Ακολουθώντας τον ´κύκλο των φαραγγιών´ δεν είναι υπερβολή ότι ουσιαστικά ξαναγνωρίζεις την ύπαιθρό μας. Εκθέσεις παράλληλα με περιηγήσεις στα φαράγγια και στην ύπαιθρο, ανάδειξη ξεχασμένων μνημείων, επαφή με την καθημερινότητα των ανθρώπων των χωριών, τη λειτουργία του ρακοκάζανου, την ελαιοκαλλιέργεια αλλά και τη γνωριμία με τον γαστρονομικό πολιτισμό. Μια μοναδική πρωτοβουλία, που αξίζει να προχωρήσει, να υιοθετηθεί και γιατί όχι να επεκταθεί και σε άλλες περιοχές.
Η ΙΔΕΑ
Mιλώντας για την ιδέα της δράσης ´Κύκλος των Φαραγγιών´ ο κ. Ιώαννης Αρχοντάκης ο εμπνευστής και ουσιαστικά ´ιθύνων νους´ της όλης προσπάθειας, μας λέει: ´Θέλαμε να αναδείξουμε αυτά τα δεκατρία ξεχασμένα χωριά της ενδοχώρας, ώστε να φύγουν από την αφάνεια. Να τα φέρουμε ξανά στο προσκήνιο, να τα ανακαλύψουμε καλύτερα, επειδή αυτά τα χωριά έχουν πλούτο πολιτισμού, φυσικού κάλλους και χαρακτήρων ανθρώπων´ σημειώνει, τονίζοντας παράλληλα ότι ´ο χάρτης του “Κύκλου των Φαραγγιών” περιλαμβάνει αρχικά δεκατρία χωριά όμως υπάρχει ένα μεγάλο δίκτυο οικισμών και ανθρώπων. Συνολικά είναι τριάντα οικισμοί. Μόνο το χωριό Παλαιά Ρούματα, έχει δεκαεπτά οικισμούς´ τόνισε. Το όνομα έχει να κάνει με τα φαράγγια της περιοχής Π. Ρουμάτων, Δελιανών κ.ά..
Ο ΣΤΟΧΟΣ
´Στόχος μας είναι να ενεργοποιηθούν όλοι εκείνοι οι φορείς και οι παράγοντες του χωριού αυτή την περίοδο, έτσι ώστε όταν θα ασχοληθούμε με το επόμενο χωριό, ήδη τα Παλαιά Ρούματα να είναι εντελώς ενεργοποιημένα. Κι έτσι βήμα το βήμα, ενεργοποιώντας ένα ένα τα χωριά, στο τέλος όλη η περιοχή να είναι εντελώς προβεβλημένη και με όλες τις δυνατότητες ανάπτυξης´ καταλήγει ο κ. Αρχοντάκης.
Η ώρα του μελιού
Πρώτη στάση στο σπίτι του κ. Μάρκου Παναγιωτάκη. Αγρότης, όνομα και πράγμα, μας υποδέχεται με το χαμόγελο στα χείλη και μας ξεναγεί στο εργαστήριό του. Στην οικογενειακή του επιχείριση παράγει μέλι και τα προϊόντα της μέλισσας (γύρη κ.ά.) αλλά και λάδι, κρασί, τσικουδιά, ξύδι από μέλι. Εχοντας ως βασική επιρροή τον παππού του, η φωτογραφία του οποίου διακοσμεί το μπουκάλι μιας ποικιλλίας κρασιού που εμφιαλώνει, ασχολείται δυναμικά τα τελευταία χρόνια με την παραγωγή και εμπορία αγροτικών προϊόντων. Mε περηφάνια μάς δείχνει ορισμένα εξαιρετικά αντικείμενα που έχει στην κατοχή του. Ενα πιθάρι του 19ου αιώνα το οποίο χρησιμοποιούνταν ως κυψέλη, αλλά και ένα κοφίνι της προηγούμενης 50ετίας που αξιοποιούνταν για την ίδια ακριβώς δουλειά. Τότε που η μελισσοκομία ήταν πραγματικά σκληρή δουλειά. Μια πρώτη τσικουδιά συνοδεύει τη συνομιλία μας. ´Μέσω του “Αγροτικού Αύγουστου” ήλθα σε επαφή με περισσότερο κόσμο και εκτός από το μέλι αξιοποίησα το κρασί πρώτα και μετά το λάδι. Το λάδι ήταν πιο δύσκολο, όμως τα “αδέλφια”
του το μέλι και το κρασί μου ψιθύρισαν “ντύσε το καλά, βάλτο σε καλή συσκευασία, φέρε το στην έκθεση και εμείς θα το στηρίξουμε”. Ετσι συνεχίζω να το τυποποιώ” λέει ο κ. Παναγιωτάκης, σημειώνοντας πως τα προϊόντα του τα διαθέτει με παραγγελίες αλλά και σε καταστήματα στην Κρήτη και στην υπόλοιπη Ελλάδα. ´Οποιος βρεθεί στα πλαίσια του “Κύκλου των Φαραγγιών” θα του δείξουμε πώς βγαίνει το μέλι και πώς συσκευάζεται. Είναι καλό για τον καταναλωτή να γνωρίζει ο ίδιος για το προϊόν του´ λέει βάζοντας και μια τελευταία τσικουδιά στα ποτήρια μας… ´αυτή για το δρόμο´ λέει.
