Toυ: ΜΑΝΩΛΗ ΜΑΝΟΥΣΑΚΑ
Με την ευκαιρία της εθνικής επετείου, σκέφθηκα να σας δείξω κάποιες φωτογραφίες από την επίσκεψη του Ι. Μεταξά στην Κρήτη το 1938, καθώς και από την παρέλαση της τοπικής ΕΟΝ την 25η Μαρτίου του 1940 στην πλατεία Νέων Καταστημάτων (1866). Ο ´μικρός το δέμας´ Eλληνας δικτάτορας, υπήρξε ´σημείο αντιλεγόμενο´ όχι μόνο για τους σύγχρονούς του αλλά και για τους μεταγενέστερους μελετητές, αφού η προσωπικότητα και η δράση του χαρακτηρίζεται από πολλά αντιφατικά στοιχεία. Θα πρέπει ασφαλώς να τον κρίνουμε μέσα στo πλαίσιo της εποχής του, μιας εποχής που χαρακτηρίζεται από την άνοδο των φασιστικών και ολοκληρωτικών καθεστώτων σ’ ολόκληρη την Ευρώπη και στην Ελλάδα από τη συνεχιζόμενη πόλωση μεταξύ των Βενιζελικών και δημοκρατικών δυνάμεων από τη μια και των φιλομοναρχικών από την άλλη. Η αμερόληπτη κρίση αναγνωρίζει τα αντιφατικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την πολιτεία του, προσπάθεια κοινωνικής και οικονομικής ανασυγκρότησης από τη μια, με σχετική μάλιστα επιτυχία σε θέματα που αφορούσαν την εργατική τάξη και τους αγρότες, μίσος για τον κοινοβουλευτισμό, τις λαϊκές ελευθερίες και κυνήγι των αντιπάλων του από την άλλη. Πέρα από τις μεγαλοστομίες και τις φανφάρες του καθεστώτος που εγκαθίδρυσε, στην εξωτερική πολιτική ήταν αρκετά ρεαλιστής, επιλέγοντας για σύμμαχους όχι το στρατόπεδο που συμπαθούσε, τη ναζιστική Γερμανία αλλά τη Μεγάλη Βρετανία, επειδή αυτό επίτασσε τότε το συμφέρον του ελληνισμού.
Τέλος κανείς δε μπορεί να αμφισβητήσει την πατριωτική του στάση μπροστά στον Ιταλό πρόξενο, εκστομίζοντας το θρυλικό ´Oχι´ και σηκώνοντας στους ώμους του την ευθύνη ολόκληρου του ελληνικού έθνους εκείνη τη στιγμή.
Στην πρώτη φωτογραφία στιγμιότυπο από εκδηλώσεις προς τιμή του στο Εθνικό στάδιο.
Το μνημείο που διακρίνεται, προς τιμή των πεσόντων ελληνοπαίδων, δε διατηρήθηκε.
Στις επόμενες δύο, ο Μεταξάς επιθεωρεί τιμητικό άγημα στο Ρέθυμνο, ενώ στην τέταρτη εκφωνεί λόγο στην ίδια πόλη.
Στις επόμενες επτά, παρέλαση Φαλαγγιτών και Φαλαγγιτισσών στην πλατεία 1866, με την ευκαιρία της εθνικής επετείου στις 25 Μαρτίου του 1940. Οργανωμένοι στα πρότυπα της Φασιστικής νεολαίας του Μουσολίνι και με παρόμοιες στολές και χαιρετισμό, οι νεολαίοι παρελαύνουν χωρίς να υποψιάζονται τι θα συνέβαινε λίγους μήνες αργότερα. Υπήρχε και τμήμα ποδηλατών. Στα χωριά, η ένταξη στη νεολαία του Μεταξά ήταν στην πραγματικότητα υποχρεωτική, στις πόλεις, ιδιαίτερα τις μεγάλες, υπήρχαν περιθώρια διαφυγής. Πάντως κι εδώ στην Κρήτη υπήρχαν αρκετοί υπέρμαχοι του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου, παρά την αναμφίβολη αριθμητική υπεροχή των Βενιζελικών.
Να υπενθυμίσω τέλος την έκθεση με 64 αδημοσίευτες φωτογραφίες μου στο ΚΑΜ, που τελειώνει την Κυριακή.
Σήμερα το βράδυ, υπάρχουν και 2 πολύ ενδιαφέρουσες ομιλίες για τις σχέσεις Βενετίας και Χανίων. Oσοι πιστοί προσέλθετε…
