Eνα “ταξίδι” 90 χρόνων στη διάδοση και καλλιέργεια της χορωδιακής τέχνης στην πόλη μας συμπληρώνει φέτος η Χορωδία Χανίων. Η Χορωδία που ξεκίνησε το 1928 στα Χανιά σε σκληρές εποχές, κατάφερε να αναπτύξει όλα αυτά τα χρόνια μέχρι σήμερα, έντονα καλλιτεχνική και κοινωνική δράση υπηρετώντας την υψηλή Τέχνη του Τραγουδιού και της Μουσικής, διδάσκοντας εκατοντάδες νέα παιδιά.
Αυτή την Κυριακή 6 Μαΐου γιορτάζει τα 90 χρόνια από την ίδρυσή της, με μια μεγάλη συναυλία στο Πνευματικό Κέντρο στις 8 μ.μ. με είσοδο ελεύθερη. Στον εορτασμό θα συμμετέχει και η μικτή Χορωδία του Δήμου Ηρακλείου, για να τιμήσει το γεγονός αυτό.
Με αφορμή τον εορτασμό, οι “διαδρομές” συνομίλησαν με χορωδούς παλιούς και νέους, τον μαέστρο και την πρόεδρο της Χορωδίας για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της Χορωδίας της πόλης μας που πλησιάζει σχεδόν τον έναν αιώνα ζωής.
Το ξεκίνημα
Για την πολύχρονη πορεία της Χορωδίας, μας μιλά με περηφάνια και συγκίνηση η πρόεδρος της Χορωδίας Χανίων -βραβευμένη για την προσφορά της- Κλειώ Χαρωνίτη. Η ίδια, έχοντας γεννηθεί σε μουσική οικογένεια, αργότερα ως χορωδός, σολίστ αλλά και δασκάλα συνέβαλε σημαντικά στη διάδοση της χορωδιακής τέχνης μέσα από τα σχολεία όπου δίδασκε δημιουργώντας μικρές χορωδίες μαθητών σε μια προσπάθεια να τους εμφυσήσει την αγάπη για την μουσική. Το 1980 εντάσσεται στο δυναμικό της Χορωδίας Χανίων ενώ εδώ και 25 χρόνια παραμένει στο “τιμόνι” της Χορωδίας ως πρόεδρος.
«Ηταν το 1928 όταν μια ομάδα προοδευτικών συμπολιτών μας, με εμπνευστή τον Κεφαλλονίτη γιατρό Γεράσιμο Φωκά, τους αδελφούς Γεώργιο και Αντώνιο Μπιτσάκη κ.ά, ίδρυσαν τη Χορωδία Χανίων. Αρκετοί νέοι της εποχής με αγάπη και ανιδιοτέλεια, όπως ακριβώς και σήμερα, εργάστηκαν για την καλλιέργεια και διάδοση της χορωδιακής τέχνης στην πόλη μας. Με διευθυντή τον Κεφαλλονίτη συνθέτη Κοσμά Μποχάγιερ, η Χορωδία αναγνωρίστηκε τόσο ώστε η Ελενα Βενιζέλου με επιστολή της στον Κωνσταντίνο Φούμη τότε Πρόεδρο του Συνδέσμου για τη διάδοση των Καλών Τεχνών στην Κρήτη ζήτησε να της συμπαρασταθούν με κάθε τρόπο και να τη στεγάσουν στο Βενιζέλειο Ωδείο.
Το ’36 με την Δικτατορία, το έργο της Χορωδίας ατόνησε, καθώς δεν επιτρεπόταν οι συναθροίσεις κ.λπ. Στις αρχές της δεκαετίας τον 1950 η Χορωδία μας δίνει το δυναμικό της “παρών” με διευθυντή το μεγάλο συμπατριώτη μας Μίκη Θεοδωράκη, που νεαρός μουσικός τότε βρέθηκε για λίγο στα Χανιά σαν καλλιτεχνικός διευθυντής του Βενιζέλειου Ωδείου. Στο δυναμικό της και η αξέχαστη πιανίστα Αλίκη Βατικιώτη. Από το 1961 ο αείμνηστος Αντώνης Δανάς γίνεται διευθυντής της Χορωδίας συγχρόνως με τον αξέχαστο Μιχάλη Βλαζάκη, ο οποίος για λίγο πρόσφερε την πολύτιμη πείρα και υπηρεσίες του σ’ αυτήν.
