Αγαπητοί αναγνώστες,
Χαίρεται – Καλές Απόκριες!
Περάσαμε την Κυριακή του Ασώτου (20/2) και οδεύοντας προς τις Απόκριες τις πρώτες (27/2), έχομε να γιορτάσουμε μεγάλες γιορτές.
23/2: Του Αγίου Πολυκάρπου, Επισκόπου Σμύρνης, του θαυματουργού. Νεότατος, ως γνωστόν, ασπάστηκε τον χριστιανισμό. Μαθητής του Ευαγγελιστή Ιωάννη, η χάρη του οποίου τον κατέστησε Επίσκοπο Σμύρνης. Μαρτύρησε για την πίστη του φοβερά. Τον έριξαν σε πύρινο καμίνι και έμεινε άβλαβος. Τέλος, τον αποκεφάλισαν για τη σθεναρή του πίστη, στις 23 Φεβρ. 167 μ.Χ.
24/2: Εύρεση της κεφαλής του Τιμίου Προδρόμου – Τσικνοπέμπτη!
26/2: Ψυχοσάββατο – Αγ. Φωτεινής της Σαμαρείτιδος.
27/2: Κυριακή των Απόκρεω και Οσίου Προκοπίου του Δεκαπολίτη.
Και κάποιες ιστορικές υπενθυμίσεις, των ημερών:
21/2/1913: Ο ένδοξος ελληνικός στρατός μας εισέρχεται στο Μπιζάνι!
22/2/1913: Ο Αρχιστράτηγος του ελλ. στρατού, διάδοχος Κωνσταντίνος εισέρχεται θριαμβευτικά στα Γιάννενα ως Ελευθερωτής!
23/2/532: Από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό τίθενται τα θεμέλια του νέου Ναού της Αγίας Σοφίας. Είχε ως γνωστόν καταστραφεί κατά τη Στάση του Νίκα… Αρχιτέκτονες, του υπό ανέγερση μεγαλοπρεπούς ναού, ορίστηκαν οι κορυφαίοι: Ανθέμιος και Ισίδωρος.
24/2/1913: Ο ένδοξος ελληνικός μας Στρατός κυριεύει το Καλπάκι.
25/2/1908: Βούλγαροι δολοφονούν τον Επίσκοπο Κορυτσάς Φώτιο.
26/2/1883: Θάνατος του πρωθυπουργού Αλεξ. Κουμουνδούρου.
27/2/1913: Ο ένδοξος ελληνικός Στρατός μας καταλαμβάνει την Πρεμέτη!
Και εδώ σταματούμε για σήμερα τις ιστορικές μας υπενθυμίσεις!
Στη συνέχεια θα σας γνωρίσουμε ένα βιβλίο – θησαυρό εκθεμάτων Αρμάτων των Αντρειωμένων μας του 1821.
Πρόκειται για το πολύτιμο έργο του Ευτύχη Τζιρτζιλάκη:“Των Αντρειωμένων τ’ άρματα”
Συλλογή: «Όπλα και εφόδια των Κρητικών, στην Επανάσταση του 1821» Ηράκλειο, 2021, σχ. 4ο, σ. 250 με πλούσια εικονογράφηση, έγχρωμη, από τον Γεώργιο Πατρουδάκη, δεμένο.
Η τόσον ενδιαφέρουσα αυτή έκδοση πραγματοποιήθηκε με την αιγίδα του Δήμου Μαλεβιζίου, με την ευκαιρία της Έκθεσης που διοργάνωσε η Δημοτική Πινακοθήκη στην Τύλισο και την υποστήριξη της Περιφέρειας Κρήτης!