Δημιουργικές γυναίκες
´Οτ,ι χρησιμοποιούμε ως πρώτες ύλες είναι προϊόντα του χωριού μας. Από το λάδι, το γάλα, τα φρούτα φτιάχνουμε γλυκά κουταλιού, χυλοπίτες, κουλουράκια, ξεροτήγανα, κρασί, τσικουδιά, παστέλια´ μας επισημαίνει η κα Ειρήνη Αθανασάκη, μέλος του Συνεταιρισμού Γυναικών των Παλιών Ρουμάτων. Ενα ιστορικό χωριό με τεράστια και επιτυχημένη εμπειρία στη συλλογική εργασία προς όφελος του συνόλου των κατοίκων του. Το κτήριο που φιλοξενούνται, δίπλα στο παλιό σχολείο, είναι πεντακάθαρο και στο εκθετήριο, μικρό αλλά περιποιημένο, βρίσκεις όλα τα προϊόντα του Συνεταιρισμού: είδη λαϊκής Τέχνης και χειροτεχνίες. Ολα αποτέλεσμα της δουλειάς των 9 γυναικών
-μελών του Συνεταιρισμού. ´Η λειτουργία του Συνεταιρισμού πέρα από κάποιο μικρό εισόδημα, προσφέρει στο περιβάλλον και την κοινωνία του χωριού, δίνοντας διέξοδο στη γυναίκα. Το χαρακτηριστικό μας είναι η συλλογικότητα, πέρα από το οικονομικό, όλη αυτή η προσπάθεια μας φέρνει πιο κοντά´ αναφέρει η κα Αθανασάκη.
Σε περιόδους παραγωγής και τυποποίησης το μικρό εργαστήριο είναι μια πραγματική όαση ζωντάνιας, που οπωσδήποτε θα ενθουσιάσει τον επισκέπτη. Ο,τι παράγουν οι γυναίκες του χωριού διατίθονται κατόπιν παραγγελίας, στο εκθετήριο του συνεταιρισμού και σε καταστήματα στα Χανιά.
´Γραφή και Ανάγνωση´ Ιστορίας Στη μεγάλη πλατεία των Παλαιών Ρουμάτων, δίπλα από την εκκλησία του Αγ. Σπυρίδωνος στεγάζεται το Αναγνωστήριο της Λαϊκής Βιβλιοθήκης του χωριού, η οποία ιδρύθηκε το 1944 όταν ακόμη ο Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος βρισκόταν σε εξέλιξη. Εκεί λειτουργεί η εικαστική έκθεση ´Γραφή και Ανάγνωση´ με έργα 36 καλλιτεχνών, η οποία είναι ανοικτή για τους επισκέπτες κάθε Κυριακή από τις 11 το πρωί μέχρι τις 9 το βράδυ. Φτάνοντας στη μεγάλη πλατεία, το απόγευμα της Κυριακής, συναντήσαμε αρκετούς ξένους επισκέπτες που μόλις είχαν ολοκληρώσει την περιήγηση τους στο ιστορικό χωριό και στην εικαστική έκθεση, και επιβιβάζονταν στο τουριστικό λεωφορείο που αναχωρούσε από τα Παλαιά Ρούματα.
Μέσα στο κατάλληλα φωτισμένο κτήριο του αναγνωστηρίου, ο περιηγητής έχει την ευκαιρία να ανακαλύψει μια εικαστική πανδαισία από 36 έργα Τέχνης και να εντρυφήσει σε δεκάδες τίτλους βιβλίων ιστορικού, λογοτεχνικού, φιλοσοφικού, περιεχομένου για ενήλικες, μαθητές.
Οπως μας λέει η πρόεδρος της Λαϊκής Βιβλιοθήκης κα Ελένη Δημητριάδη, άμεσος στόχος είναι η αξιοποίηση του πρώην Δημοτικού Σχολείου Παλαιών Ρουμάτων με την οργάνωση στους χώρους του μιας Ανοικτής Παιδικής και Εφηβικής Βιβλιοθήκης με παράλληλη πολλαπλή χρήση του προαύλιου χώρου τόσο για παιδιά όσο και για ενήλικες.
