«Μέσα από φαράγγια, δίπλα από φυλάκια, κάτω από τη μύτη των Γερμανών οδήγησα δεκάδες αυτόμολους, που δεν ήθελαν να πολεμήσουν άλλο για τον Χίτλερ, στους αντάρτες στα βουνά της Κρήτης».
Ο 91χρονος Μανώλης Κανιολάκης ήταν ένας από τους πολλούς αφανείς ήρωες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, της Κατοχής και της Αντίστασης. Με όπλο το θάρρος, το πάθος του για τον δίκαιο αγώνα ενάντια στον κατακτητή αναλάμβανε τη δύσκολη αποστολή να οδηγήσει στους αντάρτες όσους Γερμανούς και Ιταλούς ήθελαν να αυτομολήσουν.
Μια σημαντική προσφορά καθώς oι Ναζί στερούνταν ανθρώπους, οι αντάρτες και οι Σύμμαχοι έπαιρναν όπλα και πληροφορίες αντίστοιχα.
«ΜΑΝΩΛΗ ΤΙ ΚΑΝΕΙΣ;»
«Ηταν το 1942 και ως νέος της εποχής, μόλις 22 ετών, ήμουν επιρρεπής στο χαρτί -στο κουμάρι που λένε- και στο κρασί. Μια οικογενειακή φίλη η Θάλεια Μαρουσάκη με κάλεσε μια μέρα να μιλήσουμε. Πήγαμε στην παραλία του Κουμ Καπί και μου τόνισε την ανάγκη να κάνουμε όλοι κάτι να απελευθερώσουμε την πατρίδα. Πείστηκα ότι και εγώ πρέπει να κάνω κάτι και μου είπε για τη μεταφορά τροφίμων στο βουνό για τους αντάρτες. Συναντήθηκα και με άλλα μέλη της οργάνωσης και μετά από καιρό ήρθε η ώρα για την πρώτη αποστολή. Φορτωμένοι στις πλάτες με τα τρόφιμα, από κακοτράχαλα φαράγγια και μονοπάτια φτάσαμε στους αντάρτες στην περιοχή των Κεραμειών. Οταν είδα τους αντάρτες συγκλονίστηκα. “Μανώλη τι κάνεις στη ζωή σου”, σκέφθηκα “αυτοί είναι εδώ στο βουνό και στο κρύο, παλεύουν και αγωνίζονται και εσύ είσαι στην πόλη και παίζεις χαρτιά και τα πίνεις;” Είπα, λοιπόν, και εγώ “ναι, θα οργανωθώ” και το έκανα».
Ο κ. Κανιολάκης μπαίνει στον εφεδρικό ΕΛΑΣ. Αξιοποιείται για τη μεταφορά τροφίμων και όπλων μέσα στην πόλη αλλά και στο βουνό. Γρήγορα λόγω της γερής του κράσης αναλαμβάνει τη δύσκολη αποστολή να παίρνει μέσα από τα Χανιά τους Γερμανούς και Ιταλούς που λιποτακτούσαν από τα στρατεύματα κατοχής και να τους οδηγεί στα βουνά. «Αν σε έπιαναν η κατάληξη ήταν άμεση εκτέλεση και εσένα και του αυτόμολου. Το ήξερα βέβαια αλλά εκείνη την εποχή έτσι ήταν οι συνθήκες του αγώνα», είπε ο κ. Μανώλης.
Ο ΠΡΩΤΟΣ ΓΕΡΜΑΝΟΣ
Στο κέντρο των Χανίων πίσω από το περίφημο τότε «Λόντον μπαρ» υπήρχε ένα καταφύγιο από όπου ξεκινούσαν συνήθως οι αποστολές. Από αυτό το σημείο ο κ. Μανώλης ξεκίνησε και την πρώτη αποστολή να οδηγήσει στην ελευθερία ένα Γερμανό στρατιώτη. «Πήγα το πρωί, τον βλέπω με ένα σακίδιο, πλήρη εξοπλισμό, πηλίκιο, κανονική εξάρτηση. Για να μην κινεί υποψίες τον υποχρεώναμε να έχει πλήρη οπλισμό. Φύγαμε νωρίς το πρωί γύρω στις 6. Μπήκαμε στο φαράγγι που ξεκινάει από τα Νεροκούρου, ανεβήκαμε με χίλιες προφυλάξεις από τα περίπολα και τα φυλάκια τη Μαλάξα και μετά από 4 ώρες είμασταν στους αντάρτες», διηγείται.
Εννιά Γερμανούς, έξι Ιταλούς και δύο Ρώσους αιχμάλωτους που απέδρασαν οδήγησε ο κ. Μανώλης στο βουνό. Παρά του ότι τα Γερμανικά του ήταν λιγοστά, συνεννοείτο με τους αυτόμολους. «Δεν θέλαν να πολεμήσουν άλλο για τον Χίτλερ, δεν θέλαν να πάνε στο Ρωσικό Μέτωπο. Εξάλλου πολλοί Γερμανοί ήταν φαντάροι απλοί, δεν ήταν φασίστες και Ναζί. Οι περισσότεροι πήγαν στα νότια και έφυγαν για την Αίγυπτο με πλοίο ή υποβρύχιο τη νύχτα. Δυο Ιταλοί ο “Μάριος” και ο “Αγγελος” έμειναν στον ΕΛΑΣ, εντάχθηκαν ως αντάρτες και πολεμούσαν δίπλα μας», αναφέρει ο κ. Μανώλης.
ΚΟΥΒΑΛΗΜΑ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΗ
Πολλοί οι κίνδυνοι και οι δυσκολίες και ο παλιός αντάρτης θυμάται χαρακτηριστικά τη μεταφορά του Γερμανού υπασπιστή του διοικητή του αεροδρομίου του Μάλεμε. «Καλό παιδάκι φαίνονταν, πολύ φοβισμένος όμως. Περνώντας από ένα ιταλικό φυλάκιο, στο οποίο οι σκοποί ήταν μιλημένοι από τους δικούς μας Ιταλους τον “Μαριο” και τον “Αγγελο” ώστε να μην μας ενοχλούν, ο σκοπός φώναξε για να τον ακούσουμε ότι την επομένη ο δρόμος θα ήταν κλειστός και πυροβόλησε στον αέρα. Ο Γερμανός φοβήθηκε, πετάχθηκε και πέφτοντας χτύπησε σοβαρά στο πόδι. Τον οδήγησα κάτω από ένα γεφυράκι και αυτός σφάδαζε από τους πόνους. Του έβγαλα το άρβυλο και είδα ότι το πόδι του είχε πρηστεί είχε γίνει διπλάσιο. Από εκεί για να τον πάω στους αντάρτες τον έβαλα στην πλάτη και αυτός πατούσε το ένα πόδι. Χρειάστηκαν 12 ώρες για να φτάσουμε στο αντάρτικο, σχεδόν στις 9 το βράδυ».
«Δεν ξαναείδα κανέναν»
Πάμπολλοι οι στρατιώτες του Άξονα που ο κ. Μανώλης οδήγησε στο βουνό και για τη σωτηρία των οποίων έπαιξε κορόνα – γράμματα τη ζωή του. Ωστόσο με κανέναν δεν συναντήθηκε μεταπολεμικά, κανέναν δεν ξαναείδε. «Το έχω παράπονο. Είπα αρκετές φορές, ´μα να μην γυρίσει ξανά κανείς από εδώ στην Κρήτη;´. Ποιος ξέρει -όμως- και τι έγιναν. Πόσοι έζησαν μετά τον πόλεμο, πόσοι επιβίωσαν», αναρωτιέται και ο ίδιος.
