στο τραγικό αποτέλεσμα και όχι στην ηρωϊκή πράξη. Ο Φλωρεντινός ζωγράφος στη μορφή του Αμμάν που γυμνός και κρεμασμένος από ένα δέντρο δεσπόζει στο κέντρο του έργου, θέλησε ίσως να αποκαλύψει τη φυλή εκείνων που είναι περήφανοι στο τέρμα της ζωής. Στη σύνθεση αυτή ο καλλιτέχνης επανέλαβε με πιο σύνθετο τρόπο ό,τι και στην ιστορία της Ιουδήθ. Το έργο είναι ξανά χωρισμένο σε τρία μέρη, με ένα σπίτι στο δεξί φόντο και κάποιες πελώριες φιγούρες στο κεντρικό πρώτο πλάνο, ωστόσο παρατηρείται κάποια χρονική ασυνέχεια.
Στο ´Αμαρτωλό Φίδι´ βρισκόμαστε αντίθετα ενώπιον της πλέον φιλόδοξης σύνθεσης του Φλωρεντινού. Ο ζωγράφος μας έχει ξανά καθυποτάξει τη σκηνή της σωτηρίας στη σκηνή της τιμωρίας. Η σκηνή της ίασης από το φίδι της αμαρτίας είναι τοποθετημένη σε δεύτερο πλάνο στ’ αριστερά και καταλαμβάνει μόλις το 1/3 της συνολικής επιφάνειας.
Αντίθετα η σκηνή της τιμωρίας των ανθρώπων απ’ τα φλογερά φίδια γεμίζει όλο το πρώτο πλάνο και το δεξί μισό του τριγώνου.
Ο Μιχαήλ-Άγγελος το ερμήνευσε ως τη χωρίς νόημα μάχη της ανθρωπότητας ενάντια στη μοίρα.
Θα μπορούσαμε να παρατηρήσουμε για τις τέσσερις αυτές σκηνές, ότι το νόημα τους είναι συνοπτικά το ακόλουθο: Με τη βοήθεια του Θεού οι αδύνατοι υπερνικούν τους ισχυρούς (Δαβίδ και Γολιάθ) και η αιωνιότητα τιμωρεί την περηφάνια (Αμμάν και το Φίδι της Αμαρτίας).
Ιστορικός Τέχνης – Αρχαιολόγος Humboldt Universität zu Berlin
lastjudgment1540@hotmail.com
