Ακούσομεν του Αγίου Ευαγγελίου Κήρυγμα Κυριακής 13-2-2022
«Ο θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ»
Πρώτη εβδομάδα του Τριωδίου η οποία ξεκινά με την παραβολή του Τελώνου και Φαρισαίου για αυτό και η Κυριακή έχει αυτό τον χαρακτηρισμό.
Ο ένας δεν γνωρίζει καλά τον εαυτό του αλλά παρά ταύτα έχει μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του.
Ο άλλος γνωρίζει τον εαυτό του, ντρέπεται για το κατάντημά του και λυπάται για τον αμαρτητικό βίο του. Γι’ αυτό και ζητά επιείκεια από τον Θεό «ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ».
Ο πρώτος ο Φαρισαίος δεν ζητά τίποτα από τον Θεό γιατί νομίζει ότι έχει πληρώσει και περιμένει την αμοιβή του, γιατί δεν γνωρίζει ότι «ουκ εξ έργων νόμου δικαιωθήσεται πας άνθρωπος».
Με το ευαγγελικό ανάγνωσμα της σημερινής Κυριακής προβάλλει την ταπείνωση και καταδικάζει την υπερηφάνεια.
Κατέβει ούτος ο Τελώνης δεδικαιωμένος ή ο άλλος ο Φαρισαίος. Όχι για τα έργα τους αλλά για το ήθος τους.
Ο Τελώνης δεν έχει υπέρ αυτού καμιά καλή πράξη χάρη της οποίας δικαιώνεται. Ζει όμως τη συντριβή της αμαρτητικής του υπόστασης και οικτείρει τον εαυτό του για τα καμώματά του.
Ο Φαρισαίος έχει υπέρ αυτού την πλήρη εφαρμογή του μωσαϊκού νόμου, νηστεύει δύο φορές την εβδομάδα, μοιράζει το ένα δέκατο των εισοδημάτων του στους φτωχούς σε ελεημοσύνες και φυσικά προσεύχεται, μόνο που προσεύχεται στον εαυτό του, «εις εαυτόν προσηύχετο». Έτσι λέει το Ευαγγέλιο, δηλαδή κατά κάποιο τρόπο είναι σαν να λυπάται τον Θεό που δεν έχει πολλούς σαν και εκείνον και διαβεβαιώνει ότι ο ίδιος δεν είναι σαν τους άλλους ή σαν και αυτόν τον Τελώνη που είναι στην πόρτα του ναού.
Είναι η στιγμή που χάνει το παιχνίδι της σωτηρίας του, γιατί μπροστά από τον Θεό έβαλε τον εαυτό του και γιατί περιφρονεί όλους τους άλλους που δεν είναι σαν και αυτόν.
Μάλιστα μέσα στον ναό υψώνει τη σημαία του εγωκεντρισμού του και αγνοεί και περιφρονεί τον Θεό και τον άνθρωπο.
Όλοι οι μεγάλοι πατέρες και ασκητές της ερήμου από αιώνων υμνούν την ταπείνωση και καταδικάζουν την υπερηφάνεια.
Ο ίδιος ο διάβολος διαβεβαιώνει ότι δεν φοβάται τίποτα άλλο από την ασκητική της ερήμου παρά μόνο την ταπείνωση.
Για την νηστεία παραδείγματος χάρη, λέγει οι ασκητές νηστεύουν αλλά κάτι τρώγουν, έστω και λίγο, εγώ δεν τρώγω τίποτα. Για την αγρυπνία επίσης λέγει ότι οι ερημίτες αγρυπνούν προσευχόμενοι αλλά κοιμούνται έστω και λίγο, εγώ ο διάβολος δεν κοιμούμαι καθόλου. Την ταπείνωση δεν αντέχει, δεν την λειτουργεί, τη φοβάται, γι’ αυτό και παραμένει διάβολος.
Η μεγάλη ιδέα για τον εαυτό μας, είναι το αμάρτημα που έχει εωσφορική, δαιμονική προέλευση.
Η μεγάλη ιδέα είναι ίσως αναγκαία να την έχουμε για την πατρίδα με την επιφύλαξη όμως χωρίς την κατάρα του εθνικισμού.
Αγαπούμε την πατρίδα μας και έχουμε μεγάλες προσδοκίες αλλά ταυτόχρονα αγαπούμε και αναγνωρίζουμε και τις πατρίδες των άλλων συνανθρώπων μας.
Δεν αγνοούμε το «μητρός τε και πατρός τε και των άλλων προγόνων απάντων τιμιότερον και σεμνώτερον πατρίς εστίν» αλλά δεν εχθρευόμαστε και δεν υπονομεύουμε τις άλλες πατρίδες των συνανθρώπων μας.
Η αγάπη μας προς την πατρίδα εκπορεύεται από την υπαρκτική σχέση που έχουμε με την πατρίδα, με την οποία συνυπάρχουμε και συμβιώνουμε απ’ αρχής της ζωής μας.