Κατά τη διάρκεια της Χούντας η Χορωδία δεν διαλύθηκε αλλά δεν έδωσε και καμία συναυλία καθώς δεν ήθελε να προσφέρει την Τέχνη της στους δικτάτορες. Ετσι όταν της αναθέτανε κάποιο έργο, έβρισκε κάποια δικαιολογία ότι δεν ήταν έτοιμη, πως δήθεν έλειπαν οι χορωδοί, ο μαέστρος κ.λπ. Από το 1980 και μετά η Χορωδία αποσπούσε άριστες κριτικές όπου κι αν εμφανιζόταν και το κύρος της ήταν ψηλά. Διευθυντής το 1991 γίνεται ο Θεόδωρος Βλάχος, παλιός χορωδός και πρώην διευθυντής της μπάντας τον Ναυτικού ο οποίος εργάστηκε ακούραστα και με συνέπεια μέχρι το 1994.
Από τότε και μέχρι σήμερα ο Γιάννης Μεντζελόπουλος, άριστος μουσικός και δάσκαλος έχει τη διεύθυνση της Χορωδίας, Ανθρωπος της προσφοράς, εργατικός και οραματιστής: φαίνεται να την οδηγεί πάντα σε σίγουρους δρόμους. Εχει συνθετικό έργο και είναι τιμή για τη Χορωδία που έχει γράψει έργα μόνο για αυτήν.
Η Χορωδία όλα αυτά τα χρόνια, εκτός από καλλιτεχνική, ανέπτυξε έντονη κοινωνική και φιλανθρωπική δράση όπου και όπως μπορούσε. Σήμερα που γιορτάζουμε τα 90 χρόνια από την ίδρυση της, θέλουμε να ευχαριστήσαμε όλους όσοι τη βοήθησαν να ταξιδέψει μέχρι τις μέρες μας. Τους σπουδαίους μαέστρους που ευτύχησε να έχει, τους καλλιτεχνικούς διευθυντές, τα δημιουργικά Διοικητικά Συμβούλια, τους Ελληνες συνθέτες που ποτέ δεν αρνήθηκαν να προσφέρουν έργα τους, τους φίλους Χανιώτες που πάντα τη στήριζαν ηθικά και υλικά, και βέβαια το Σύνδεσμο για τη διάδοση των Καλών Τεχνών στην Κρήτη που όπως παλιά έτσι και τώρα φιλοξενεί και παρέχει κάθε εξυπηρέτηση. Τους πιανίστες που αφιλοκερδώς δίδαξαν, διδάσκουν και συνοδεύουν κάθε της εκδήλωση».
Η ίδια αναφέρεται με συγκίνηση στην παρουσία της Χορωδίας σε μεγάλα καλλιτεχνικά γεγονότα στην Ελλάδα αλλά και στον ενθουσιασμό που αυτή γίνεται δεκτή καθώς όπως επεσήμανε «παντού βρίσκεται ένας δεσμός με την Κρήτη, σε όποιο μέρος της Ελλάδας και να πάμε. Κι αυτό μας δίνει δύναμη να συνεχίσουμε…».
Μια συνεχής διαδικασία γνώσης
«Η Χορωδία που φέτος κλείνει τα 90 της χρόνια, έχει μια συνεχή πορεία αλλά είναι πάντα διαρκές το κάλεσμα για ένταξη νέων μελών στις τάξεις της» μας λέει ο μαέστρος Γιάννης Μεντζελόπουλος που διατηρεί μια “σχέση ζωής” εδώ και 23 χρόνια με τη Χορωδία Χανίων, από το 1995.
«Μέσα από τη Χορωδία, οι χορωδοί έρχονται σε μια γνωριμία με έργα χορωδιακής μουσικής δημιουργίας όλων των περιόδων π.χ. Αναγένηση, Κλασική εποχή, Ρομαντισμός, Σύγχρονη εποχή. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ελληνική χορωδιακή μουσική» εξηγεί ο καθηγητής κ. Μεντζελόπουλος.
