«Πολλοί πέρασαν την πύλη της φυλακής στο Καλάμι γιατί η κοινωνία ήθελε να εκτελέσει τις ιδέες τους. Το 1936 ιδεοκτονία. Το 1948, ιδεοκτονία. Το 1967, ιδεοκτονία. Ηταν και οι ποινικοί που περνούσαν την πύλη γιατί η δικαιοσύνη δεν είχε μάθει να αμφιβάλει για την ορθότητα της κρίσης της».
Από το βιβλίο: «Η δικαίωση» του Γιάννη Φίλη
Eνα εξαιρετικό έργο που ήρθε για να μείνει στον χρόνο, αποτελεί το μυθιστόρημα του Γιάννη Φίλη ´Η δικαίωση´. Ενα μυθιστόρημα μέσα από το οποίο ο πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης, καθηγητής και λογοτέχνης, Γιάννης Φίλης, κλείνει διαχωριστικές γραμμές και διεισδύει με ευαισθησία στην ανθρώπινη φύση για να ενώσει τους ανθρώπους μέσα από μια συγκλονιστική ανάγνωση της περιόδου του εμφύλιου σπαραγμού.
Το σκηνικό εκτυλίσσεται, κυρίως, στις φυλακές μελλοθανάτων στο Καλάμι της Σούδας, τη δεκαετία του ’50 μέσα από τις ιστορίες ενός πολιτικού κρατουμένου και δύο καταδικασθέντων για φόνους τους οποίους αρνούνται ότι έχουν διαπράξει.
Τρεις ιστορίες, πραγματικά δράματα, σε μια σκοτεινή εποχή, στην οποία ο συγγραφέας ρίχνει φως, χωρίς φανατισμούς και διακρίσεις.
Ο λόγος του Γιάννη Φίλη δεν είναι μόνο λογοτεχνικός, αλλά και βαθιά παιδευτικός. Γιατί ο συγγραφέας έχει μάθει να προσεγγίζει με αγάπη τους ανθρώπους.
Από τις πρώτες σελίδες του βιβλίου οι προθέσεις της ´Δικαίωσης´ γίνονται ξεκάθαρες. Οπως από την επιστολή ενός εκ των πρωταγωνιστών του μυθιστορήματος:
«Οταν με γεμίζουν μαύρες σκέψεις, όπως τώρα, λέω ότι τίποτα δεν έχει νόημα. Είναι μέρος ενός κόσμου που δεν έχει νόημα. Μπορείς να το αποδεχθείς αυτό ηρωικά ή να το απορρίψεις και να δημιουργήσεις θεωρίες που σε βγάζουν από το αδιέξοδο. Μπορείς να βάλεις λεπτομέρειες σε όποιο βαθμό χρειάζεται. Αυτό κάνουμε όλοι για να βρούμε νόημα στη ζωή μας. Αγωνιζόμαστε για να μοιάσουμε του Θεού, ώστε μετά θάνατον να πάμε στον παράδεισο ή αγωνιζόμαστε σε τούτον τον κόσμο για να φτιάξουμε τον επίγειο σοσιαλιστικό παράδεισο, γιατί πιστεύουμε ότι μόνο αυτός ο κόσμος υπάρχει, ή, ακόμα χειρότερα, σκοτώνουμε ο ένας τον άλλον για τη δόξα και την πατρίδα. Κι αν το καλοϊδείς σε όλες τις περιπτώσεις αυταπατώμαστε».
Δεν είναι εύκολο να προσεγγίσεις θέματα όπως αυτά της εποχής του εμφυλίου. Απαιτεί γνώση, έρευνα, θάρρος, ευαισθησία, αγάπη, ελευθερία.
Ολα αυτά τα διαθέτει ο συγγραφέας και τα εμπεριέχει το έργο του.
Και, στη σημερινή εποχή, που η ίδια η κοινωνία κινδυνεύει να χωριστεί σε… στρατόπεδα, η ´Δικαίωση´ έρχεται με ψύχραιμο τρόπο να διδάξει τους ανθρώπους.
«Η Ιστορία δεν έχει μνήμη. Ξέρει μόνο να σβήνει πρόσωπα. Παίζει το πιο απλοποιημένο παιχνίδι πιθανοτήτων μ’ ένα νόμισμα που έχει στη μια όψη το καλό και το κακό στην άλλη».
Tόσο ´Η δικαίωση´ όσο και το ευρύτερο συγγραφικό και επιστημονικό έργο του πρύτανη του Πολυτεχνείου Κρήτης, αποτελεί προσφορά στον τόπο και στην ίδια την κοινωνία μας.
