Φανταστείτε μια σκάλα με 10 σκαλιά. Αν το τελευταίο, 10ο σκαλί της, είναι η απόλυτη ευτυχία, σε ποιο σκαλί αισθάνεστε ότι βρισκόσαστε;
The World Happiness Report
Μετριέται η ευτυχία; Μαθαίνουμε πώς να αισθανόμαστε ευτυχισμένοι; Είναι οι μαθητές μας ευτυχισμένοι;
Ερευνητές πιστεύουν ότι υπάρχουν αξιόπιστες απαντήσεις στις 3 ερωτήσεις. Αυτές τις απαντήσεις σχολιάζω στο σημείωμα.
Κατ’ αρχήν η οικονομική ευμάρεια δεν είναι ο μοναδικός λόγος που ο μέσος πολίτης αξιολογεί την ικανοποίηση του.
Χαρακτηριστική είναι η μιζέρια που καταγράφεται στα πρόσωπα όσων κατακτούν ένα αργυρό μετάλλιο. Σε αντίθεση με την ευφορία των χρυσών και των χάλκινων νικητών.
Ευτυχισμένα αισθάνονται τα άτομα που βιώνουν φιλικότητα, κι εμπιστοσύνη στις κοινωνίες τους. Και το καλύτερο. Η δίκαιη κατανομή του πλούτου που προέρχεται από την τρέχουσα οικονομική ανάπτυξη προκαλεί αισθήματα ευφορίας και ευτυχίας σε όλο τον πληθυσμό.
Τι είναι ευτυχία;
Δεν συμφωνούν όλοι οι ερευνητές για τον ορισμό της ευτυχίας. Ομαδοποίησα τα σχετικά κριτήρια των Κοινωνικών Επιστημών, του ΟΟΣΑ και του Οργανισμού Happy Planet και κατέληξα στα 15 παρακάτω:
√ Ψυχολογική ευημερία,
√ Κατάσταση υγείας,
√ Κατάσταση Παιδείας,
√ Διαχείριση του χρόνου,
√ Πολυ-πολιτισμικότητα,
√ Αντοχή,
√ Δίκαιη διακυβέρνηση και συμμετοχή,
√ Ποιότητα του περιβάλλοντος,
√ Επίπεδο ζωής, κατοικίας και κόστος διαβίωσης,
√ Οικογενειακό εισόδημα,
√ Απασχόληση και ανεργία,
√ Κοινωνική στήριξη,
√ Ασφάλεια – εγκληματικότητα,
√ Προσδόκιμο ζωής,
√ Οικολογικό αποτύπωμα.
Αν σας ρωτήσουν «Είσαι ευτυχισμένος;», θα δυσκολευτείτε να αξιολογήσετε όλα αυτά τα κριτήρια. Κι η απόφασή μας γίνεται δυσκολότερη αν πρέπει να συνυπολογίσουμε την κληρονομικότητα.
Έρευνα σε δίδυμους Νορβηγούς έδειξε ότι το 30% της προσωπικής μας ικανοποίησης οφείλεται σε γονίδια. Είναι δηλαδή κληρονομική. Κι αν θέλουμε να ανέβουμε μερικά σκαλιά στην κλίμακα της ευτυχίας πόσους παράγοντες ελέγχουμε;
Μαθήματα ευτυχίας
Τις τελευταίες δεκαετίες, επιστήμονες που μελετούν και προάγουν τη “Θετική ψυχολογία” έχουν αναπτύξει τεχνικές για να αυξήσουμε την ευτυχία μας. Θαύματα όμως δεν γίνονται. Φτώχεια και τραύματα επηρεάζουν την ευημερία μας λένε οι ίδιοι ερευνητές. Ας δούμε τι προτείνουν…
√ Κατ’ αρχήν προφέρουν δωρεάν διαδικτυακά μαθήματα του τύπου “Η επιστήμη της ευτυχίας”. Αυτά βοηθούν να απομονώσουμε τις σκέψεις που συγκρίνουν τον εαυτό μας αρνητικά με τα άτομα γύρω μας. Για παράδειγμα “Γιατί να παίρνω χαμηλότερο μισθό από τον προϊστάμενο μου;”.
√ Να τηρούμε ημερολόγιο στο οποίο να καταγράφουμε ευτυχισμένα περιστατικά. Γιατί χρειάζεται να τα καταγράψουμε;
Απλά επειδή πολλά από αυτά τα θεωρούμε δεδομένα. Έτσι με την πάροδο του χρόνου δεν μας δίνουν πλέον την ίδια χαρά.