«Η συμμετοχή σε χορωδιακό σύνολο είναι για ένα άτομο μια συνεχής διαδικασία γνώσης συμβάλλοντας και στην βελτίωση του αισθητικού κριτηρίου τους. Επίσης δημιουργείται μια ευγενής άμιλλα, μια συλλογική δράση μεταξύ των μελών για την αρτιότερη παρουσία των χορωδιακών έργων» επεσήμανε και συνέχισε λέγοντας ότι «φυσικό επακόλουθο είναι η ανάπτυξη ισχυρών και μακροχρόνιων δεσμών φιλίας μεταξύ των χορωδών και κοινωνικοποίησής τους σε μέγιστο βαθμό».
Για τον ίδιο, όλες οι συναυλίες είτε μικρή επέτειος είτε μεγαλύτερης εμβέλειας έχουν την βαρύτητά τους. «Σημαντικός σταθμός είναι όταν μια προσπάθεια έχει το αποτέλεσμα που επιθυμούμε» σημειώνει.
Στιγμές ψυχικής ανάτασης
«Ως παιδί υπήρξα μαθήτρια του Βενιζελείου Ωδείου και μέλος της παιδικής χορωδίας. Τον μαέστρο τον είχα δάσκαλο στα Θεωρητικά της Μουσικής, πριν πολλά πολλά χρόνια. Εγινε ένας κύκλος στη ζωή μου, επέστρεψα στα Χανιά και συνάντησα ξανά τον μαέστρο ο οποίος με κάλεσε στη Χορωδία των Ενηλίκων. Αυτό που πάντα με γοήτευε και με γοητεύει είναι η σύμπραξη τόσων ατόμων σε αυτό το καλλιτεχνικό δρώμενο. Με γεμίζει χαρά το ότι τραγουδάμε σαν μια μεγάλη παρέα με αγάπη για αυτό που κάνουμε, προσωπικά νοιώθω καλά με κάθε αναπνοή που παίρνω. Πραγματικά μετανιώνω που τόσα χρόνια δεν συμμετείχα στη Χορωδία. Οποιος αποφασίσει να ασχοληθεί, κυριολεκτικά κερδίζει, τουλάχιστον 2 ώρες ψυχικής ανάτασης κάθε εβδομάδα (πρόβες της Χορωδίας)» μας είπε η Γιάννα Σπανοχριστοδούλου, χορωδός από το 2012, η οποία ξεχωρίζει την πρώτη της συμμετοχή το 2013 σε εκδήλωση της Χορωδίας για τα 100 χρόνια από την Ενωση της Κρήτης. «Ήταν υπέροχο το έργο που τραγουδήσαμε μαζί με την Παιδική χορωδία του Ωδείου, σε μια όμορφα, συναισθηματικά φορτισμένη ατμόσφαιρα» σημείωσε.
Πνοή ζωής
«Ηταν η τελική κουβέντα της Κλειώς (Χαρωνίτη) που με έκανε να ενταχθώ όταν απευθύνθηκα στη Χορωδία έπειτα από προτροπή κάποιων συναδέλφων εκπαιδευτικών οι οποίοι με είχαν ακούσει να τραγουδάω. Για μένα η Χορωδία είναι πνοή ζωής, το λέω και το εννοώ. Είναι ένα μεράκι…» θυμάται η Ελένη Καραβαλάκη, εκπαιδευτικός και χορωδός επί 37 συναπτά έτη, από το 1981.
«Για να είμαι κοντά στη Χορωδία έχω αφήσει πίσω πολλές κοινωνικές εκδηλώσεις. Για μένα πάντα πρώτη έρχεται η Χορωδία. Ανυπομονώ να έρθουν οι μέρες της πρόβας, τόσο πολύ με γεμίζει…» επισημαίνει η κα Καραβαλάκη η οποία θυμάται τον εαυτό της να ασχολείται με τη χορωδιακή μουσική από τα γυμνασιακά της χρόνια μέχρι τις σπουδές της στο Πανεπιστήμιο.
