» Ματθαίος Φραντζεσκάκης, Λευτέρης Λαμπράκης
Ψάχνοντας στο σκονισμένο παλιο μπαούλο των γονιών της, στο χωριό της στο Γκαλαγκάδω, η πολύ αγαπητή μου φίλη και συνάδελφος Ειρήνη Καλφάκη, εκλεκτή φιλόλογος, βρέθηκε μπροστά σε ένα θησαυρό.
Πάνω απο εκατό παλιά γράμματα σταλμένα προς τους γονείς της και κυρίως προς τη μητέρα της, Ελενίτσα, απο φίλους, συγγενείς και γνωστούς. Την προσοχή της, ομως, ιδιαίτερα τράβηξαν ,κάποια γράμματα του αδερφού της μητέρας της, Ευτύχη Φουντουλάκη σταλμένα προς τη μητέρα της, Ελένη Φουντουλακη ,την Ελενιτσα και το πιο εκπληκτικό τα γράμματα αυτά ήταν σταλμένα απο το μέτωπο της Αλβανίας, όπου είχε κληθεί κι αυτός με τόσους άλλους νέους να πολεμήσει το 1940. Η Ειρήνη θέλοντας να αξιοποηθεί αυτή η τόσο σημαντική αλληλολογραφία σκέφτηκε να την παραδώσει σε δύο σημαντικούς Χανιώτες ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών που τόσα προσφέρουν και αναδεικνύουν στον πολιτισμό της πόλης των Χανίων και όχι μόνο. Στον Ματθαίο Φραντζεσκάκη εκδότη και υπεύθυνο για την Π Ε.Κ «Πυξίδα της Πόλης» και τον σκηνοθέτη Λευτέρη Λαμπράκη, ο οποίος επιμελήθηκε την έκδοση αυτή. Το περιεχόμενο του βιβλίου υποστηρίζεται απο μια σειρά φωτογραφιών με την επιμέλεια του Μάνου Λαμπράκη. Φωτογραφίες απο τις εφημερίδες του 1940 αλλά και των φωτοτυπημένων γραμμάτων.
Σε μια εποχή που τις επιστολές κάθε περιεχομένου τις αντικατέστησε το ψυχρό τηλέφωνο και το λιτό ,πολλές φορές, μονολεκτικό μήνυμα του κινητού, μέσα απο το βιβλίο καταφαίνεται η αξία του γράμματος ,που δεν παύει να είναι μια συνομιλία του εγώ, βουβή, με το εσύ , το οποίο όμως, είναι απον. Οπωσδήποτε η συνομιλία αυτή είναι φορτισμένη, με καθε είδους συναίσθημα θετικό ή αρνητικό,ανάλογα με τα γραφόμενα,πολλές φορές δε συμβαίνει γράμμα να είναι και δακρύβρεχτο.
Δεν έχομε παρά να θυμηθούμε οι μεγαλύτεροι,όσοι προλάβαμε την αλληλλογραφία, με τι αγωνία ανοίγαμε το γράμμα για να το διαβάσομε και να το ξαναδιαβάσομε πολλές φορές…..Γραφει ο Μ.Φ. «Δυο πράγματα θα μου μείνουν αξέχαστα.Η ανυπόμονη λαχτάρα που άνοιγα τα γράμματα που λάμβανα και η έγνοια μου να εκφράσω σε εκείνα που έστελνα με τον καλυτερο τρόπο όλα όσα ήθελα να πω.
Κάθε γράμμα ήταν και μια γλωσσική άσκηση».
Τα γράμματα απο το μέτωπο αποτελούν ξεχωριστή περίπτωση επιστολογραφίας.
Ειναι αμεση και ακριβής καταγραφή των γεγονοτων που συμβαίνουν στον πολεμο, κακουχιών που περνούν οι μαχητές και συναισθημάτων που νοιώθουν.
