Επιμέλεια: Μαρία Ευαγ. Κοντογιάννη
Η νόσος Αλτσχάιμερ (Alzheimer) είναι μια εκφυλιστική νόσος, η οποία αργά και προοδευτικά καταστρέφει εγκεφαλικά κύτταρα. Πήρε το όνομά της από τον Alois Alzheimer, έναν Γερμανό νευρολόγο – ψυχίατρο, ο οποίος το 1907 πρώτος περιέγραψε τα συμπτώματα και τα νευροπαθολογικά ευρήματα της νόσου, όπως είναι οι γεροντικές πλάκες και οι νευροϊνιδιακές εκφυλίσεις στον εγκέφαλο.
Η νόσος προσβάλλει πρώτα τη μνήμη και στη συνέχεια όλες τις άλλες νοητικές λειτουργίες (π.χ. σκέψη, ομιλία κ.λπ.), αλλά μπορεί επίσης να οδηγήσει και σε άλλα προβλήματα όπως σε σύγχιση, αλλαγές στη διάθεση και αποπροσανατολισμό σε χρόνο και χώρο.
Αρχικά τα συμπτώματα, όπως δυσκολία στη μνήμη και απώλεια των νοητικών λειτουργιών, μπορεί να είναι τόσο ήπια, ώστε να περνούν απαρατήρητα τόσο από το ίδιο το άτομο όσο από την οικογένεια και τους φίλους του. Ωστόσο καθώς η νόσος εξελίσσεται τα συμπτώματα γίνονται ολοένα και πιο εμφανή και αρχίζουν να εμπλέκονται με την καθημερινή εργασία και τις κοινωνικές δραστηριότητες. Πρακτικές δυσκολίες με καθημερινές ασχολίες, όπως το ντύσιμο, το πλύσιμο, η τουαλέτα, προοδευτικά γίνονται τόσο σοβαρές, ώστε με τον χρόνο το άτομο εξαρτάται ολοκληρωτικά από τους άλλους.
Η νόσος Αλτσχάιμερ (Alzheimer) δεν είναι ούτε μολυσματική ούτε μεταδοτική. Είναι μια ανίατη νόσος, η οποία προκαλεί μια γενική αποδιοργάνωση του νου. Η πιο συχνή αιτία θανάτου είναι η πνευμονία, γιατί καθώς η νόσος εξελίσσεται, ο άρρωστος εξασθενεί, ώστε αυξάνεται ο κίνδυνος λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος. Η νόσος προσβάλλει άτομα τόσο άνω όσο και κάτω των 65 ετών. Από το 1976 η νόσος αναφέρεται ως προγεροντική ή γεροντική άνοια του τύπου του Alzheimer ανάλογα με την ηλικία του ασθενούς. Η νόσος Alzheimer προσβάλλει σήμερα 35 εκατομμύρια ανθρώπων σε όλο τον κόσμο. Ο αριθμός αυτός αυξάνεται δραματικά μέρα με τη μέρα έτσι ώστε το 2050 να ξεπεράσει τον τρομακτικό αριθμό των 100 εκατομμυρίων ανθρώπων. Υπολογίζεται από κάποιες έρευνες ότι στις ανεπτυγμένες χώρες πάσχει από άνοια το 5 – 10% των ηλικιωμένων άνω των 70 ετών ή και άνω των 65 ετών. Το ποσοστό των ασθενών με άνοια διπλασιάζεται κάθε πενταετία, με αποτέλεσμα ο ένας περίπου στους δύο από εκείνους που φτάνουν την ηλικία των 85 ετών να παρουσιάζει άνοια. Βέβαια το γήρας από μόνο του δεν προκαλεί τη νόσο. Σήμερα με την τελευταία απογραφή στην Ελλάδα ο αριθμός αυτός υπολογίζεται πάνω από 150.000, εάν, όμως, αναλογιστούμε ότι η άνοια προσβάλλει συγχρόνως δύο τουλάχιστον άτομα, τον ασθενή και τον περιθάλποντα με διαφορετικό τρόπο τον καθένα.
Εάν δε λάβουμε υπόψη μας ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχουν Ιδρύματα με προγράμματα ειδικά για τους ασθενείς, υπάρχουν ελάχιστα κέντρα ημερήσιας φροντίδας για την απασχόλησή τους και τη φροντίδα τους (που ουσιαστικά δεν επαρκούν) και είναι υποχρεωμένοι οι ασθενείς να μένουν όλο το 24ωρο με τους συγγενείς τους, γίνεται εύκολα κατανοητό ότι πάσχει ολόκληρη η οικογένεια, όταν κάποια μέρα η άνοια χτυπήσει την πόρτα της.