Η πρόεδρος της Δημοκρατίας μας, κα Κατερίνα Σακελλαροπούλου στον εμπνευσμένο και περιεκτικό “Χαιρετισμό” της (σ. 9) τονίζει:
«Πολύχρονος και πολυαίμακτος υπήρξε ο αγώνας της Κρήτης για την ελευθερία. Παράτολμος, παράφορος, αυτοθυσιαστικός. Με όπλα λιγοστά, σπαθόβεργες, ραβδιά, σφεντόνες, στην αρχή. Με τα χίλια διακόσια τουφέκια που μέτρησαν ανάμεσα τους οι εξεγερμένοι στην ανοιχτή συνέλευση στην Παναγία τη Θυμιανή των Σφακίων, τα οκτακόσια από τους σκληροτράχηλους Σφακιανούς, και τα υπόλοιπα από τους Ριζίτες της δυτικής Κρήτης. Με όσα κατάφεραν να συγκεντρώσουν, κατόπιν συνεχών εκκλήσεων προς τη Γενική Διοίκηση – κι αυτά ελάχιστα, αν αναλογιστεί κανείς τις ανάγκες μιας δεκαετούς επανάστασης. Κοντά 1000 τουφέκια σταλμένα από τον ευεργέτη Ιωάννη Βαρβάκη, μπαρούτι και φυσέκια από τις Σπέτσες, λάφυρα που αποσπούσαν από τους καλά οπλισμένους Τούρκους. «Απροετοίμαστοι και εγκαταλελειμμένοι εις μόνους εαυτούς εισήλθον εις τον αγώνα…», γράφει ο απομνημονευματογράφος της Επανάστασης Καλλίνικος Κριτοβουλίδης.
Κι όμως, μ’ αυτά τα λίγα πολέμησαν γενναία. Και τα αβγάτισαν. Και παρά τις ματαιώσεις, τις διαψεύσεις, την πικρή απογοήτευση όταν, μετά από δέκα χρόνια αγώνα και αμέτρητες θυσίες, το Πρωτόκολλο του Λονδίνου θ’ αφήσει την Κρήτη εκτός των ορίων του ελληνικού κράτους, οι Κρητικοί συνέχισαν να εξεγείρονται ανά διαστήματα, σ’ όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα, ως την πολυπόθητη ένωση με την Ελλάδα το 1913. Και με τα παλιά μπαρουτοκαπνισμένα όπλα, λειασμένα από το χέρι, των παππούδων τους και λεκιασμένα από το αίμα τους, θα πολεμήσουν αργότερα, στη μάχη της Κρήτης, στα χρόνια της γερμανικής Κατοχής.
«Μεταξύ ημών και των τυράννων της πατρίδος μας, το πυρ και ο σίδηρος είναι τα μόνα μέσα της διαλλαγής και τίποτε άλλο» διαβάζουμε στον όρκο των Φιλικών. Τα όπλα είναι το ύστατο μέσο διεκδίκησης της ελευθερίας· φυλάσσονται και κληροδοτούνται στους απογόνους ως σύμβολα τιμής, αξιοπρέπειας, πολεμικής αρετής, ως φορείς ιδεών και συναισθημάτων, ως ιερά κειμήλια…».
Και καταλήγει:
«Αυτήν ακριβώς τη διάσταση της ιερότητας αναδεικνύει η εξαιρετικά πλούσια συλλογή του Ευτύχη Τζιρτζιλάκη, που εκτίθεται στον Δήμο Μαλεβιζίου, μια συλλογή συγκροτημένη με πάθος, επιμέλεια και προσπάθεια δεκαετιών. Δεν αναρριπίζει αορίστως τη συγκίνηση και την εθνική περηφάνια του θεατή· βαθαίνει τη σχέση του με το παρελθόν του και τον καθιστά συμμέτοχο στο ήθος εκείνων των ανθρώπων που τίμησαν τ’ άρματά τους ανοίγοντας μ’ αυτά τον δρόμο για ν’ αναδυθεί, ελεύθερη, η πολυφίλητη Κρήτη».
Η πρόεδρος της Δημοκρατίας,
Κατερίνα Σακελλαροπούλου (σ. 9)
Στη συνέχεια, ο αξιότιμος περιφερειάρχης Κρήτης, κ. Σταύρος Αρναουτάκης στον “Χαιρετισμό” του για την έκδοση τονίζει και ότι είναι:
«Στόχος μας να αναδείξουμε τις όψεις του Κρητικού Εικοσιένα. Να αποδώσουμε τιμή και ευγνωμοσύνη σε όσους αγωνίστηκαν για τη δημιουργία ενός ελεύθερου, ανεξάρτητου και σύγχρονου κράτους, θυμίζοντας και στη διεθνή κοινότητα τη σημασία αυτού του αγώνα των Ελλήνων.