«Ηταν για μένα η μεγάλη μου αγάπη. Βέβαια από μικρή ασχολούμουν με τη μουσική, έπαιζα ακορντεόν κ.λπ.» σημειώνει. Σε αυτήν την πορεία των 37 ετών, θυμάται με νοσταλγία τα ταξίδια με τη Χορωδία για συναυλίες και φεστιβάλ ανά την Ελλάδα, π.χ. στην Κεφαλλονιά, την Ξάνθη, την Εύβοια, την Ολυμπία, κ.ά. «Ημασταν πάντα μια αδελφωμένη παρέα» σημείωσε.
Αγάπη για τη Μουσική
«Από το ’73 που σπούδαζα στο Πανεπιστήμιο και δραστηριοποιούμουν επαγγελματικά στην Αθήνα, ασχολούμουν με τη μουσική. Το ’87 κατάφερα να πάρω μετάθεση στα Χανιά και είχα σκοπό να ενταχθώ στο δυναμικό της Χορωδίας. Πράγματι οι άνθρωποι της Χορωδίας με δέχτηκαν και από τότε ανελλιπώς δίνω το “παρών” και ελπίζω αυτό να συνεχίζω να κάνω στο μέλλον… Πάντα παρακολουθούσα τη δράση της, καθώς ήταν και είναι ένα πολύ αξιόλογο σύνολο» επεσήμανε ο Κώστας Χαζηράκης, μέλος της Χορωδίας εδώ και 31 χρόνια.
Σημαντική στιγμή για τον ίδιο ήταν «η 15 Ιανουαρίου του 2007 όταν δώσαμε συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής στην Αθήνα για τον Ελ. Βενιζέλο υπο τη διεύθυνση του Δ. Μυράτ με μια πολυμελή ορχήστρα. Στα χρόνια που συμμετέχω ήταν για μένα το αποκορύφωμα της δράσης της Χορωδίας. Σπουδαία στιγμή ήταν και το σπουδαίο έργο το “Μεγαλυνάρι της Κρήτης” από Κρητικούς δημιουργούς, σε μουσική – ενορχήστρωση του Γ. Μεντζελόπουλου και στίχους του Βασίλη Χαρωνίτη». «Η Χορωδία είναι ένας κοινός τόπος που περνάμε πολύ ωραία δύο φορές την εβδομάδα, ξεχνάμε για λίγο τα καθημερινά προβλήματα που έχουμε όλοι, ειδικά στην εποχή της κρίσης και “γεμίζουμε τις μπαταρίες μας” σε αυτές τις 2 ευχάριστες ώρες. Υπάρχει πάντα ένα κλίμα ομόνοιας, αγάπης και σύμπνοιας ανάμεσα στους χορωδούς με γνώμονα πάντα την αγάπη μας για την μουσική. Αλλωστε όλοι είμαστε εθελοντές σε αυτό που κάνουμε» τόνισε.
Μια οικογένεια
«Ως μαθητής του καθηγητή Γιάννη Μετζελόπουλου στο Γυμνάσιο Βουκολιών, μου είχε προτείνει ότι εάν ποτέ ερχόμουν στα Χανιά να γνώριζα το έργο της Χορωδίας Χανίων. Οταν μετά από πολλά χρόνια ήρθα, αν και είχαν περάσει πολλά χρόνια, αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν ότι άνοιξα την πόρτα του Ωδείου είδα 50 χορωδούς και ο Μαέστρος μου είπε απλά: “έλα μέσα” σαν να μην είχε περάσει ο χρόνος… Ηταν πολύ συγκινητικό για μένα. Ετσι ξαναμπήκα στον κόσμο της Μουσικής και του τραγουδιού, που τόσο μου άρεσε» επισημαίνει ο Γρηγόρης Κολομπάκης, ο οποίος είναι μέλος της Χορωδίας τα τελευταία 15 χρόνια.
