Συναυλία για τα Ταμπαχανιώτικα

Εκδήλωση για την παρουσίαση της έρευνας που έκαναν οι Στέλιος Λαϊνάκης, αρχιτέκτονας, ερευνητής της κρητικής μουσικής παράδοσης και δεξιοτέχνης του λαγούτου και του μπουλγαρί  και Γιώργος Παπαδάκης, μουσικοσυνθέτης και ερευνητής της μουσικής λαογραφίας πραγματοποιήθηκε το βράδυ του Σαββάτου στις 7 μ.μ. στο Βενιζέλειο Ωδείο Χανίων, με την αίθουσα να αποδεικνύεται μικρή για να χωρέσει τον κόσμο.
Σε δήλωση του στα ´Χ.Ν.´ ο αρχιτέκτονας και ερευνητής μουσικός της κρητικής παράδοσης, πρωταγωνιστής στην αναβίωση του μπουλγαρί, Στέλιος Λαϊνάκης επεσήμανε, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Απόψε παρουσιάζουμε μια εργασία από τα αστικά τραγούδια της δυτικής Κρήτης, δηλαδή τα τραγούδια που παίζονταν στην πόλη των Χανίων και στην πόλη του Ρεθύμνου. Αυτά τα τραγούδια λέγονται ´Ταμπαχανιώτικα´ ή ´Σταφιδιανά´ ή ´Τουρκοκρητικά´ ή με διάφορες άλλες ονομασίες. Πρόκειται για τραγούδια καθιστικά, της παρέας επειδή δεν χορεύονται. Είχα αρχίσει πριν από 35 – 40 χρόνια με αυτά τα τραγούδια και είχα την τύχη να συνεργαστώ με παλιούς μουσικούς, ενώ η μεγαλύτερή μου συνεργασία ήταν με τον Κώστα Παπαδάκη ή Ναύτη. Ημουν 30 χρόνια δίπλα του και τα πρώτα 15 χρόνια παίζαμε τα ´Ταμπαχανιώτικα´ στην Ελλάδα και στο εξωτερικό σε διάφορες παρουσιάσεις, αλλά ήταν ο Σαριμανώλης ο Νίκος που έπαιζε και αυτός εδώ ´Ταμπαχανιώτικα´ με μπουζούκι και πάρα πολλοί άλλοι, όπως ο Τζιμάκης ο Γιώργος, από τον οποίο έμαθα πολλά πράγματα. Ο σημαντικότερος, όμως, από όλους ο κύριος εκφραστής αυτών των τραγουδιών ήταν ο Φουσταλιεράκης ή Φουσταλιέρης Στέλιος από το Ρέθυμνο, τον οποίο συνάντησα το 1977 σε μια έρευνα που κάναμε τότε με κάτι Ιταλούς μουσικολόγους και του ζητήσαμε να μας παίξει. Όταν, λοιπόν, άκουσα αυτό το όργανο -το μπουλγαρί- τρελάθηκα και λέω αυτό το όργανο πρέπει να διασωθεί διότι ήταν ο τελευταίος από τους παίκτες του μπουλγαρί και ο πιο αξιόλογος βέβαια και μας άφησε και τεράστιο έργο. Πέθανε το 1992 αφήνοντας από τη δεκαετία του 1930 μέχρι και τη δεκαετία του 1950  τεράστια δισκογραφία ανεκτίμητης αξίας διότι διέσωσε πολλά παλιά κομμάτια και έκανε πάρα πολλούς δικούς του δίσκους. Εγώ, λοιπόν, αποφάσισα να μάθω αυτό το όργανο και κάθισα 10 χρόνια δίπλα του και έμαθα την τέχνη. Είναι πάρα πολύ δύσκολο όργανο αλλά το έμαθα στον γιο μου και κατ? επέκταση και σε άλλα παιδιά».
Το «παρών» στην εκδήλωση έδωσε και ο δήμαρχος Χανίων Μανώλης Σκουλάκης ο οποίος στον χαιρετισμό του, είπε ότι: «Έτυχε η οικογένεια Λαϊνάκη να είναι πολλή φίλη μου και όταν μιλάει κανείς για φίλους του έχει δυσκολία. Ομως δεν σας κρύβω ότι νιώθω περήφανος όταν παρακολουθώ τις εκδηλώσεις του φίλου μου του Στέλιου και των παιδιών του ιδιαίτερα στην τελευταία εκπομπή στη ΝΕΤ ένιωσα πάρα πολύ περήφανος, ένιωσα συγκίνηση και γι? αυτό είμαι εδώ να απολαύσουμε άλλη μια φορά την προσφορά τους στην παράδοση από τους ανεπανάληπτους Στέλιο και Λεωνίδα, επειδή η κόρη λείπει στην Ιταλία. Τα ήθη, τα έθιμα και οι παραδόσεις είναι το μεγάλο ανάχωμα της Κρήτης, της πατρίδας μας στη λαίλαπα που σαρώνει την Ευρώπη και την Ελλάδα».
