με γλωσσάρι αθησαύριστων λέξεων της Κρητικής διαλέκτου, από τη Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη, Ηράκλειο 2021
ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΕΝΑΚΑΚΗΣ
Εμπεριστατωμένος πρόλογος του Χριστόφορου Χαραλαμπάκη, Ομότιμου καθηγητή Γλωσσολογίας του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, είναι ο καλύτερος έπαινος στο έργο του Ανδρέα Λενακάκη, αλλά και μοναδικός οδηγός για την ασφαλή προσέγγισή του. Σύμφωνα με το χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας της Ακαδημίας Αθηνών του ίδιου, ως στερεότυπη/ παγιωμένη φράση/ έκφραση και ιδιωματική έκφραση ορίζεται «ο σταθερός συνδυασμός λέξεων ή τύπων τους με ειδική σημασία, που δεν συνάγεται από αυτή της καθεμίας χωριστά ή πιο απλά: σταθερή σύνοψη λέξεων που αποτελούν μία φράση – σύμπλοκος όρος π.χ. παιδική χαρά, σκληρός δίσκος». Συνώνυμοι είναι οι όροι ιδιωματισμός και ιδιωματισμός.
Ο Ανδρέας Λενακάκης παρουσιάζει πρώτη φορά ένα συγκροτημένο σώμα στερεότυπων εκφράσεων της κρητικής διαλέκτου. Το έργο αυτό είναι καρπός πολυετούς και πολύμοχθης έρευνας, γραμμένο με αγάπη για τη μητροδίδακτη γλώσσα του συγγραφέα του. Παρέχει πλουσιότατο και σε μεγάλο βαθμό άγνωστο υλικό, το οποίο μπορούν να αξιοποιήσουν πολλαπλώς διαλεκτολόγοι, λεξικογράφοι, ετυμολόγοι, εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και γενικά επιστήμονες που ασχολούνται με τον πολιτισμό στα ευρύτερα συμφραζόμενά τους.
Τα λήμματα στο σύνολό τους έχουν το ιδιαίτερο ενδιαφέρον τους. Όλα προκαλούν τους λεξικογράφους και καλούν τους μελετητές της κρητικής διαλέκτου να στρέψουν την προσοχή τους και προς αυτή την κατεύθυνση.
Η κρητική λεξικογραφία μέχρι σήμερα έχει να παρουσιάσει έναν αρκετά εκτενή κατάλογο χρηστικών λεξικών, τον οποίο είχε στην διάθεσή του ο Ανδρέας Λενακάκης κατά τη σύνταξη του δικού του πονήματος. Στη γραπτή αποτύπωση των λημμάτων του διαμόρφωσε κάποιους κανόνες, τους οποίους ακολούθησε σε όλα τα λεκτικά περιβάλλοντα, στα οποία ένταξε τις στερεότυπες εκφράσεις που αντλήθηκαν από τον προφορικό λόγο.
Στο τέλος καταχωρούνται αλφαβητικά, και πάλι, οι αθησαύριστες λέξεις. Οι λέξεις αυτές, καθώς και οι ανερμήνευτες επιβεβαιώνουν τον ανεξάντλητο πλούτο της κρητικής διαλέκτου. Μεγάλη πρόκληση για τους νεότερους λεξικογράφους.
