Η ζωή, το έργο, αλλά και ο θάνατος του Ελευθέριου Βενιζέλου, ήταν πάντοτε μια ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης ιδίως για τους Κρητικούς που ακόμη και στην εποχή μας γράφουν μαντινάδες, ριζίτικα, ρίμες για τον μεγάλο Εθνάρχη!
Ενα μικρό δείγμα της λαϊκής ποίησης, αφιερωμένης στον, όπως η Ιστορία έχει χαρακτηρίσει, κορυφαίο πρωθυπουργό της Ελλάδος, παρουσιάζουμε σήμερα με αφορμή τα 76 χρόνια από τον θάνατό του στις 18 Μαρτίου του 1936.
Ο θάνατος του Ελευθερίου Βενιζέλου
Ηταν αιώνας εικοστός και στα τριάντα έξι
ο Βενιζέλος πέθανε του τόπου η φέξη.
Στα εβδομήντα δύο του της Κρήτης το λιοντάρι,
ο μέγας Ελευθέριος, της χώρας το καμάρι.
Αυτός που διπλωματικά κέρδιζε κάθε μάχη,
σωστά η ιστορία μας τονε γνωρίζει εθνάρχη.
Ηταν ανεπανάληπτος στους εθνικούς αγώνες,
τέτοιος πολιτικός να βγει χρειάζονται αιώνες.
Δεν είχες το δικαίωμα Λευτέρη να πεθάνεις,
έπρεπε να ´σαι αθάνατος, μα πάντα ανάγκη κάνεις.
Τώρα σε χρειαζόμαστε στις δύσκολές μας ώρες,
που γίναμε ρεντίκολο σ´ όλης της γης τις χώρες.
Τώρα εκαταντήσαμε το ξέφραγο αμπέλι,
το κάθε μας δικαίωμα καταπατεί όποιος θέλει.
Ξύπνα της Κρήτης αητέ, της χώρας το καμάρι,
σ´ όσους βαδίζουνε στραβά να βάλεις χαλινάρι.
Ξύπνα τρανέ πολιτικέ γιατί η δική μας χώρα
δεν ήταν τριτοκοσμική μα έτσι εγίνη τώρα.
Ξύπνα και καθοδήγα μας, πατέρα της φυλής μας
και μας υποδουλώσανε στα χρέη οι ´σύμμαχοί´ μας.
Σ´ αυτούς τους δύσκολους καιρούς σαν πάντοτε να δείξεις
ότι και ξέρεις και μπορείς τη χώρα να αναδείξεις.
Αν δεν σου τορπιλίζανε τον όμορφό σου αγώνα,
θα ´κανες σαν τον Περικλή κι εσύ ´Χρυσό αιώνα´.
Στην Κηφισιά και στη Λυών προδότες σε χτυπήσαν
μα δεν σου πήραν τη ζωή, όμως σε τραυματίσαν.
Δέκα φορές προσπάθησαν να σε δολοφονήσουν,
τα σκοτεινά τους σχέδια για να τα προωθήσουν.
Λευτέρη δεν επέθανες ούτε και θα πεθάνεις,
μα τώρα εμείς δε σ ´έχομε που τόση ανάγκη κάνεις.
Εφυγε για παντοτινά στις δεκαοχτώ του Μάρτη,
αυτός που διπλασίασε της χώρας μας τον χάρτη.
Σήκω Λευτέρη, ξύπνησε και πιάσε το τιμόνι,
να ξαναρχίσει η χώρα μας στα ύψη να δρομώνει.
Κανάκης Ι. Γερωνυμάκης
Ελευθέριος Βενιζέλος
Πρωτού ακόμα ενωθεί με την Ελλάδα η Κρήτη,
αυτονομία κέρδισε κι είχε δικό της σπίτι.
Μα οι σύμμαχοι διόρισαν για να την κυβερνήσει,
πρίγκιπα που τα γένια τους πρώτα να ευλογήσει.
Λογάριαζαν τους Κρητικούς να έχουν από κάτω
και να το κάνουν το νησί ξένων προτεκτοράτο.
Αυτοί που αγωνίστηκαν για την ελευθερία,
είδαν να τους αλλάζουνε στο δρόμο την πορεία.
Ολοι περίμεναν να δουν ένωση με Ελλάδα,
για τούτο πολεμήσανε κι άσβεστη μέν´ η δάδα.