´Η Λαϊκή Βιβλιοθήκη του χωριού, “μετρά” 6.000 τίτλους βιβλίων.
Κι επειδή δεν χωράνε όλα τα βιβλία στο Αναγνωστήριο ζητάμε τον χώρο του παλιού Δημοτικού σχολείου από τον Δήμο για να μεταφέρουμε εκεί ένα μέρος από αυτά´ ανέφερε η κα Δημητριάδη, η οποία επεσήμανε ότι υπάρχει μεγάλη ανταπόκριση από κόσμο που θέλει να κάνει δωρεές βιβλίων στην Λαϊκή Βιβλιοθήκη. Σύμφωνα με την κα Δημητριάδη:
´Η “Λαϊκή βιβλιοθήκη” πάντα προσπαθούσε να βρει τρόπο να μαζέψει ξανά κόσμο στο χωριό, να έρχονται νέοι άνθρωποι που θα μαθαίνουν την ιστορία του. Η συνάντηση με τον κ. Αρχοντάκη, που μας ενέταξε στον “Κύκλο των Φαραγγιών” καταφέρε να κάνει αυτό ακριβώς που θέλαμε από την αρχή και επιδιώκαμε όλα τα χρόνια: να ξαναφέρουμε κόσμο στο χωριό που αργοσβήνει. Κι αυτό είναι πολύ σημαντικό´.
´Παράλληλα, οι επισκέπτες μπορούν να περπατήσουν στις διαδρομές του χωριού, να δοκιμάσουν τα παραδοσιακά φαγητά, να παίξουν τα παιδιά τους στη φύση, να θαυμάσουν έργα Τέχνης που δεν βρίσκουν οπουδήποτε.
Εχουμε δηλαδή τροφή για τα πάντα, και για το “πνεύμα” και για το στομάχι ανέφερε η πρόεδρος της Λαϊκής Βιβλιοθήκης, η οποία σημείωσε ότι στα άμεσα σχέδια είναι να οργανωθούν περισσότερες διαδρομές σε κάποια μονοπάτια του χωριού.
Οκτώβρης του ρακοκάζανου
Οκτώβρης και χωρίς ρακοκάζανο γίνεται; Δεν γίνεται για αυτό και ο επόμενος σταθμός μας είναι το οινοποιείο Λουπάκης στις Καρές Κολυμβαρίου. Φτάνουμε παράλληλα με κάποιους πρώτους επισκέπτες. Ηδη ο Μιλτιάδης Λουπάκης μαζί με τον μικρό Στέλιο ως βοηθό του, ρίχνουν ξύλα στη φωτιά και ετοιμάζονται για να βγάλουν το πρωτοράκι. Το οινοποιείο συσκευάζει μια μεγάλη ποικιλία κρασιών που έχουν βραβευτεί πολλές φορές. Ο χώρος έχει διαμορφωθεί κατάλληλα και είναι επισκέψιμος για τον οποιονδήποτε.
´Το ιδιαίτερο για το οινοποιείο μας είναι ο χώρος που βρίσκεται με θέα σε όλη σχεδόν την περιοχή του Κολυμπαρίου, περικυκλωμένο από ελιές και αμπέλια. Εδώ ο επισκέπτης θα δοκιμάσει τα κρασιά μας και θα διαπιστώσει γευστικά την ποιότητά τους´ τονίζει ο κ. Λουπάκης. Οι επισκέπτες ρωτάνε για τα κρασιά και δοκιμάζουν και την τσικουδιά. ´Αυτό είναι το πιο σημαντικό της προσπάθειας αυτής του “Κύκλου Φαραγγιών”. Οτι δίνεται ένα κίνητρο στους ανθρώπους της πόλης να βρεθούν στην επαρχία των Χανίων, να έλθουν κοντά στα έθιμα και στις παραδόσεις, να γνωρισθούμε καλύτερα, να δοκιμάσει τα προϊόντα μας, να δώσει με την παρουσία του λίγη ζωντάνια στα χωριά της περιοχής μας´ αναφέρει ο κ. Λουπάκης.
Σε λίγο η τσικουδιά θα στάξει, ωστόσο δεν προλαβαίνουμε να τη δοκιμάσουμε. Ηδη έχουμε καθυστερήσει για τον επόμενο προορισμό μας…
Αυτήν την Κυριακή στον ´Κύκλο των φαραγγιών´ θα συμμετέχουν:
Στα Φλώρια:
Ανοικτός ο ναός του Αγίου Γεωργίου με τις αγιογραφίες του 1497 από τον αγιογράφο Γεώργιο Προβατόπουλο.