Το ημερολόγιο μας δίνει την ευκαιρία να συνειδητοποιήσουμε πώς θα ήταν η ζωή μας χωρίς αυτά.
Το ημερολόγιο ευγνωμοσύνης, όπως λέγεται, είναι αποτελεσματικό αν το τηρούμε μία φορά την εβδομάδα.
√ Η επίγνωση για την αξία των μικρών πράξεων καλοσύνης και κοινωνικότητας. Αυτή η αίσθηση της σύνδεσης με την κοινωνία έχει θετική επίδραση στην διάθεσή μας.
√ Η εκπαίδευση των μαθητών μας στην αντοχή, σε στρατηγικές χαλάρωσης, στη λύση προβλημάτων ώστε να γίνουν αυτόνομοι είναι μια καλή αρχή.
Χαρακτηριστική είναι η δήλωση ενός ερευνητή..
«Ξεκινήσαμε να εκπαιδεύουμε τα παιδιά για τις αρνητικές επιπτώσεις του καπνίσματος και το αποτέλεσμα ήταν μια τεράστια βελτίωση στη δημόσια υγεία. Νομίζω ότι μπορούμε να κάνουμε το ίδιο για την ψυχική τους ευεξία».
Δυστυχείς μαθητές στα Χανιά;
Οι καταληψίες, οι φασαριόζοι και οι κοπανατζήδες είναι δυστυχείς.
Πρόσφατα περιστατικά στα σχολεία της πόλης, που δεν φθάνουν στη δημοσιότητα, δείχνουν την έκταση της δυστυχίας.
Μια ντουζίνα δυστυχείς μαθητές αρκούν για να εμποδίσουν την εκπαιδευτική διαδικασία σε ένα σχολείο. Είναι αυτοί που δεν μπορούν να φορέσουν τη μάσκα της ευτυχίας.
Η πρώτη αντίδραση ενός πολίτη όταν μαθαίνει για τα περιστατικά βίας, ανομίας και παραβατικότητας είναι «Τιμωρείστε τους».
Κι αν αυτά τα παιδιά υποφέρουν, καταπιέζονται, βαριούνται κάθε ώρα της ημέρας;
Αν δεν αντέχουν τη μονότονη γκρίνια ή την αδιαφορία των δικών τους;
Αν η διδασκαλία τους φαίνεται πληκτική, ανούσια κι άχρωμη;
Αν διαπιστώνουν ότι κληρονομούν ένα μέλλον, ένα περιβάλλον ή μια πόλη χωρίς προοπτικές;
Στον αντίποδα είναι σχολεία στα Χανιά που καλλιεργούν την βελτιοδοξία και “δένδρα ευγνωμοσύνης-ευτυχίας”.
Τα σχολείο σκοτώνει τη δημιουργικότητα;
Ο εκπαιδευτικός-πανεπιστημιακός Sir Ken Robinson απάντησε καταφατικά. Η ομιλία του σε συνέδριο “Τα σχολεία σκοτώνουν την δημιουργικότητα;” με 70 εκατομμύρια θεάσεις στο διαδίκτυο είναι η πλέον δημοφιλής ομιλία TED-TALK.
«Η δημιουργικότητα καταπνίγεται από τα εκπαιδευτικά συστήματα και τις κοινωνικές προσδοκίες. Επειδή η κοινωνία μας στιγματίζει τα λάθη, γινόμαστε λιγότερο πρόθυμοι και λιγότερο ικανοί να παράγουμε πρωτότυπο περιεχόμενο, φοβούμενοι την αποτυχία και τη μη αποδοχή».
Το αποτέλεσμα είναι πολλοί μαθητές να ασφυκτιούν και να υποφέρουν.
Συμπερασματικά
√ Μαθαίνουμε να είμαστε πιο ευτυχισμένοι, με την προϋπόθεση να είμαστε ρεαλιστές για τις δυνατότητες μας.
√ Η πορεία μας για μια καλύτερη ζωή έχει στροφές, σκαμπανεβάσματα, αρνητικά συναισθήματα, ισορροπίες και κορυφώσεις.
√ Οι μαθητές μας, αταξίδευτοι όπως είναι, θέλουν μαθήματα ευτυχίας στην πράξη. Να μάθουν να βλέπουν τη μεγάλη εικόνα με τη ματιά ενός μεταγνωστικού.
√ Ένας αυτόνομος πολίτης δεν χρειάζεται μαθήματα, συμβούλους, ούτε ημερολόγια ευγνωμοσύνης. Τριάντα δευτερόλεπτα ηρεμίας θέλει για να κάνει τα ζύγια του.