Όλα τα γράμματα απο το μέτωπο έχουν κοινά στοιχεία .Ένα έντονο λυρισμό που
έχει διαμορφώσει το κλίμα του πολέμου, αλλά και διάχυτο πατριωτισμό που διακατέχει τους στρατιώτες μαχητές και πίστη στο θεό ότι θα τους βοηθήσει να νικήσουν.
Γράφει ο αγαπημένος αδερφός « αγαπημένη μου Ελενίτσα είμαι καλά,ελαβα και το δευτερο γραμμα σας και σας θαυμαζω για τα ενθουσιωδη λόγια που μου γράφετε. Μαχόμεθα στα χιονισμένα βουνά της Αλβανίας με τη νίκη πάντα δικιά μας».
Με τα ίδια συναισθήματα γράφει και ο χωριανός Γιανναδάκης.
«Αγαπημένη μου Ελενίτσα ίμε καλα και το αυτό ποθο να μαθανο κε δι εσας. έλαβα δυο επιστολές σας.Δε φαντάζεσαι τη χαρά μου. Είδα να μου γράφης ότι σας λησμόνησα ,αλλά αυτό δε πρόκηται να γίνει ποτέ.Αλλα δεν είναι εύκολα τα χαρτοφάκελα κε αν θέλει ο θεός θα διοξομε γρήγορα τους άναδρους ηταλούς και θα ανταμοσομε αν θελη ο θεός».
«Ειμαι καλα και ελπίζω με τη δυναμιν του θεού να αντεπεξελθω εις την εθνικήν περιπετεια,δια την οποίαν υπερηφανευομαι,μονο να κανετε μια λειτουργία στον Άγιο Στεφανο που ειδα ονειρο. Σας φιλώ θερμα Ευτύχης»,
«Αγαπημένη μου Ελενίτσα ειμαι καλα με την δύναμιν του θεού .Τα γράμματα σας είναι για μας παρηγοριά, είναι θάρρος και ζωή στα παρθένα εδώ δάση τηςΑ λβανίας που πολεμούμε» ,γράφει στο γράμμα του ο Μανώλης Κωνσταντουδάκης.
Ενδιαφέρον όμως έχει κι ένα γράμμα που αφορά την ήρεμη καθημερινότητα αλλά και τη σημαντική αλλαγή στη ζωή της Ελενίτσας, αφού πια έχει παντρευτεί.
Το γράμμα δεν έρχεται από το μέτωπο, αλλα απο το χωριό Ποντικιανά απο την ξαδέρφη τη Λούλα.
«Πολυαγαπημενη μου, Ελενίτσα ,γράφει η Λούλα. Πώς τα περνάς ,τι κάνεις αυτού ,που όταν αλλάζει κανείς κατοικία στενοχωρείται ? Εμείς όλοι είμαστε πεπεισμένοι ότι θα περάσεις καλά γιατί σε εμπιστευθήκαμε σε ένα τόσο καλό άνθρωπο ,τον Αλέξανδρο».
Συνολικά τα γράμματα του μπαούλου ήταν 105,γραμμένα απο το 1937 ώς το 1945.Τα περισσότερα ήταν σταλμένα απο το μέτωπο απο τον αδελφό και άλλους συγγενείς και συγχωριανους της Ελενίτσας και δείχνουν τις κακουχίες και τις προκλήσεις του πεδίου της μάχης . Τα άλλα προέρχονται απο φίλες της
Δασκάλες και δίνουν την ατμόσφαιρα μιας εποχής και αυτών που εμειναν στα μετοπισθεν.
Τελειώνοντας αυτό το μικρό μου σημείωμα για το βιβλίο « Με τον αμάραντο της νίκης στέφανο» κλείνω με τους στίχους απο το Ασμα ηρωικό και πένθιμο για το χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας»
Ελληνες στα σκοτεινά δείχνουν το δρόμο.
Μακρια σημαίνουν καμπάνες απο κρύσταλλο
Ελευθερία για σένα θα δακρύσει ο ήλιος
Αύριο, αύριο το Πάσχα του Θεού…..
Και φυσικά με συγχαρητήρια στους εκδότες και όσους επιμελήθηκαν την έκδοση