«Αυτό που επίσης με κέρδισε ήταν και είναι το ανθρώπινο περιβάλλον της Χορωδίας. Τους αισθάνομαι όλους πιο πολύ σαν οικογένειά μου παρά σαν συνχορωδούς. Παρόλα αυτά, παρά το γεγονός ότι δεν είμαστε μια ομάδα που ασχολείται με τη χορωδιακή μουσική ως επάγγελμα αλλά είμαστε λάτρεις του τραγουδιού, καταφέρνουμε πάντα να γινόμαστε μια ωραία παρέα με καταπληκτικά μουσικά αποτελέσματα. Κάτι που φαίνεται και στις εκδηλώσεις μας. Για μένα είναι μια δεύτερη οικογένεια που μας συνδέει πρώτα από όλα το τραγούδι και δεύτερον οι ισχυροί δεσμοί φιλίας» τόνισε.
Διάβασα το άρθρο σχετικά με τη χορωδία Χανίων. Φαίνεται ότι η μνήμη μου έχει εξασθεν’ησει πάρα πολύ για να μου φαίνονται αυτά που αναφέρονται ως άγνωστα σε μένα
Ήμουν ο πρωτολευταίος μαθητής του αείμνηστου Χαράλαμπου Καντέρη , αρχιμουσικού της Φιλαρμονικής του Δήμου Χανίων και Καθηγητή Βιολιού του Ωδείου Χανίων Έδωσα εξετάσεις για την προαγωγή μου από τη μέση σχολή βιολιού στην ανωτέρα στον Αντίοχο Ευαγγελάτο τον Ιούνιο του1965. Έπαιζα μαντολίνο στη μαντολινατα και χορωδία του Ωδείου Χανίων από την ηλικία των 13 ετών με μαέστρο τον ΜΙχάλη Βλαζάκη Ο Δανάς ( γείτονας μου στο Κάτω Κουμ Καπί) αν θυμάμαι καλά έπαιζε κόντρα μπάσο στη μαντολινάτα Τότε δεν υπήρχε χορωδία Χανίων Μία ήταν η χορωδία στα Χανιά Η Χορωδία και μαντολινάτα του Ωδείου Χανίων Έχω την εντύπωση ότι έγινε κάποια παρεξήγηση μεταξύ Δανά – Βλαζάκη, αποχώρησε ο Δανάς και επανίδρυσε τη χορωδία Χανίων. Ο Δανάς και ο Βλαζάκης δεν συνυπήρξαν μαέστροι στη χορωδία του Ωδείου Χανίων τουλάχιστον μέχρι το 1965 που αποχώρησα γιατί μπήκα στο Πανεπιστήμιο και έφυγα από τα Χανιά Μέχρι τότε υπήρχαν δύο χορωδίες στα Χανιά Η χορωδία και μαντολινάτα του Ωδείου Χανίων με μαέστρο το Μιχάλη Βλαζάκη και η χορωδία Χανίων με μαέστρο το Δανά. Μπορείτε να μου θυμήσετε τη δραστηριότητα της χορωδίας Χανίων από το 1958 που γράφτηκα ως μαθητής στο Βενιζέλειο Ωδείο μέχρι τότε που αποχώρησε ο Δανάς από τη χορωδία του Ωδείου ;;;;; Ποιες εκδηλώσεις έκανε, πριν την ανάληψη της χορωδίας από τον Δανά ;;; Που τις έκανε;;; Λόγω ηλικίας ( είμαι 72 ετών ) μπορεί να μη με βοηθάει η μνήμη μου Ας με βοηθήσετε λοιπόν . Σας ευχαριστώ πολύ
Με εκτίμηση
Ιωάννης Δ. Μπροκαλάκης
Συνταξιούχος Ιατρός
Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος
Κατσαντώνη 2 16673 Βούλα Αττικής
ΥΓ. Έχω ξαναστείλει σχόλια μου για μερικές ανακρίβειες που δημοσιεύονταιστην εφημερίδα σας Αλλά δεν τα είδα να δημοσιοποιούνται. Ελπίζω ότι το σημερινό μου σχόλιο θα ληφθει υπ’ όψη και κάποιος θα με βοηθήσει να θυμηθώ
Ελπίζω να βρεθεί κάποιος να μου απαντήσει