Μια σκληρή πραγματικότητα της εποχής καταγράφουν τα «Χ.Ν.» μέσα από ένα οδοιπορικό στα συσσίτια που λειτουργούν στο κέντρο και διάφορα σημεία της πόλης. Ο αριθμός των ανθρώπων που ζητούν ένα πιάτο φαγητό έχει πολλαπλασιαστεί. Στους κοινωνικά αποκλεισμένους έχουν προστεθεί και οικογένειες αλλά και άνεργοι. Το κοινωνικό έργο των συσσιτίων και των ανθρώπων που τα πλαισιώνουν είναι σημαντικό, όπως φαίνεται από αυτά που μας λένε οι ίδιοι οι άνθρωποι που καταφεύγουν σε αυτά.
«Κοινωνική κουζίνα»
Στον μικρό αλλά φιλόξενο χώρο της Τσουδερών κάτω από το 1ο Γυμνάσιο λειτουργεί η “Κοινωνική Κουζίνα”. Μια πρωτοβουλία που ξεκίνησε από τους “Αγανακτισμένους” της πλατείας Δημοτικής Αγοράς για τη δημιουργία ενός βραδινού συσσιτίου για απόρους. Στις 8 και στις 8.30 κάθε απόγευμα στα τραπεζάκια που έχουν τοποθετηθεί στην αίθουσα σερβίρεται φαγητό σε 60 ή και παραπάνω άτομα. Τα 15 περίπου άτομα της “Κοινωνικής Κουζίνας”, Χανιώτες οι περισσότεροι, δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους προκειμένου να βρουν τα απαραίτητα υλικά, να τα μαγειρέψουν, να τα προσφέρουν σε όσους τα έχουν ανάγκη. Ο Χρήστος, ο Φραγκιός, η Κίρστεν, ο Κώστας και τόσοι άλλοι δίνουν καθημερινά έναν πραγματικό αγώνα ζωής. «Βλέποντας έξω από τα super market πολίτες Χανιώτες και όχι μόνο, παλιούς γνωστούς που σε ώρες κλειστών καταστημάτων έψαχναν στα σκουπίδια για να φάνε με έκανε να κάνω ό,τι μπορώ στο μέτρο του δυνατού ώστε να σταματήσει αυτός ο κατήφορος της φτώχειας”, μας εξηγεί ο κ. Ευθύμης Λεκάκης. Είναι 8 παρά και τα μέλη της “Κοινωνικής Κουζίνας” βρίσκονται σε εγρήγορση. Τέσσερις εξ αυτών αναλαμβάνουν κάθε μέρα να μαγειρέψουν ένα φαγητό με βάση και τα υλικά που έχουν. Μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της πρωτοβουλίας πρέπει να σερβίρουν το φαγητό, να βγάλουν το ψωμί και το φρούτο, να φροντίσουν να μην υπάρξει συνωστισμός έξω από τον χώρο του συσσιτίου, ώστε να μην υπάρξει πρόβλημα και στα γύρω μαγαζιά που λειτουργούν αυτές τις ημέρες. Ολα οργανωμένα με προσοχή και σεβασμό. Μια κίνηση που έχει αποδοχή. Λίγο πριν ξεκινήσει το σερβίρισμα φτάνει μια προσφορά από το Δημοτικό Σχολείο των Περιβολίων, ενώ στη συνέχεια από τους Προσκόπους υπάρχει η ενημέρωση ότι την επόμενη θα φέρουν 20 μερίδες μακαρόνια. Καταφτάνουν και άλλα μέλη του συσσιτίου με προμήθειες προσφορά καταστηματαρχών της Δημοτικής Αγοράς. “Βλέπεις τη συμπαράσταση του κόσμου και πραγματικά συγκινείσαι. Είναι καταπληκτική η στήριξή τους. Βλέποντας ο κόσμος την ανιδιοτελή προσφορά στηρίζει”, μας αναφέρει ο Φραγκιός. “Όταν ξεκινήσαμε το συσσίτιο στην πλατεία είχαμε αποκλειστικά αλλοδαπούς κυρίως γιατί ντρέπονταν οι Ελληνες να έρθουν από την πλατεία στον πάγκο και να πάρουν