Σε αυτό το πλαίσιο η Περιφέρεια Κρήτης χαιρετίζει και στηρίζει την έκδοση ενός συλλεκτικού τόμου με τίτλο “Των αντρειωμένων τ’ άρματα”, από τον Δήμο Μαλεβιζίου. Η εν λόγω εκδοτική δουλειά είναι άξια συγχαρητηρίων καθώς ενσωματώνει το ιστορικό, πολιτισμικό, κοινωνικό και λαογραφικό απόθεμα της τοπικής μας παράδοσης. Μια παράδοση που με ιδιαίτερο τρόπο αναδεικνύει ο συλλέκτης κ. Ευτύχης Τζιρτζιλάκης, δημιουργώντας μια κιβωτό ιστορίας και γνώσης για τις επόμενες γενιές.
Συγχαίροντας, ιδιαίτερα, τον συλλέκτη, τον Δήμο Μαλεβιζίου, αλλά και όλους τους συντελεστές της έκδοσης, επαναλαμβάνουμε ότι, ως Περιφέρεια Κρήτης, συμμετέχουμε στους εθνικούς εορτασμούς, και στις τέσσερις περιφερειακές ενότητες της Κρήτης, προκειμένου να αναδείξουμε τον ρόλο της Κρήτης στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας, τονίζοντας παράλληλα, πως ο τόπος μας αντιμετωπίζει τις προκλήσεις του σήμερα. Επισημαίνοντας, παράλληλα, πως η Κρήτη του 2030 είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του μέλλοντος εδραιώνοντας τη θέση της στη Μεσόγειο και τον κόσμο» (σ. 11)
Ο περιφερειάρχης Κρήτης, Σταύρος Αρναουτάκης
Ο δήμαρχος Μαλεβιζίου κ. Μεν. Μποκέας στον ενδιαφέροντα χαιρετισμό του στην έκδοση επισημαίνει και ότι:
«Στα πλαίσια της επετείου των 200 χρόνων από την επανάσταση του 1821 ο Δήμος Μαλεβιζίου καταθέτει με τον συλλεκτικό τόμο “Των αντρειωμένων τ’ άρματα” ένα ιδιαίτερα σημαντικό τεκμήριο της ιστορίας και του πολιτισμού του τόπου.
Ο συλλεκτικός αυτός τόμος αποτελεί προϊόν μακροχρόνιας, κοπιώδους και συστηματικής προσπάθειας, που έφερε σε πέρας ο βαθύς μελετητής της τοπικής μας παράδοσης Ευτύχης Τζιρτζιλάκης. Είναι στην ουσία ένα πολύτιμο αποθετήριο του πολιτισμικού μας θησαυρού που αναδύεται στο φως, συνδέοντας το ένδοξο παρελθόν με το παρόν και το μέλλον.
Η σπουδαιότητά του ανεκτίμητη, καθώς πρόκειται για πρωτογενές υλικό άμεσα συνυφασμένο τόσο με συγκεκριμένα ιστορικά γεγονότα όσο και με τους τόπους, τους ανθρώπους απ’ όλο το κοινωνικό-οικονομικό φάσμα της εποχής, τον πολιτισμό και την ιδιοσυγκρασία τους. Αποτελούν μάρτυρες και ζωντανά κειμήλια που κοινωνούν την ιστορική μνήμη στο σήμερα, ιχνηλατώντας το αύριο.
Για πρώτη φορά παρουσιάζονται τα όπλα με τα οποία αγωνίστηκαν οι Κρήτες για την απελευθέρωση του νησιού, μοναδικά τεκμήρια ιστορίας, που συνέλεξε και διαφυλάσσει ως κόρη οφθαλμού ο Ευτύχης Τζιρτζιλάκης. […].
…Ο συλλεκτικός τόμος αυτός θα συνεισφέρει στη γνώση και ταυτόχρονα στη συνειδητοποίηση της ιστορικής μας κληρονομιάς. Κυρίως οι νέες και οι νέοι θα ανακαλύψουν -μέσα από την ολοκληρωμένη αυτή παρουσίαση και καταγραφή- τα είδη και τη χρήση των όπλων από τους ντόπιους, τις στρατηγικές που επινόησαν, καθώς και τους τρόπους και τις τακτικές που επέλεξαν για να αναμετρηθούν και να σταθούν απέναντι σε οργανωμένους στρατούς…» (σ. 13).
