Η ΠΡΩΤΗ “αρετή” ενός πραγµατικού, “σκληρού ρεαλιστή” καπιταλιστή, είναι να είναι κυνικός στις συναλλαγές του και άπληστος στις απαιτήσεις του!
Στην Αµερική του νέου “σερίφη” του πλανήτη, του “Mr CHAOS” όπως ονοµάζουν τον Τραµπ οι αντίπαλοι του, η “american greed” (=αµερικανική απληστία) έχει γίνει (αυτο)σκοπός… Με τη χρήση απαξιωτικών χαρακτηρισµών προς όλους τους άλλοτε “ιερούς” συµµάχους της (Βρετανούς, Γάλλους, Γερµανούς, Καναδούς κ.λπ.), η οµάδα Τραµπ, στοχεύει µεν στην υπεράσπιση και διεύρυνση των οικονοµικών και αµυντικών συµφερόντων των ΗΠΑ, αλλά και στην προώθηση των ακραίων ιδεολογικών θέσεών της για µια νέα παγκόσµια ανακατανοµή των οικονοµικών πόρων (ενέργεια, ΑΙ, ορυκτά, φυσικό αέριο) και των πόλων εξουσίας.
ΕΤΣΙ, οι ΗΠΑ του Τραµπ κάνουν πράξη αυτό που έκαναν πάντα ως υπερδύναµη µετά την κατάρρευση των Σοβιέτ (1989)· δηλαδή την επίτευξη των στόχων τους µε στρατιωτικά ή οικονοµικά µέσα. Οι Ευρωπαίοι, όντας εκ παραδόσεως (µεταπολεµικά) υποτελείς στα κελεύσµατα των ΗΠΑ, ταυτίζονται µ΄αυτές σε κάθε εκστρατεία τους στον πλανήτη. Βαυκαλίζονται ότι ο υπερατλαντικος σύµµαχός τους ενδιαφέρεται εξίσου και για την “παγκόσµια” επικράτηση των λεγόµενων “δυτικών” αξιών! Αλλά, παιδιόθεν άκουγα να λένε οι µεγάλοι πως στις φλέβες των Αµερικανών δεν κυκλοφορεί αίµα, αλλά δολλάρια!
ΑΠΟ ΤΗ ΜΙΑ, ο αµερικανικός σκληρός πραγµατισµός, από την άλλη η ευρωπαϊκή ονειροπόληση για έναν κόσµο “αγγελικά πλασµένο” πορευόµαστε σαν τον ∆ον Κιχώτη µε τον Σάντσο Πάντσα !. Όχι ότι και οι Ευρωπαίοι δεν χρησιµοποίησαν τον κυνισµό και την ωµότητά τους, ακόµη και σε πρόσφατες περιπτώσεις όπως ο διαµελισµός της Κύπρου, της Γιουγκοσλαβίας, της Μέσης Ανατολής κ.ά…. Η πολιτική της “γηραιάς ηπείρου” δεν απέβλεπε κι αυτή, άραγε, πάντα στο “οικονοµικό κέρδος”, εις βάρος µικρότερων ή φτωχότερων (Αφρική) χωρών; Γνωστή δεν είναι η ρήση παλαιότερων Βρετανών πολιτικών, “∆εν έχουµε φίλους, δεν έχουµε εχθρούς, έχουµε µόνο σ υ µ φ έ ρ ο ν τ α”; Βρισκόµαστε, θέλουµε δεν θέλουµε, στο επίκεντρο µιας παγκόσµιας “συναλλακτικής διπλωµατίας” και πολιτικής: “Σου δούδω, µου δούδεις!”, που λένε και οι Κρητικοί.
ΠΡΙΝ 23 χρόνια, ο επικεφαλής της Οµοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ, Alan Greenspan, σε Οµιλία του στην Επιτροπή Τραπεζικών Υποθέσεων US Senate 2002, προείπε και τα εξής για την απληστία στη χώρα του: «Η απληστία µεταδίδεται σαν αρρώστια στην επιχειρηµατική µας κοινότητα… Η απάτη και η νόθευση των εταιρικών λογαριασµών είναι καταστροφική για την ελεύθερη αγορά και γενικότερα για την ίδια την εύρυθµη λειτουργία της κοινωνίας µας… Η οµαλή λειτουργία της αγοράς εξαρτάται σε κρίσιµο βαθµό από το επίπεδο εµπιστοσύνης – εµπιστοσύνη στους συναδέλφους µας κι εµπιστοσύνη σ’ αυτούς µε τους οποίους συναλλασσόµαστε… κ.λπ.” Τα βλέπουµε όλα να παγκοσµιοποιούνται µε τους πολέµους σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή.
… ΓΙΑ την ανθρώπινη απληστία σηµειώνουµε το παρακάτω χαρακτηριστικό απόσπασµα εκτενέστερου άρθρου που δηµοσιεύτηκε πριν 14 χρόνια στην ελληνόφωνη εφηµερίδα “Νέος Κόσµος”-Μελβούρνη, γραµµένο από τον καθηγητή Ελληνικής και Αγγλικής Φιλολογίας, συµπαιδοπολίτη και παντοτινό φίλο, Θωµά Γ. Ηλιόπουλο:
“… Τί ακριβώς σηµαίνει αυτό που ονοµάζουµε απληστία; Και πώς προέκυψε η λέξη; Ανάγεται στο αρχαίο ελληνικό ρήµα π ί µ π λ η µ ι που σηµαίνει είµαι πλήρης, γεµάτος. Από εδώ γεννήθηκαν και οι λέξεις: πλήθος, πλήρης, πλησµονή, το ρήµα πληρόω (και σήµερα πληρώνω), πολύς, πλείστος, πλούτος, παµπληθείς, πληµµύρα κ.λπ. Βάζοντας µπροστά από το θέµα πλη- το στερητικό α (άλφα), κατασκευάσαµε το ουσιαστικό ά-πληστος (=αχόρταγος) και τη λέξη α-πληστία (= άκρατη επιθυµία να έχει κανείς πράγµατα παραπανήσια, να είναι πλεονέκτης και να υποφέρει, όταν δεν τα έχει!) Με ένα λόγο την (κρητική) αχορτασιά.