φαγητό. Τώρα όμως στον χώρο που έχουμε εδώ και μερικές ημέρες έρχονται και πολλοί Ελληνες και Χανιώτες. Τώρα βλέπετε ότι χάρη και στο δικό μας συσσίτιο έχουν μειωθεί πάρα πολύ τα πλημμελήματα και οι μικροκλοπές που γίνονταν λόγω πείνας”, τονίζει ο κ. Λεκάκης συμπληρώνοντας πως “οι άνθρωποι εδώ δεν υπολογίζουν κούραση, θυσιάζουν τον ελεύθερο χρόνο τους, που όλοι ξέρουμε πόσο πολύτιμος είναι γιατί δεν θέλουμε ούτε κατά διάνοια να σκεφτόμαστε ότι μπορεί να πεινάει ένας άνθρωπος, μια οικογένεια. Μοναδική μας ανταμοιβή η ηθική ικανοποίηση και μια καλή κουβέντα από τον κόσμο που έρχεται εδώ”. Για την προετοιμασία του χώρου απομακρύνθηκαν 7 αυτοκίνητα μπάζα, βάφτηκαν οι τοίχοι, μπήκαν φώτα κ.ά. Κάθε άτομο που θα φάει θα πετάξει τα αποφάγια σε κάδο και θα αφήσει το πιάτο του σε ένα σημείο προκειμένου να συγκεντρωθούν και να πλυθούν. Το σερβίρισμα γίνεται με γάντια και αν υπάρξει περίσσευμα είναι στη διάθεση όποιου επιθυμεί. Οι οικογένειες λαμβάνουν το φαγητό σε πλαστικές συσκευασίες για να το πάρουν στο σπίτι τους.
«Θα έκλεβα»
«Να σου πω την αλήθεια; Αν δεν υπήρχε το συσσίτιο αυτό θα έκλεβα». Ο 29χρονος Κρίστιαν από την Πολωνία μιλάει με αφοπλιστική ειλικρίνεια. Είναι ένας από τους θαμώνες του συσσιτίου της “Κοινωνικής Κουζίνας”. Μας δείχνει τα χέρια του. Δείχνουν άνθρωπο που έχει δουλέψει σκληρά. «Είμαι 9 χρόνια στην Ελλάδα. Για 5 χρόνια δούλευα στην οικοδομή. Ηταν καλά. Μετά επειδή δεν υπήρχε δουλειά δούλεψα για 3 χρόνια σε γυψοσανίδες, βαψίματα. Τον τελευταίο χρονο τα πράγματα είναι χάλια. Βρέθηκα στα Χανιά αλλά ούτε εδώ υπάρχει δουλειά. Πάω στην 1866, στην πλατεία αλλά τίποτα. Εγώ μόνο θα ’θελα να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στα παιδιά εδώ. Η προσφορά τους είναι ανεκτίμητη…», καταλήγει ο Κρίστιαν, που στόχος του είναι να συγκεντρώσει κάποια χρήματα και να φύγει για τον Καναδά.
Συσσίτιο Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης
«Αξιοποιούμε τις δωρεές των συνανθρώπων, τη στήριξή τους. Λειτουργούμε για την κάλυψη των αναγκών των ανθρώπων της συνοικίας μας, της Ενορίας καθώς τους γνωρίζουμε όλους, ξέρουμε ποιοι έχουν ανάγκες και προσπαθούμε να τους βοηθήσουμε», εξηγεί ο πατήρ Αντώνης Σαπουνάκης εφημέριος του Ναού Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Εδώ και μια 7ετία λειτουργούν τα συσσίτια της Ν. Χώρας. Στην αρχή προσφέροντας φαγητό σε 20 άτομα και σήμερα σε 60. Μετά τις 2.30 στον χώρο του Πνευματικού Κέντρου κάτοικοι της περιοχής περνούν για να πάρουν το ημερήσιο γεύμα που με πολλή φροντίδα ετοιμάζουν οι άνθρωποι του συσσιτίου.
Οπως τονίζει ο πατήρ Αντώνης «έχουμε τη στήριξη επαγγελματιών της περιοχής, των κατοίκων της Νέας Χώρας, των ανθρώπων που κάνουν κάποιο μνημόσυνο, του ΙΝΚΑ».