Ο σήμαρχος Μαλεβιζίου, Μενέλαος Μποκέας
Κι από τον πρόεδρο της Επιτροπής του Δήμου, για τον εορτασμό, κ. Ηρ. Πυργιανάκη, δύο γραμμές! Γράφει λοιπόν:
«Με αισθήματα ιδιαίτερης χαράς και ικανοποίησης κρατάμε σήμερα στα χέρια μας τον τόμο “Των ανδρειωμένων τ’ άρματα”, αποτέλεσμα μακράς προσπάθειας και αγαστής συνεργασίας του Δήμου Μαλεβιζίου και των ανθρώπων του με τον συλλέκτη και ιστορικό μελετητή κ. Ευτύχη Τζιρτζιλάκη. Όλα ξεκίνησαν πριν από πολλούς μήνες, όταν ο δήμαρχος κ. Μενέλαος Μποκέας συγκρότησε μιαν άτυπη τριμελή επιτροπή προκειμένου να εισηγηθεί εκδηλώσεις για την 200η επέτειο από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης. Μαζί με τους φίλους Νίκο Ψιλακη και Ανδρέα Μανιό, ήμουν μέλος σε αυτήν την επιτροπή και ευχαριστώ θερμά τον κ. δήμαρχο για την εμπιστοσύνη που μας έδειξε, για την καλή του διάθεση και για την απόφασή του να υλοποιήσει αμέσως και τις τρεις βασικές μας προτάσεις:
1. Να γραφτεί ένας εκλαϊκευτικός τόμος στον οποίο αναδεικνύεται η συμμετοχή της άλλοτε επαρχίας Μαλεβιζίου στην επανάσταση.
2. Να οργανωθεί μια πρωτοποριακή έκθεση όπλων και εφοδίων με τα οποία κέρδισε η χώρα μας την ελευθερία της. Γνωρίζαμε ήδη τη μοναδική σε υλικό και ποιότητα συλλογή του Ευτύχη Τζιρτζιλάκη.
3. Να εκδοθεί ο παρών τόμος με πλούσιο φωτογραφικό υλικό και κείμενα του ίδιου του συλλέκτη – μελετητή που θα φωτίζουν άγνωστες πτυχές του κρητικού αγώνα, ενός αγώνα που διήρκησε ολόκληρο τον 19ο αιώνα…» (σ.15)
Ηρακλής Πυργιανάκης,
αρχιτέκτονας – μηχανικός
Και το πολύτιμο έργο συνεχίζει τα Προλογικά του στις σ. 16-17, με το Σημείωμα του συλλέκτη – συγγραφέα του έργου κ. Ευτύχη Τζιρτζιλάκη, με τον τίτλο:
“Οι κουζουλοί την κάνανε, αθάνατη τη Κρήτη!”.
«Δεν είναι εύκολο να πω πώς ξεκίνησαν όλα αυτά. Η αρχή μάλλον έγινε στα εφηβικά μου χρόνια στην Αθήνα, όπου έμενα τότε, όταν επισκέφτηκα μια έκθεση με φωτογραφίες Κρητών Μακεδονομάχων που είχε διοργανώσει ο Γιάννης Μάντακας.
Ωραίες μορφές, λεβέντες, πάνοπλοι και αποφασισμένοι, σαν να είχαν νικήσει τον θάνατο. Στις φωτογραφίες αυτές έβλεπα μια από τις τόσες και τόσες γενιές που πάλεψαν για να λευτερωθούμε. Ανάμεσά τους ήταν και οι δικοί μου πρόγονοι. Θαύμασα όλους τους παλιούς ήρωες και θέλησα να έρθω κοντά τους, να μάθω γι’ αυτούς.
Έτσι άρχισε η έρευνα. Αναρωτιόμουν για τον τρόπο ζωής, τη διατροφή, τα ενδύματα, αλλά πιο πολύ για τις ιδέες και τις αντιλήψεις τους. Απολάμβανα να μαθαίνω τις μικρές λεπτομέρειες της καθημερινότητας, τα περιστατικά των μαχών, και βέβαια να γνωρίζω τα όπλα τους! Με τι πολεμούσαν; Μέσα από τα όπλα νιώθεις και τα χέρια αυτών που τα κράτησαν.