ΠΟΛΛΟΙ λένε ότι η απληστία είναι µία απαραίτητη κινητήρια δύναµη που οδηγεί τον άνθρωπο να ερευνά, να επινοεί νέες εφευρέσεις! Έτσι φτάνουµε, λένε, στην… πρόοδο! Εξυπακούεται ότι µία λογική και υγιής φιλοδοξία κέρδους είναι απαραίτητη προϋπόθεση για µια πετυχηµένη ζωή. Η δίκαιη ανταµοιβή είναι απόλυτα αποδεκτή. Αντίθετα, βλέπουµε ότι η απληστία αποτελεί τη βασική πηγή του κακού (πόλεµοι, εγκλήµατα, ενδοοικογενειακή βία, υπερ-κέρδη, οικονοµικοί στραγγαλισµοί). Κι αυτό, όταν κυρίαρχο στοιχείο ενός άπληστου είναι ο υπέρµετρος εγωισµός, η αχαλίνωτη φιλοδοξία, η ανικανοποίητη επιθυµία για απόκτηση αγαθών. Αυτή, η απληστία, είναι υπεύθυνη για κάθε διαφθορά που υπάρχει στις ανθρώπινες κοινωνίες, κατ΄επέκταση στις εκάστοτε κυβερνήσεις (…)”
ΟΛΗ η επί γης περιπέτεια του ανθρώπου περιβάλλεται από την απληστία της εξουσίας, του ελέγχου των ενεργειακών πόρων, της δηµιουργίας υποτελών λαών και άβουλων υπηκόοων… Έτσι, το περισσότερο είναι εχθρός του πολύ, για τον πλεονέκτη που πιστεύει πως όπου προπορεύεται το χρήµα ανοίγουν όλες οι πόρτες! Ο χαρακτήρας του άπληστου στιγµατίσθηκε στην Παλαια και Καινή ∆ιαθήκη και διακωµωδήθηκε από µεγάλους συγγραφείς (Ντίκενς, Μολιέρος, Σαίξπηρ, Μπρεχτ κ.ά.)· ωστόσο οι κοινωνίες µας παραµένουν αδιόρθωτες, επειδή η ανθρώπινη φύση δύσκολα βελτιώνεται.
… ΠΕΡΑ από την οικονοµική (υλική) απληστία, υπάρχουν και ανάγκες/ επιθυµίες που εκπορεύονται από την ψυχή· ή, µάλλον, από αυτό που οι Αρχαίοι ονόµαζαν «θυµό». Όπως είναι η επι-θυµία για αναγνώριση, δόξα, κύρος, διάκριση, αξιώµατα, τιµές… Εµπεριέχουν κι αυτές ένα είδος αδιάφανης µεν αλλά ακόρεστης απληστίας. Αυτές οι τάσεις είναι απότοκες των µεταπολεµικών µεταλλάξεων της ελληνικής κοινωνίας: άτακτη αστικοποίηση, “νεοπλουτισµός”, ¨γέννηση” εισοδηµατιών, έννοια αντιπαροχής γης, απαιτήσεις µεγαλοδικηγόρων, µεγαλοεργολάβων, µεγαλογιατρών, κατασκευαστικών εταιριών… (2).
ΓΙΑ τον Αλβέρτο Αϊνστάιν, τρεις είναι οι δυνάµεις που κινούν πάντα τα ανθρώπινα: η ανοησία, ο φόβος και η απληστία. Νοµίζουµε πως βιώνουµε, στο πρώτο τέταρτο του 21ου αιώνα, έναν κόσµο ακραία δυστοπικό στον οποίο κυριαρχούν όλα τα παραπάνω, µε προεξάρχουσα την α π λ η σ τ ί α. Επόµενο διότι, όσο πιο άδειος είναι συναισθηµατικά και πνευµατικά ο κόσµος µας, τόσο περισσότερο κυβερνιέται από κενόδοξους οπαδούς της απληστίας.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
-(1) Απληστία (greed, avaritia, avarice): συναποτελεί µετα άλλα 6 (αλαζονεία, οργή, οκνηρία, λαιµαργία, λαγνεία, φθόνος) τα 7 “θανάσιµα” αµαρτήµατα της Εκκλησίας µας. Μας «βαραίνουν», εδώ και αιώνες, ως αποφευκταία και έχουν εντυπωθεί, µέσω της τέχνης, στην κουλτούρα του δυτικού χριστιανικού κόσµου. “Εικονογραφούνται” στις αλληγορικές µορφές των έργων των αναγεννησιακών ζωγράφων, στη «Θεία Κωµωδία» και τους «Θρύλους του Καντέρµπουρι», στα έργα του Σαίξπηρ, του Μπρεχτ και του Κουρτ Βάιλ ή και σε κινηµατογραφικές ταινίες τύπου «Seven».
-(2) Λέξεις που χαρακτηρίζουν αυτές τις “φυλές αµαρτωλών” είναι: εγωισµός, υπεροψία, αλαζονεία, έπαρση, οίηση, καταφρόνηση, εγωκεντρισµός, ναρκισσισµός, κοµπασµός, µαταιοδοξία, περιφρόνηση, κοµπορρηµοσύνη, ύβρις…