Το συσσίτιο των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης φροντίζει για τη διατροφή “ανθρώπων που είναι ασθενείς, οικογένειες, χρήστες ναρκωτικών, ψυχικά πάσχοντες, ηλικιωμένους που δεν μπορούν να κινηθούν, πρώην φυλακισμένους, ανθρώπους που δεν έχουν εργασία. Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε όλες αυτές τις περιπτώσεις”, λέει ο πατήρ Αντώνης.
Για τα Χριστούγεννα θα προσφερθεί γαλοπούλα, τυρί, σαλάτα, γλυκό, φρούτο αλλά και μπίρα και φυσικά κουραμπιέδες και μελομακάρονα ακόμα και πίτα με φλουρί. “Κάνουμε ό,τι μπορούμε για να απαλύνουμε τον πόνο τους, να τους βοηθήσουμε να περάσουν όσο το δυνατόν καλύτερα. Στόχος μας, ως συσσίτιο, είναι να αναβαθμίσουμε ακόμα περισσότερο το Οδοντιατρείο που διατηρούμε για τους άπορους”, καταλήγει ο εφημέριος του Ναού.
«Οταν δεν έχεις να φας…»
«Χωρίς τα συσσίτια δεν ξέρω πως θα ζούσαμε», είναι τα λόγια του Μ. Χρόνια τοξικομανής αδυνατεί να βρει εργασία, η καθημερινότητά του τέτοια που δεν θα ’θελε να ζήσει κανείς. «Μας στηρίζει ο παπα – Αντώνης και εμένα και άλλα παιδιά που είμαστε άνεργοι και έχουμε πολλά προβλήματα. Είναι καλό ο κόσμος να στηρίξει την Ενορία γιατί προσφέρει πολλά», λέει ο άντρας.
Συσσίτιο Σπλάντζιας
Καθημερινό φαγητό σε 250 άτομα αλλά και μερίδες για 60 οικογένειες είναι η προσφορά του “Φιλόπτωχου Συσσιτίου Σπλάντζιας Χανίων”. Η πολύ μεγάλη προσφορά των συσσιτίων από το 1963 έχει αναγνωριστεί από την τοπική κοινωνία που ενισχύει την προσπάθειά τους. “Εχουμε καταμετρήσει τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη και δίνουμε φαγητό στους αναξιοπαθούντες, αποκλειστικά. Φέτος παρότι ήταν χρονιά κρίσης είχαμε ακόμα μεγαλύτερη βοήθεια από τον κόσμο”, μας εξηγεί ο πρόεδρος των Συσσιτίων κ. Μ. Καλλιγέρης. Μπροστά στα μάτια μας αδειάζει μια από τις τσάντες που θα δοθούν αυτές τις ημέρες στις οικογένειες που έχουν ανάγκη. Γάλα, μακαρόνια, κριθαράκι, ρύζι, φασόλια, κρέας, γραβιέρα, αλεύρι, ρεβίθια, τοματοπελτές, ζάχαρη, βούτυρο, μαρμελάδα, φρούτα ακόμα και μπίρα και κρασί, μαζί με τα απαραίτητα γλυκά της εποχής όπως κουραμπιέδες και μελομακάρονα. “Μια οικογένεια 3 – 4 ατόμων θα βγάλει άνετα και μια εβδομάδα. Να ’ναι καλά ο χανιώτικος λαός που μας στηρίζει, παρά τον πόλεμο που κάνουν ορισμένοι. Είμαι στην ευχάριστη θέση να σας πω ότι από τις προσφορές έχουμε καλύψει τις ανάγκες μας σε ελαιόλαδο, ρύζι και μακαρόνια για έναν χρόνο. Επίσης, από τους «Μύλους» μας εξασφάλισαν το ψωμί για έναν χρόνο. Ακόμα και οι Νορβηγοί στρατιωτικοί εδώ στα Χανιά μας έκαναν πολύ σημαντικές προσφορές”, λέει ο πρόεδρος.
Στο χώρο των συσσιτίων λειτουργεί με επιτυχία το εθελοντικό Οδοντιατρείο, με 12 εθελοντές οδοντιάτρους και οδοντοτεχνίτες, που απευθύνεται σε άπορους και ανασφάλιστους.