Ο μεγαλοιδεατισμός για μας τους ίδιους, για ό,τι πολύτιμο έχουμε πλούτο, αξιώματα, ομορφιά, νου και δύναμη και ό,τι άλλο, όλα αυτά είναι πρόσκαιρα και για τούτο παροδικά, άρα δεν αξίζει τον κόπο να αφοσιωνόμαστε σε αυτά και να αδιαφορούμε για τα άφθαρτα, τα αιώνια, τα ουράνια, τα θεϊκά.
Η καύχηση, η περηφάνεια για ό,τι έχουμε και για ό,τι κάνουμε δεν ανήκει σε μας, αλλά στον Θεό στον οποίο αποδίδουμε ό,τι με τη χάρη του καταφέρνουμε στη ζωή μας.
Ο Φαρισαίος θεωρεί δικά του αποκλειστικά κατορθώματα τα έργα του, τις ελεημοσύνες του, τις νηστείες του, τις προσευχές του. Δεν τόλμησε έστω και ακροθιγώς να πει σ’ ευχαριστώ Θεέ μου που με τη χάρη σου κάνω ό,τι κάνω, ό,τι είναι από σένα ευλογημένο.
Εγώ, υποστηρίζει ο Φαρισαίος, δεν είμαι άρπαγας και μοιχός και άδικος όπως αυτός ο Τελώνης.
Προτρεπόμεθα να αποστραφούμε την τακτική και την επιχειρηματολογία του Φαρισαίου. Να κάνουμε ό,τι κάνει αλλά όχι προς έπαινον ημών των ιδίων αλλά προς δόξα του Θεού.
Και μας μένει ανοιχτός ο ορίζοντας να ακολουθήσουμε τον Τελώνη όχι στα καμώματά του αλλά στη συμπεριφορά του και στην ανάληψη των ευθυνών του και με την επίγνωση αναζήτησης του ελέους του Θεού όπου και δικαιώνεται περισσότερο από τον Φαρισαίο.
Τον Φαρισαίο τον έφαγε ο εγωισμός του, ο τουπές του, τον Τελώνη τον δικαιώνει η ταπείνωσή του, η συντριβή του για ό,τι κακά είχε πράξει στη ζωή του.
Το πρόβλημα δεν είναι τι θα κάνουμε ή τι δεν θα κάνουμε, αλλά πώς θα βρεθούμε μπροστά στον Θεό με καθαρό και αγνό πρόσωπο, τίμια και παληκαρίσια να ζητήσουμε το έλεός του. Να θυμούμαστε πάντοτε τον ληστή πάνω στον σταυρό, πλάι στον Χριστό, όπου στον χλευασμό του Χριστού από τον άλλο ληστή, δίνει τη δική του απάντηση, η οποία του προσφέρει τη λύτρωση και τη σωτηρία. Και είναι αυτός ο μελλοθάνατος που μιλεί στον συνάδελφό του, δεν ντρέπεσαι να φέρεσαι με τέτοια χυδαία λόγια για τον Χριστό; Εμείς βρισκόμαστε στη θέση αυτή γιατί έχουμε εγκλήματα καμωμένα και καλώς φθάσαμε ως εδώ. Εκείνος δεν έκανε κανένα κακό και υφίσταται τον ίδιο με εμάς επώδυνο θάνατο. Ύστερα στρέφεται προς τον Χριστό και του λέει: «Μνήσθητί μου Κύριε όταν έλθεις εν τη βασιλεία σου» για να πάρει εκεί άμεσα την απάντηση «σήμερον είσαι μαζί μου στη βασιλεία των ουρανών».
Ο λαός έχει μια πολύ χρήσιμη παροιμία «με ένα φύλλο φίλο κάνεις και μένα φύλλο φίλο χάνεις».
Η βασιλεία του Θεού δεν είναι βρώση και πόση. Είναι δικαιοσύνη και αγάπη.
Δεν παζαρεύεται και δεν εξαγοράζεται με τις όποιες πράξεις μας, δικαιοσύνες μας και αξιοπιστίες μας.
Χαρίζεται όταν μάθουμε να την αναζητούμε. Με ένα ναι μπορούμε να βρεθούμε σούμπητοι, καταμεσής της βασιλείας του Θεού και με ένα όχι μπορούμε να βρεθούμε στα τάρταρα του Άδη. Να θυμάστε τον νεαρό πλούσιο που πήγε στον Χριστό και τον ρώτησε πώς μπορεί να κερδίσει την αιώνια ζωή. Ο Χριστός του απάντησε τήρησε τις εντολές. Εκείνος ζήτησε κάτι καλύτερο. Ο Χριστός του δίνει την τελευταία απάντηση. Άφησε αυτά που έχεις και έλα μαζί μου. Αν του έλεγε ναι, θα μας χαιρετούσε σήμερα από την αιωνιότητα, είπε όχι, γύρισε την πλάτη στον Χριστό και προτίμησε να μείνει με τα πλούτη του, παρά στη βασιλεία των ουρανών. Θεώρησε πολυτιμότερη τη γη από τον ουρανό.
