Ιστορίες με ζόμπι

Οι δαρβινικές Δευτέρες ξεκίνησαν με πρωτοβουλία του καθηγητή Λευτέρη Ζούρου το 2001 και αναβίωσαν το 2010 σαν μια χαλαρή και ανεπίσημη συζήτηση πάνω σε θέματα που επιδέχονται μια εξελικτική προσέγγιση.
Ενας από τους σκοπούς είναι τα θέματα αυτά να προέρχονται τόσο από τις φυσικές επιστήμες όσο και από τις ανθρωπιστικές, ώστε να διευκολυνθεί η επαφή μεταξύ αυτών που ανήκουν στον ένα ή τον άλλο χώρο και να εξυπηρετηθεί στο βαθμό του δυνατού μια γονιμοποίηση ιδεών μέσα από τη διασταύρωσή τους. Σε κάθε συνάντηση ένα θέμα με ευρύ και διαχρονικό ενδιαφέρον αναπτύσσεται με τρόπο που δεν απαιτεί τεχνικές γνώσεις αλλά δεν διολισθαίνει έξω από το χώρο της έλλογης και ελέγξιμης ανάλυσης. Οι συναντήσεις αρχίζουν με μια εισήγηση από τον κεντρικό ομιλητή. Όμως το κύριο και γονιμότερο μέρος είναι η συζήτηση που ακολουθεί και συνεχίζεται ανεμπόδιστη «μέχρις εξαντλήσεως» του εισηγητή και του ακροατηρίου.
Η πρώτη συνάντηση της φετινής περιόδου θα γίνει με τον Αλέξη Καλοκαιρινό, αναπληρωτή καθηγητή Γλωσσολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Αντικείμενο της συνάντησης είναι το πρόβλημα που θέτει η «φαινόμενη συνείδηση» στη θεωρία της εξέλιξης και ο τίτλος της εισήγησης παραπέμπει σε θρίλερ: «Ιστορίες με ζόμπι (και άλλα προβλήματα για μια βιολογική φιλοσοφία της νόησης)». Ο εισηγητής θέτει το ζήτημα με λίγα λόγια ως εξής:
«Η δαρβινική θεωρία ενσωμάτωσε το φαινόμενο της ζωής στον φυσικό κόσμο. Παρά τα επιστημολογικά προβλήματα που αφορούν στη σχέση της βιολογίας (τουλάχιστον, της μη-μοριακής βιολογίας) με τη φυσική, η θεωρία της εξέλιξης συνηγορεί στη νατουραλιστική θεώρηση του κόσμου.
Τα φαινόμενα της νόησης είναι ένα υποσύνολο των φαινομένων της ζωής. Τα φαινόμενα της συνείδησης είναι ένα υποσύνολο των φαινομένων της νόησης. Ωστόσο, ο πυρήνας της συνείδησης είναι απαράγραπτα «πρωτοπρόσωπος» (ας πούμε, «υποκειμενικός»), ενώ η επιστήμη είναι καταστατικά «τριτοπρόσωπη» («αντικειμενική»). Το πρόβλημα του δυϊσμού, που σχηματοποίησε ο Καρτέσιος στην αυγή του Διαφωτισμού, αντιστέκεται στις φιλοδοξίες μιας μονιστικής νατουραλιστικής φιλοσοφίας.
Τι έχει να μας πει γι’ αυτό η εξελικτική θεωρία; Αν η συνείδηση «αναδύεται» μέσα στην ιστορία της ζωής, τι σημαίνει «ανάδυση» και ποιες είναι οι συνέπειες αυτής της παραδοχής; Αν, πάλι, η συνείδηση είναι μια φαντασίωση και συνεπώς είμαστε όλοι ζόμπι, τότε ποιος έχει τη φαντασίωσή της;»
Ο Αλέξης Καλοκαιρινός ετοιμάζει με την ψυχογλωσσολόγο Ιάνθη Τσιμπλή (Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) ένα συλλογικό τόμο με θέμα «Γλώσσα και εξέλιξη», με τη συμμετοχή ελλήνων και ξένων μελετητών, που θα εκδοθεί από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.  
Η συνάντηση, με την οποία εγκαινιάζονται για φέτος οι δαρβινικές Δευτέρες, θα γίνει τη Δευτέρα 31 Οκτωβρίου, 7 μ.μ. στο αμφιθέατρο του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, στο Ηράκλειο, στη λεωφόρο Σοφ. Βενιζέλου (παραλιακή). Η συμμετοχή είναι ελεύθερη.