Χαιρετισμούς απηύθηναν o Φώτης Κατράκης αντιπρόεδρος του Συλλόγου ´Χάρχαλης´ υπογραμμίζοντας ότι «με τον Στέλιο -τον οποίο έχουμε πρόεδρο- έχουμε παίξει μαζί χρόνια τιμώντας τον Σύλλογό μας και την παράδοση του τόπου», ενώ ο καλλιτέχνης του Θεάτρου Σκιών Νίκος Μπλαζάκης τόνισε: «Μου είναι λιγάκι δύσκολο να μιλήσω για την κρητική μουσική γιατί μεγάλωσα σε μια γειτονιά που ήταν γεμάτη πρόσφυγες Μικρασιάτες και τα ακούσματά μου ήταν πιο πολύ από εκεί. Αλλά μου κάτσανε πολύ καλά στο αυτί τα ´Ταμπαχανιώτικα´ επειδή μου θυμίζανε πάρα πολύ τα ακούσματα που είχα από τη γιαγιά από την προγιαγιά και από τη γειτονιά. Με τον Στέλιο τον Λαϊνάκη γνωριστήκαμε πριν από χρόνια στο σπίτι ενός παλιού Χανιώτη ρεμπέτη του Νίκου Σαριμανώλη και με τον Λεωνίδα αργότερα και συνεργαστήκαμε σε μια ωραία εκδήλωση στο λιμάνι. Εύχομαι το CD τους να είναι καλοτάξιδο…».
Χαιρετισμό έκανε από το βήμα και η σύζυγος του Στέλιου, Εφη Λαϊνάκη, ευχαριστώνας τους παρευρισκομένους και όσους στήριξαν και στηρίζουν την προσπάθεια.
Εκ μέρους του Βενιζέλειου Ωδείου η πρόεδρός του Μαρία Ροδουσάκη αναφέρθηκε στην ιστορία με τα ´Ταμπαχανιώτικα´, τονίζοντας: «Τα ´Ταμπαχανιώτικα´ είναι ξεχωριστό είδος τραγουδιού με περίτεχνες μελωδίες και στίχους όπως ξεχωριστό είναι και το όργανο με το οποίο παίζονται ως προς τον ήχο, την κατασκευή, το σχήμα και την προέλευσή του. Η ισορροπία ανάμεσα στη μουσική, στους στίχους και στο όργανο που είναι από τα χαρακτηριστικά των ´Ταμπαχανιώτικων´ σπάνια συναντάται σε άλλες παραδοσιακές μορφές μουσικής…», ενώ ο καθηγητής Εθνομουσικολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος του Μουσείου Λαϊκών Οργάνων Φοίβου Ανωγειαννάκη, Λάμπρος Λιάβας, αφού αναφέρθηκε στη μακρόχρονη φιλία με τον Στέλιο Λαϊνάκη και τους ισχυρούς δεσμούς φιλίας με την Κρήτη υπογράμμισε τα εξής: «Όχι μόνο φίλοι και γνωστοί αλλά και άγνωστοι, μου λένε για το πόσο καταπληκτική υπήρξε η εκπομπή για τα ´Ταμπαχανιώτικα´ τραγούδια και μία είναι η λέξη που έρχεται αμέσως και επαναλαμβάνουν όλοι, ´αποκαλυπτική´. Αποκαλυπτική γιατί πραγματικά η δουλειά αυτή του Στέλιου και του Λεωνίδα και αυτός ο δίσκος, μας αποκαλύπτει ένα ρεπερτόριο και ένα είδος κρητικών τραγουδιών πολύ ιδιαίτερο, ξεχωριστό, σημαντικότατο, το οποίο όλα αυτά τα χρόνια έμενε στη σκιά για να μην σας πω ότι είχε καλυφθεί και μ? ένα πέπλο κάποιου μύθου…».
«Ανειλημμένες υποχρεώσεις», τόνιζε σε επιστολή που διαβάστηκε, δεν επέτρεψαν να είναι στην εκδήλωση ο μουσικοσυνθέτης Γιώργος Παπαδάκης, ο οποίος ευχήθηκε καλή επιτυχία στην προσπάθεια.
Συντονίστρια της εκδήλωσης ήταν η δημοσιογράφος – ραδιοφωνική παραγωγός Κάλλια Σωτηράκη.