Τι θα έκανα με 5 παιδιά;
«Εχω 5 παιδιά και τα τελευταία 1 – 2 χρόνια η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη. Ο άντρας μου μια δουλεύει, μια δεν δουλεύει. Ευτυχώς υπάρχουν τα συσσίτια που μας βοηθούν», μας λέει η κα Μαρία. Τη συναντάμε στην ουρά καθώς περιμένει τη σειρά της να πάρει το φαγητό της ημέρας. «Χωρίς το συσσίτιο της Σπλάντζιας δεν ξέρω τι θα κάναμε γιατί τα πράγματα πάνε από το κακό στο χειρότερο», λέει και συμφωνούν μαζί της και οι υπόλοιποι.
Συσσίτιο Μητρόπολης
«Ξεκινήσαμε με λίγα άτομα πριν από μια 10ετία. Τώρα ετοιμάζουμε φαγητό για 45 άτομα, οι 40 εκ των οποίων Ελληνες», λέει ο πατήρ Στυλιανός, εφημέριος του Ναού των Εισοδίων στην παλιά πόλη. Καθημερινά μετά τις 12 μια μικρή ουρά από ανθρώπους σχηματίζεται μπροστά από το “σπίτι της εκκλησίας”. Το μεσημέρι της Δευτέρας το γεύμα είναι ψάρι πλακί, προσφέρεται επίσης μπανάνα, σαλάτα, ένα πλούσιο γεύμα.
“Ανάγκες υπάρχουν όλο τον χρόνο και δεν θα μπορούσαμε να ανταποκριθούμε σε αυτές αν δεν είχαμε τη βοήθεια των συμπολιτών μας. Μας προσφέρουν τρόφιμα, παραγωγοί το λάδι τους, έμποροι τα προϊόντα τους, το ΕΒΕΧ και η εκκλησία από το κερί της οποίας στηρίζεται η όλη προσπάθεια”, μας λένε οι άνθρωποι των συσσιτίων. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται όπως χαρακτηριστικά υπογραμμίζουν “και στην ποσότητα, ώστε ο άνθρωπος που το παίρνει να τρώει αρκετά, όσο και στην ποιότητα. Είναι συχνότατο το κρέας και το ψάρι και το φαγητό είναι ζεστό, καθαρό. Το ψωμί επίσης εδώ και 6 χρόνια δεν το έχουμε αγοράσει μας το προσφέρει ο φούρνος του Κοτσιφάκη”.
Οι άνθρωποι που επωφελούνται της προσφοράς των συσσιτίων είναι κάθε λογής. “Είναι μοναχικοί άνθρωποι οι περισσότεροι, έχουμε πολλούς άστεγους αλλά και πάρα πολλούς ναρκομανείς. Δύσκολες περιπτώσεις. Ίσως στα συσσίτιά μας έχουμε τις πιο δύσκολες περιπτώσεις στην πόλη λόγω του ότι είμαστε στο κέντρο. Κάνουμε ό,τι μπορούμε για να τους στηρίξουμε”, λένε όσοι στηρίζουν το συσσίτιο του Ναού των Εισοδίων.
«Είναι το στήριγμά μας»
«Το συσσίτιο είναι εξαιρετικό. Μας βοηθάνε πάρα πολύ, το φαγητό είναι εξαιρετικό και αρκετό», μας εξηγεί ο κ. Γιώργος. Η σύζυγός του αντιμετωπίζει σοβαρά κινητικά προβλήματα, είναι καθηλωμένη στο κρεβάτι και ο ίδιος δεν μπορεί να εργαστεί. Το επίδομα που παίρνει δεν φτάνει ούτε για τα βασικά. Το ίδιο και η κα Μ.Φ., που έχει καταγωγή από την κεντρική Ελλάδα. Είναι μια από τους πολλούς ηλικιωμένους που περιμένουν να του δοθεί φαγητό. «Ευχαριστούμε τους ανθρώπους του συσσιτίου γι’ αυτά που προσφέρουν όπως και τον μητροπολίτη μας που αξίζει πολλά πράγματα και είναι τιμή για τα Χανιά», λέει η γυναίκα.