Ανοικτός ο ναός των Αγίων Πατέρων με τις αγιογραφίες του 1462 από τον αγιογράφο Ξένο Διγενή.
Ανοικτό και το καφενείο του Λευτέρη που εκτός από τις τσικουδιές, στη στιγμή ετοιμάζει μεζέδες και λιτό φαγητό με φρέσκα προϊόντα του τόπου.
Στα Μεσαύλια:
Πριν την είσοδο του Φαραγγιού Μεσαυλίων – Δελιανών ο κτηνοτρόφος Φουντουλάκης Θοδωρής θα προσκαλεί τους επισκέπτες στο τυροκομικό εργαστήρι του σπιτιού του και θα τους ξεναγεί στα μυστικά της κρητικής γραβιέρας και μυζήθρας.
Στην Πανέθημο:
Ανοικτές προς επίσκεψη οι τέσσερεις εκκλησιές του χωριού που σχηματίζουν σταυρό και χτίστηκαν για την προστασία των κατοίκων της από κάθε αρρώστια και λιμό.
Ανοικτό και το φιλόξενο καφενείο της Ειρήνης που επικοινωνεί με το διπλανό, παλιομοδίτικο και απίστευτα πλούσιο παντοπωλείο, πάνω στην κεντρική πλατεία με τα δυό χιλιόχρονα πλατάνια και τον υπεραιωνόβιο δρύ.
Ενα ελαιουργείο πρότυπο !
´Η ιδέα του “Κύκλου των Φαραγγιών” του Ιωάννη Αρχοντάκη, του κύριου εργάτη αυτής της προσπάθειας, είναι πραγματικά καταπληκτική. Ο άνθρωπος αυτός έβαλε πλάτη, χιλιόμετρα, προσωπική δουλειά και έχει ξεκινήσει κάτι πολύ σημαντικό. Πάνω σε τέτοιες ιδέες κτίζεται ο ποιοτικός, εναλλακτικός τουρισμός της ενδοχώρας´ είναι τα λόγια του Γιώργου Δημητριάδη διευθυντή της Βiolea.
Στον Αστρικα Κολυμπαρίου λειτουργεί ένα πρότυπο ελαιουργείο παραγωγής βιολογικού ελαιολάδου. Ηδη το ελαιουργείο προετοιμάζεται καθώς ξεκινάει η συγκομική της ελιάς. ´Πιστεύω ότι η προσπάθεια αυτή είναι η απαρχή να επικοινωνήσουμε καλύτερα μεταξύ μας. Αυτό μας λείπει από τον τόπο μας. Να κουβεντιάσουμε ώστε να προκύψει ένα κοινό μέτωπο είτε στο εμπόριο είτε στην προστασία των προϊόντων. Ο “Κύκλος” συνδέει την παραγωγική βάση της περιοχής, την παράδοση και τον πολιτισμό. Μένω στο τελευταίο γιατί είναι πολύ σπουδαίο να μπαίνει ο πολιτισμός στον χώρο εργασίας.
Γιατί η τέχνη να μην έλθει μέσα σε αυτούς τους χώρους;´ τονίζει ο ελαιουργός.
Μπορεί στην Κρήτη να υπάρχουν εκατοντάδες ελαιουργεία, ωστόσο αυτό στον Αστρικα ξεχωρίζει καθώς ο επισκέπτης θα δει το παραδοσιακό ελαιουργείο όπως λειτουργεί σήμερα το 2011. Ενα μηχανοποιημένο σύστημα με ντορμπάδες, διεθνώς πιστοποιημένο. Η σύγχρονη τεχνολογία παντρεύεται την παράδοση. Το ελαιουργείο διαθέτει ξεχωριστό χώρο για τον επισκέπτη που μπορεί να παρακολουθεί όλη τη διαδικασία παραγωγής από ψηλά και σε απόσταση λίγων μέτρων… Παράλληλα το φυσικό περιβάλλον της περιοχής αποζημιώνει τον επισκέπτη, που μπορεί παράλληλα να συνδυάσει μικρές εξορμήσεις προς στο φαράγγι των Δελιανών, τις μικρές ταβέρνες που υπάρχουν εκεί ή προς τα Μοθιανά. ´Μακάρι από αυτόν τον κύκλο να δημιουργηθεί αφορμή ώστε να έχουμε πολύ περισσότερους κύκλους σε όλη την ύπαιθρο μας´ καταλήγει ο κ. Δημητριάδης.