Με παρακινούσε ο θαυμασμός και η φιλομάθεια, αλλά καθώς ένιωθα κάπως αταίριαστος στον σημερινό πεζό, υλικό, κόσμο, ζούσα τη δική μου εξιδανικευμένη ηρωική Κρήτη μέσα από την έρευνα και τη συλλογή.
Είναι μια πολύχρονη πορεία που συνεχίζεται ακόμη και που οδήγησε στη δημιουργία μιας μεγάλης συλλογής και, το σημαντικότερο, στην απόκτηση γνώσης για τα όπλα του 1821 και ειδικά γι’ αυτά που φτιάχτηκαν στην Κρήτη.
Ένιωθα ότι όλα αυτά που έμαθα και συνέλεξα έπρεπε κάποτε να παρουσιαστούν, για να τα μάθουν κι άλλοι, όλοι όσοι θέλουν, αλλά και για να αποτελέσουν ελάχιστο μνημόσυνο στους αγώνες των ηρώων μας. Στη μικρή ζωή μας, όμως, όλο αναβάλλουμε πράγματα και κάποια τελικά δεν γίνονται ποτέ.
Γι’ αυτό τώρα νιώθω συγκινημένος που μου δίνεται τελικά η ευκαιρία να σας τα παρουσιάσω. Μια που δεν μου έτυχε να πολεμήσω, όπως αυτοί, αισθάνομαι ότι εκπληρώνω το χρέος που μου αναλογούσε…». Κι ακολουθεί μακρύς κατάλογος ευχαριστιών για τους καλούς φίλους, όπως: Τον Νίκο Ψιλάκη, Ηρακλή Πυργιανάκη, Αντρέα Μανιό, τον δήμαρχο Μενέλαο Μποκέα, τον Γιώργο Πατρουδάκη, Σταύρο Γερωνυμάκη, Γιάννη Πατρουδάκη, Ασπασία Κοκολογιάννη, τη Μαρία Ψιλάκη, τον Μανόλη Μανούσακα, Αντρέα Χατζηπολάκη, Θεοδ. Κωτσάκη, Τριαντ. Τριανταφυλλόπουλο, τα μέλη “Καλησπέρηδες” του Συλλόγου “Το Ρόδο”.
Επίσης, τον Κώστα Γύπαρη, Δημ. Σκαρτσιλάκη, Γ. Κριτσωτάκη και Κων. Γραμματικάκη, όλους για την πολύπλευρη βοήθεια τους, τα δώρα τους…
Στον γραφίστα καλλιτέχνη Νίκο Ντρετάκη ανήκει η ξεχωριστή αισθητική του βιβλίου και βέβαια στην Ανθούλα και τον μικρό Αριστείδη που μας συμπαραστέκονται…» (σ. 17). Όλα τα παραπάνω (σ. 9-17) είναι Εισαγωγικά στο έργο!
Κι ερχόμαστε (σ. 18) στη συμμετοχή του ξεχωριστού φίλου – συγγραφέα και μελετητή κ. Νίκου Ψιλάκη, με τη μελέτη του: “Η ηθική αξία μιας συλλογής…”, όπου μεταξύ των άλλων τονίζει και τα ακόλουθα στις επτά (σ. 18-25) πυκνογραμμένες σελίδες του: Τονίζει, λοιπόν, ότι:
«Η δημόσια παρουσίαση μιας συλλογής που δήμιουργείται συστηματικά με προσπάθειες και μόχθο πολλών ετών αποτελεί ταυτόχρονα και μιαν αποκάλυψη. Όχι μόνο των υλικών πραγμάτων που τη συνθέτουν, αλλά και των άυλων: των επιλογών του συλλέκτη, των εμμονών του, ακόμη και των προθέσεων και του πάθους του, αλλά και του χρόνου που αφιερώνει στην ταξινόμηση, τη συντήρηση, τη μελέτη. Με λίγα λόγια, ο δημιουργός της συλλογής αποκαλύπτει, μέσω της συλλογής, και τον ίδιο τον εαυτό του! Τα κίνητρα και τους στόχους, την οξυδέρκεια και την ενόραση, τη μεθοδικότητα ή την προχειρότητα, ακόμη και την ψυχική ανάγκη που τον οδήγησε στην επίμονη και συχνά επίπονη διαδικασία συσσώρευσης αντικειμένων…».
