Αντάρτες ή άταχτοι
Οι ξένοι ιστορικοί συγγραφείς γράφουν: «…Η ιδέα να δοθούν όπλα τα οποία είχαν παρθεί από τον εχθρό φαίνεται ότι δεν πέρασε από το µυαλό πολλών αξιωµατικών, µέχρις ότου συνειδητοποίησαν τι µπορούσαν να κάνουν οι κάτοικοι µε τα ΠΡΩΤΟΓΟΝΑ όπλα και την αυτοθυσία τους, η οποία έφθανε στα όρια της αυτοκτονίας».
«….Οι Γερµανοί διαπίστωσαν έντροµοι το ρόλο που έπαιζαν οι «αστρατολόγητοι πολίτες». «Στην Κρήτη η αντίσταση άρχισε µία ώρα µετά την εισβολή, στην Ευρώπη άρχισε ένα χρόνο µετά». «Αγόρια, γέροι και γυναίκες έδειξαν µια άνευ προηγουµένου γενναιότητα στην άµυνα του νησιού τους….».
Σύµφωνα µε την επίσηµη Ιστορία της Νέας Ζηλανδίας οι αλεξιπτωτιστές «σκοτωνόταν από πολίτες µε αξίνες και φτυάρια». Σύµφωνα µε Γερµανική αναφορά: «… ο 16ος λόχος έπρεπε συνεχώς να πολεµά µε τους ατάκτους…».
Στο Ρέθυµνο ο διοικητής του τάγµατος Ray Sandover είδε την 2η µέρα της µάχης καλόγερο οπλισµένο µε τσεκούρι και όπλο κυνηγετικό, την εποµένη τον είδε µε schmeisser (γερµ. πολυβόλο).
Ο οδηγός του Kippenderger (ΝΖ δκτης) περιγράφει: Στο Γαλατά από το Λόφο του Νεκροταφείου µέχρι το Ροζ Λόφο: «ο λοχαγός Forrester βγήκε από ένα ελαιώνα… επικεφαλής ενός πλήθους Ελλήνων και Ελληνίδων. Ένας απ’ αυτούς κρατούσε ένα κυνηγετικό όπλο που στην κάνη του είχε στερεώσει ένα µαχαίρι ψωµιού, εν είδη ξιφολόγχης».
Και συνεχίζει ο Kippenderger: «Έλληνες στρατιώτες και χωρικοί, ανάµεσά τους και γυναικόπαιδα, οδηγούµενοι από το Forrester… βγήκαν στον ανοιχτό χώρο γεµάτοι πείσµα και βγάζοντας κραυγές όπως οι ερυθρόδερµοι. Αυτό δεν το άντεξαν οι Γερµανοί. Σηκώθηκαν και χωρίς δεύτερη σκέψη, άρχισαν να τρέχουν…».
ΜΕΡΙΚΟΙ ΕΞ ΑΥΤΩΝ ΠΟΥ ∆ΟΞΑΣΑΝ ΤΗΝ ΚΡΗΤΗ
1. ΦΥΝΤΙΚΑΚΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ εκ ΠΑΛΑΙΩΝ ΡΟΥΜΑΤΩΝ ΧΑΝΙΩΝ
Στον Γαλατά Χανίων όπου διέµενε την 25 Μαίου 1941 φόνευσε Γερµανό µε πέτρα, που λίγο πριν είχε φονεύσει τον γείτονά του Εµµ. Θεοδωράκη, όπως φαίνεται στον πίνακα του Χανιώτη ζωγράφου Πέτρου Βλαχάκη. (ο εικονιζόµενος πίνακας)
2. ΣΤΑΜΑΤΑΚΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ ΕΚ ΠΑΛΑΙΩΝ ΡΟΥΜΑΤΩΝ ΧΑΝΙΩΝ,
ΕΤΩΝ 70 το 1941
Με κατσούνα ξεκίνησε από τα Π. Ρούµατα και µε mauser γύρισε (όπλο που σήµερα έχουν οι κληρονόµοι).
Στον οικισµό «ΚΟΥΛΟΥΚΟΥΘΙΑΝΑ» ΒΟΥΚΟΛΙΩΝ ΚΙΣΑΜΟΥ φόνευσε γερµανό µε την κατσούνα του.
3. ΜΑΡΙΝΑΚΗΣ ΜΑΝΩΛΗΣ ΣΚΟΡ∆ΑΛΟΥ ΧΑΝΙΩΝ
Κατά τη Μάχη της Κρήτης ο 69 χρόνος Εµµανουήλ Μαρινάκης εκ Σκορδαλού Χανίων, στην θέση «Τρεις Ελιές» περιοχή Επισκοπή Κυδωνίας (Αγυιά), άοπλος από το καθεστώς Μεταξά, µόνο µε τη κατσούνα του, προχωρούσαν µε ένα ένοπλο Νεοζηλανδό και τον Μιχάλη Παπαγιαννάκη εκ Σκινέ.
Ξαφνικά παρουσιάζεται ένας Γερµανός αλεξιπτωτιστής και µε το luger του φονεύει τον Νεοζηλανδό και στη συνέχεια τραυµατίζει τον Παπαγιαννάκη. Το luger όµως, είναι ωραιότατο σαν εµφάνιση, ίσως το ωραιότερο µπιστόλι, αλλά ως συνήθως και γνωστόν, είναι αναξιόπιστο, καθ’ όσον παθαίνει εµπλοκές. Έτσι έγινε και τότε και γλύτωσε ο Παπαγιαννάκης καθ’ όσον ο Μαρινάκης πρόλαβε µε τη κατσούνα του και έκαµε ότι δεν πρόλαβε ο καηµένος ο Νεοζηλανδός. Η κατσούνα ευρίσκεται στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης.
* O Κατσανεβάκης Μιχάλης είναι αρχιτέκτων µηχ/κος, συγγραφέας – ιστ. ερευνητής