Γι´ αυτό κι η αγανάκτηση περίσσεψε στο τέλος
κι έκανε επανάσταση στο Θέρισο ο Βενιζέλος.
Μπροστά στου κόσμου την οργή οι ξένοι κάνουν πίσω
η πρώτη νίκη ήταν αυτή, πρέπει να ομολογήσω.
Ητανε νίκη του λαού, νίκη του Βενιζέλου
και το παραδεχτήκανε κι αυτοί που δεν τον θέλου(ν).
Η φήμη του ξαπλώθηκε γρήγορα στην Ελλάδα,
σε πιο μεγάλα γήπεδα πήγε να παίξει μπάλα.
Τον κάλεσαν στρατιωτικοί να πάει στην Αθήνα,
κόμμα δικό του οργάνωσε μέσα σε ένα μήνα.
Εκέρδισε τις εκλογές κι οργάνωσε το κράτος,
μα είχε να κάνει πόλεμο και με το παρακράτος.
Πέτυχε στους Βαλκανικούς πολύ μεγάλη νίκη,
με το σπαθί του κράτησε και τη Θεσσαλονίκη.
Πέτυχε ό,τι δεν γίνεται στον κόσμο των ονείρων,
Ελλάδα πέντε θαλασσών, Ελλάδα δυο Ηπείρων.
Μεγάλη ήταν δύναμη και στη διπλωματία,
αν σήμερα έχομε νησιά, εκείνος είν´ αιτία.
Εις τη Συνθήκη των Σεβρών τη μάχη του θα δώσει
τα εύσημα η πατρίδα μας κι εκεί θα του αποδώσει.
Στην ιστορία έμεινε μοναδικός ηγέτης,
Εθνάρχης απαράμιλλος και μέγας νομοθέτης.
Το σπίτι του εις τις Μουρνιές κι ο τάφος στ´ Ακρωτήρι
είναι σημεία αναφοράς δικό του το χατίρι.
Εννιαχωριανός
Μαντινάδες για τον Βενιζέλο
Του Βενιζέλου το μυαλό
κανείς άλλος δεν το ´χει
όλοι τον παραδέχονται
σε όλη την Ευρώπη.
Οπου να πας ακούγεται
Λευτέρη το όνομά σου
στις πόλεις τις ελληνικές
είναι το άγαλμά σου.
Χιλιάδες κόσμος έρχεται
το χρόνο στο Ακρωτήρι
την Κρήτη να επισκεφτούν
για σένα το χατίρι.
Τα λόγια κι οι κουβέντες σου
σωστά ταν μετρημένα
άνθρωπος δεν εβρέθηκε
να πει κακό για σένα.
Για αυτό ´τανε υπερήφανη
η Ελλάδα κι η Κρήτη
τέτοιο γενναίο άνθρωπο
γέννησε ο πλανήτης.
Αντρέας Αρολιθιανάκης
Για τον Ελευθέριο Βενιζέλο
Εθνάρχη όλοι σε είπανε Θέε μου και τι να γράψω;
Θα είμαι ασυγχώρητη αν κάνω κάποιο λάθος.
Κι αν έχασες τον πόλεμο εις τη Μικρά Ασία
Το όνομά σου Αθάνατο έγραψε η Ιστορία.
Την επανάσταση έκανες την Κρήτη να ενώσεις
να μην μπορέσει το νησί κανείς να το σκλαβώσει.
Δεν θα βρεθεί πολιτικός σε σένανε να μοιάσει
τόσο πολύ ν´ αγωνιστεί σ´ ολόκληρη την πλάση.
Για την Ελλάδα επρόσφερες κι όμως και πεθαμένος,
στη γη της δεν σε δέκτηκε, να είσαι εκεί θαμμένος.
Στον τόπο που γεννήθηκες εκεί είσαι θαμμένος
αιώνια θα ?ναι η μνήμη σου δαφνοστεφανομένος.
Ολοι εμείς οι Κρητικοί, σε θέλαμε κοντά μας,
να παρθεί το σώμα σου, στα Άγια χώματά μας.
Ξένε αν έλθεις στα Χανιά κάνε μας το χατίρι
και ένα στεφάνι δάφνινο να πας εις τ´ Ακρωτήρι.
Ερμιόνη Μπασιά – Παπαδογιαννάκη