Κι ερχόμαστε στη συλλογή Τζιρτζιλάκη, για την οποία ο κ. Νίκος Ψιλάκης τονίζει:
«Ευτυχής η στιγμή που ο δήμαρχος Μαλεβιζίου κ. Μποκέας αποδεχόταν την εισήγηση μιας άτυπης επιτροπής και ενέτασσε την έκθεση της συλλογής Τζιρτζιλάκη με τα όπλα των Κρητικών στις επετειακές εκδηλώσεις για τα 200 χρόνια από την έναρξη της Μεγάλης Ελληνικής Επανάστασης. Μια πολύτιμη συλλογή παρουσιάζεται για πρώτη φορά ολοκληρωμένη στο ευρύτερο κοινό όχι μονάχα ως απλή έκθεση αντικειμένων αλλά ως αφορμή αναστοχασμού και μάθημα ιστορικής αυτογνωσίας. Ξεκινώντας από έναν ασυγκράτητο νεανικό ενθουσιασμό ο Ευτύχης κατάφερε να δημιουργήσει μιαν από τις μεγαλύτερες και συστηματικότερες εξειδικευμένες συλλογές, συγκεντρώνοντας σχεδόν αποκλειστικά ιστορικά όπλα των Κρητών από τα προεπαναστατικά χρόνια μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα (1870). Όλα άρχισαν στα τέλη της δεκαετίας του 1990, τότε που, νεαρός ακόμα, οικονομολόγος με μεταπτυχιακές σπουδές στην Αγγλία, επέστρεφε στον τόπο των γονιών και των παππούδων του κι ανηφόριζε στα βουνίσια μονοπάτια των Σφακίων, περιοχή της εκ πατρός μακρινότερης καταγωγής του. Είναι φορές που οι τόποι ασκούν μια παράξενη έλξη στον άνθρωπο κι άλλες που γίνονται αγωγοί της μνήμης, ατομικής και συλλογικής. Οι διηγήσεις των παλαιότερων, αυτές που ακούμε στα παιδικά χρόνια, μας σημαδεύουν για πάντα. Οι τόποι δεν είναι μονάχα πέτρες και χώματα, είναι και πεδία δράσης ανθρώπων. Ένας αιώνας είχε περάσει από τα χρόνια της τελευταίας επανάστασης, αλλά τα μεγάλα γεγονότα που καθόρισαν την ιστορία της νήσου και οδήγησαν στην απελευθέρωση και την ένταξή της στον εθνικό κορμό ήταν διαρκώς παρόντα. Στον λόγο των ανθρώπων, στους στίχους των ριζίτικων στα μνημεία που έχουν στηθεί σε χωριά και σε πόλεις. Στους τοίχους των καφενείων έβλεπες ακόμη την εικόνα του Δασκαλογιάννη δίπλα σε φωτογραφίες προγόνων και δεν ήταν λίγοι εκείνοι που διατηρούσαν τα θυμητάρια των παππούδων και των προπαππούδων τους ως κειμήλια ιερά. Ανάμεσα σ’ αυτά ήταν και κάποια παλιά μαχαίρια και κάποια από τα ελάχιστα όπλα που είχαν σωθεί από τα χρόνια των απανωτών σηκωμών.