Η προφύλαξη από τη νόσο αποτελεί σήμερα ερευνητική προσπάθεια, επιθυμία, επιδίωξη, αλλά και σκοπό πολλών ειδικών Ερευνητικών Κέντρων του εξωτερικού, αλλά και της Ελληνικής Εταιρείας Ν. Alzheimer και του Πανελλήνιου Ινστιτούτου Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων. Εάν η προφύλαξη είναι δυνατή, τότε η ανθρωπότητα θα απαλλαγεί από μία μάστιγα και η οικογένεια δεν θα χρειαστεί να ζήσει την τραγωδία της νόσου. Στην προσπάθεια, με μελέτες ασθενών και φυσιολογικών ατόμων, βρέθηκαν παράγοντες που θα μπορούσαν να θεωρηθούν προφυλακτικοί παράγοντες. Οπως: Η εκπαίδευση, η νοητική και φυσική άσκηση, τα οιστρογόνα, τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα, ο έλεγχος της αρτηριακής πίεσης, η διακοπή του καπνίσματος, ο έλεγχος των επιπέδων χοληστερόλης για αποφυγή των αγγειακών επεισοδίων.
Η Ελληνική Εταιρεία Νόσου Αlzheimer και Συγγενών Διαταραχών (ΕΕΝΑΣΔ) συστάθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 29/10/1995 ως ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα από επαγγελματίες υγείας και περιθάλποντες ασθενείς με άνοια με πρόεδρο την κα Μάγδα Τσολάκη, καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής, νευρολόγο – ψυχίατρο – θεολόγο και ιδρύτρια της Εταιρείας. Σκοπός της Εταιρείας η δημιουργία δομών υπηρεσιών και συνθηκών που βελτιώνουν την ποιότητα της ζωής των ασθενών με άνοια και των περιθαλπόντων τους. Σήμερα είναι Ομοσπονδία Νόσου Αlzheimer στην ελληνική επικράτεια. Είναι μέλος της Παγκόσμιας, αλλά και Ευρωπαϊκής Εταιρείας. Ως ενεργό μέλος των φορέων αυτών συμμετέχει στα ετήσια παγκόσμια και ευρωπαϊκά συνέδρια και διοργανώνει και στην Ελλάδα συνέδρια, Πανευρωπαϊκά και Πανελλήνια, με τη διεθνή συμμετοχή κορυφαίων επιστημόνων, ιατρών, ερευνητών κ.ά., τα οποία παρακολουθούν ανελλιπώς όλα τα μέλη της Ομοσπονδίας από όλη την Ελλάδα και τον κόσμο. Εταιρείες Alzheimer λειτουργούν σε πολλές πόλεις της Ελλάδας και όχι μόνο, όπως και σύλλογοι και σωματεία για τον ίδιο σκοπό και Μονάδες αντιμετώπισης προβλημάτων της νόσου. Σκοπός των μονάδων είναι η έγκαιρη διάγνωση, θεραπεία, υποστήριξη της έρευνας, η γρήγορη εισαγωγή στη χώρα μας θεραπευτικών μεθόδων, η στήριξη της οικογένειας, η βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών και των περιθαλπόντων τους.
Σημειώνεται πως όλες οι υπηρεσίες στις δομές παρέχονται δωρεάν. Στις μονάδες είναι και τα Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ημέρας Αlzheimer που δυστυχώς στην Ελλάδα είναι μόνο 4.
Το ΚΗΦΑ Χανίων ιδρύθηκε το 2006 με ευρωπαϊκό πρόγραμμα με πρόεδρο του Δ.Σ. τον συνταξ. δάσκαλο κ. Νικολακάκη Γεώργιο και επιστημονική διευθύντρια τη νευρολόγο – ψυχίατρο κα Τζανακάκη Μαρία, ειδικευμένη στη νόσο.
Το Κέντρο μας φιλοξενεί καθημερινά 18 ασθενείς και 15 με ατομικά προγράμματα. Παρέχει υποστήριξη σε φροντιστές με τακτικά σεμινάρια, δίδει τηλεφωνικά οδηγίες για τη νόσο σε όλη την Κρήτη και τα κοντινά νησιά.
Εχει πάρει τη διαχειριστική επάρκεια και παρακολουθούνται στο Κέντρο ψυχοεκπαιδευτικά προγράμματα από επαγγελματίες υγείας φοιτητές κ.ά. με πιστοποιητική παρακολούθηση.
Τα στοιχεία αυτά είναι από πρακτικά συνεδρίων.
*μέλος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Alzheimer,
μέλος της Εταιρείας Alzheimer Χανίων,
γ.γ. του Δ.Σ. του Κ.Η.Φ. Αlzheimer Χανίων