Μόνος του χαντακώνεται και χάνει μέσα από τα χέρια του τον θησαυρό. Το ίδιο έπαθε και ο άλλος πλούσιος, του οποίου ευφόρησεν η χώρα, τα χωράφια του κάρπισαν από μόνα τους και εκείνος πάνω στην ώρα του εξασφάλισε τα αγαθά του για πολλά χρόνια ακούει τη φωνή άφρων, φωνή του Θεού, απόψε πεθαίνεις αυτά δε που ετοίμασες ποιος θα τα πάρει; Αντί να πει δόξα τω Θεώ για την μεγάλη παραγωγή των καρπών της γης, έβαλε μπροστά τον εαυτό του. Είναι πράγματι τραγικό να ασφαλίζεις τα αγαθά που παράγεις για δεκαετίες και να χάνεις στη στιγμή την ασφάλεια και τη σιγουριά της ζωής σου. Ήταν στο χέρι του ο χειρισμός μαζί με τους καρπούς του να βρει και τη δική του ασφάλεια στους κόλπους του Αβραάμ.
Στο τσακ χάνεις ή κερδίζεις το παν. Τη λύτρωση, την αιωνιότητα, τη σωτηρία.
Στο ξεκίνημα το σημερινό του Αγίου Τριωδίου, να αναζητήσουμε και να προκαλέσουμε το έλεος του Θεού πάνω μας, με τη νηστεία και τις προσευχές, με τις αγρυπνίες και την ταπείνωσή μας, την εξομολόγηση και τη μετοχήμας στη θεία ευχαριστία, στα πλούσια ελέη του Θεού για μας τους ίδιους και τα παιδιά μας, να ασκηθούμε και να μάθουμε να χαλιναγωγούμε τις ορέξεις και τις επιθυμίες μας, τα πάθη και τις αδυναμίες μας όλες προς τον δρόμο της ταπείνωσης, της συντριβής, των δακρύων και της μετάνοιας.
«Μεγάλη η μετάνοια».
Να τολμήσουμε το όχι στην υπεροψία και την καύχηση, στον εγωκεντρισμό και στον μεγαλοϊδεατισμό. Και να βάλουμε στη θέση τους το ναι της ταπείνωσης και της εν Θεώ αυτογνωσίας μας.
Το ωραιότερο τραγούδι που ευχαριστεί τον Θεό ξέρετε ποιο είναι; «Ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ».
Είναι δική μας η ευθύνη να μπορούμε να αξιολογούμε τη ζωή μας, να διαγιγνώσκουμε τα καμώματά μας και με τη μετάνοια να ζητούμε από τον Θεό την επιείκειά του, το έλεός του.
Ο Τελώνης μας κάνει αυτό το μάθημα της δικαίωσής του που ανήκει στις δυνατότητές μας και μπορούμε να το εννοήσουμε και να το λειτουργήσουμε στη ζωή μας. Αντίθετα, ο Φαρισαίος, ο τηρητής και ο τιμητής του νόμου λειτουργεί την υπέρβαση δηλαδή την κατρακύλα από τον Θεό στο εγώ του, τον εαυτό του.
Η μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του παραμερίζει όχι μόνο όλους τους άλλους, αλλά και τον ίδιο τον Θεό, που χωρίς τον Θεό όμως δεν σώζεται.
Η αστοχία του βρίσκεται ακριβώς στο ότι πήγε στη βρύση αλλά δεν ήπιε νερό, πήγε στον ναό που κατά τα κρατούντα είναι το σπίτι του Θεού και αντί να νιώσει τη χαρά που βρέθηκε μαζί με τον Θεό, τον αρνήθηκε καθ’ ολοκληρία και τον λάκτισε.
Είναι ανάγκη να μάθουμε να αφήνουμε τον Θεό να αποφασίζει για μας. Είναι καλό να γνωρίζουμε ότι η αυτοεκτίμηση και η αυτοδικαίωση είναι η αμαρτία μας αν δεν είναι η αμαρτία όλων των άλλων αμαρτιών μας.
Να έχουμε τη συνείδηση ότι ο Θεός μας αγαπά ακόμα και με τα όποια αμαρτήματά μας, να του ‘χουμε εμπιστοσύνη, όπως ο Τελώνης ότι θα είναι επιεικής μαζί μας.
Ο Θεός δεν έχει μόνον, είναι συγγνώμη, καταλλαγή, στοργή και αγάπη.
Έχουμε αυτό τον ακατάλυτο σύνδεσμο με τον Θεό της στοργής και της αγάπης του για μας. Η συνειδητοποίηση από την πλευρά μας αυτής της σχέσης, τούτου του ιερού δεσμού μας φτάνει για να ζούμε την πληρότητα της ζωής και της σωτηρίας εν Χριστώ Ιησού και εν πνεύματι αγίω.