…Θαυμάζω τον Ευτύχη που αναζήτησε την ουσία στη λεπτομέρεια, που δεν είδε τα όπλα σαν άψυχα αντικείμενα μιας άλλης εποχής αλλά ως τεκμήρια που αφηγούνται την ιστορία. Τη δική τους ιστορία, αλλά και των χεριών που τα κράτησαν. Ακόμη και των κοινωνιών που τα εμπνεύστηκαν, τα δημιούργησαν και τα χρησιμοποίησαν. Τα όπλα που κατασκευάζονταν σε ντόπια εργαστήρια ήταν προσαρμοσμένα στις τοπικές συνθήκες, στο περιβάλλον, στο τοπίο, στις ανάγκες, αλλά και στη νοοτροπία των ανθρώπων. Σήμερα που όροι όπως «βιογραφία των αντικειμένων» ορίζουν σημαντικά κεφάλαια των κοινωνικών επιστημών, η μελέτη των ιστορικών όπλων αποκτά μεγαλύτερες διαστάσεις. Όπως όλα τα υλικά αντικείμενα, τα όπλα έχουν φωνή. Μεταφέρουν πληροφορίες, μεταφέρουν ιδέες και συναισθήματα. Είναι πρωτογενείς μαρτυρίες για την κουλτούρα των εποχών κατά τις οποίες κατασκευάστηκαν…
…Είναι βάσανο η συλλογή, η κάθε λογής συλλογή, ιδιαίτερα όταν ο συλλέκτης έχει συνείδηση, ήθος, γνώση και στόχους. Προμηθεύεται είδη που συμπληρώνουν το ψηφιδωτό της γνώσης, μα και το ψηφιδωτό της δικής του συλλογής, ξοδεύοντας από το υστέρημά του…
Γι’ αυτό και τούτος ο τόμος, που εκδίδεται με την ευκαιρία της πρωτοποριακής έκθεσης με τίτλο “Των αντρειωμένων τ’ άρματα” (Πινακοθήκη Δήμου Μαλεβιζίου, φθινόπωρο-χειμώνας 2021), αποτελεί πολύτιμη συμβολή στην κατανόηση του παρελθόντος, παρουσιάζοντας για πρώτη φορά τα όπλα των αγώνων της Κρήτης και ανιχνεύοντας άγνωστες πτυχές της Ιστορίας». (σ.25)
Ν. Ψιλάκης
Ύστερα από την εκτεταμένη Εισαγωγή στο έργο με τους Τιμητικούς Χαιρετισμούς και το εμπνευσμένο Προλογικό του Ν. Ψιλάκη ερχόμαστε στις επόμενες ενότητες!
Περιεχόμενα:
i. Η Κρήτη, ο πόλεμος και τα όπλα πριν τον 19ο αιώνα
ii. Τα όπλα στην επανάσταση του 1821
iii. Η Κρήτη πριν το 1821
iv. Τα πρωτόγονα όπλα των Κρητικών
α. Η χουρχούδα
β. Το σπαθοράβδι
γ. Η σφεντόνα
v. Τα εφόδια στο σακούλι των πολεμιστών
vi. Όπλα προερχόμενα από εργαστήρια
– Τα κρητικά όπλα του 19ου αιώνα
– Τα όπλα των Χριστιανών
– Τα όπλα των Τουρκοκρητικών
– Τα κρητικά μαχαίρια και οι τύποι τους
– Τα κρητικά γιαταγάνια
– Οι κρητικές πιστόλες
– Τα κρητικά τουφέκια
vii. Τι απέγιναν τα κρητικά όπλα
vii. Βιβλιογραφία
Ενότητες, οι οποίες με την πλουσιότατη εικονογράφηση των, τη μοναδική, καλύπτουν τις σελ. 26-245 και φτάνουν στο τέλος!
…Κοντεύουν μεσάνυχτα! Έχω τελειώσει τα του κειμένου που διαβάσατε για την παρουσίαση π’ αξιώθηκα να αποτελειώσω! Κάθομαι τώρα στο γραφείο μου και συλλογιέμαι: “Είναι αρκετά αυτά που μας έγραψες Σταμάτη; Πιστοποιούν τα γραφόμενα σου, την αξία και την όλη πολύτιμη προσφορά του έργου που μας παρουσιάζεις; Τι θα ήθελες ακόμη να προσθέσεις;…”
Τι ν’ απαντήσω; Στέκομαι μόνο σκεπτικός… και ψιθυρίζω στους αναγνώστες μου σιγανά: “Ρίξετε τη ματιά Σας στην παρουσίαση μου αυτή, εξασφαλίσετε και μελετήσετε στη συνέχεια το βιβλίο. Θα το χαρείτε! Και θα το ‘χουν τα παιδόγγονα Σας στα βιβλία που θα τα συγκινούν όσο θα υπάρχουν!”.
Κι αυτό, τελικά, είναι μια ψυχική ικανοποίηση όλων μας!
Σας ευχαριστώ! Καλό Σαββατοκύριακο, με Υγεία!
