Αχίλλεια η χιλιόφυλλη

1 από 7

Bιότοπος – περιγραφή

Λατινική ονομασία του βοτάνου είναι Achillea millefolium (Αχίλλειος η χιλιόφυλλος). Ανήκει στην οικογένεια των συνθέτων. Υπάρχουν 400 περίπου είδη του φυτού. Στη χώρα μας συναντούμε κύρια, την Αιγυπτιακή, με κίτρινα άνθη, τη Λυγιστική, κοινώς Σεμισάντο (στην Κεφαλληνία, την οποία αναφέρει ο Διοσκουρίδης πιθανώς ως Αχίλλειο πόα) και την Κρητική, τα φύλλα της οποίας στην Κύπρο τα έτρωγαν ως λαχανικά και τα ονόμαζαν Συμηλούδια ή Λάζαρος (γιατί το Σάββατο του Λαζάρου, τα παιδιά στολισμένα με άνθη των φυτών αυτών, ψέλνουν το Λάζαρο πηγαίνοντας από σπίτι σε σπίτι).

Σε άλλες περιοχές της Ελλάδας την συναντούμε και με τα ονόματα Αχίλλεια, Χιλιόφυλλο, Αγριαψιθιά. Είναι ριζωματώδης πολύχρονη πόα, με ύψος 30 έως 60 εκατοστά και έντονη μυρουδιά. Όταν τρίψουμε το φυτό ή τα άνθη στα χέρια μας, θυμίζει κάπως την καμφορά. Εχει βλαστούς διακλαδιζόμενους και τα νεαρά φύλλα είναι κυλινδρικά και χνουδωτά. Τα κανονικά φύλλα έχουν μήκος 2 έως 6 εκατοστά, στενά, ανοιχτά πράσινα, μαλακά σύνθετα πτεροσχιδή, εξ ου και το όνομα χιλιόφυλλη. Τα άνθη είναι λευκά, ανοιχτά, ρόδινα ή ιώδη, σε μικρά κεφάλια, με διάμετρο έως 10 χιλιοστά, που σχηματίζουν μεγάλο και συμπαγή κόρυβο. Ο καρπός είναι αχαίνιο. Το συναντούμε συχνά στους κήπους όπου καλλιεργείται σαν μπορντούρα. Η μυρωδιά του είναι έντονη θυμίζοντας λίγο την καμφορά. Η γεύση του είναι πικρή και στυφή.

Ιστορικά στοιχεία

Το όνομά της λέγεται ότι προήλθε από τον Αχιλλέα. Ο μύθος λέει πως όταν τραυματίστηκε από το δόρυ του Πάρη, η θεά Αφροδίτη τον συμβούλευσε να δέσει την πληγή με αχίλλεια. Άλλος μύθος αναφέρει ότι με το βότανο αυτό ο Αχιλλέας θεράπευσε την πληγή του Τέλεφου. Από την αρχαιότητα είναι γνωστό ότι ο Διοσκουρίδης χρησιμοποιούσε το βότανο αυτό ως αιμοστατικό. Στις βόρειες χώρες, το φυτό αντικαθιστούσε το λυκίσκο στην παρασκευή μπύρας. Ο βοτανολόγος Λινναίος έγραφε ότι οι άνθρωποι μεθούσαν γρηγορότερα αν έπιναν μπύρα που είχε παρασκευαστεί με Αχίλλεια. Στη Γερμανία κατά τον 16ο αιώνα, ρίχνανε στα βαρέλια σπόρους Αχίλλειας για να εξασφαλιστεί η καλύτερη διατήρηση των κρασιών. Τις χρωστικές ουσίες του βοτάνου τις χρησιμοποιούσαν για να βάψουν μάλλινα νήματα κίτρινα, πορτοκαλί και καφέ.

Συστατικά – χαρακτήρας

Η Αχίλλεια περιέχει έως 1,4% αιθέριο έλαιο (που περιέχει αζουλίνη έως 51%, βορνεόλη, τερπινεόλη, καμφορά, σινεόλη, ισοατρτεμισία κετόνη και ίχνη θουξόνης), λακτόνες, φυτικές χρωστικές, τανίνες, κουμαρίνες, σαπωνίνες, στερόλες, ένα όξινο γλυκοαλκαλοειδές (αχιλλίνη), κυανιδίνη, αμινοξέα (και σαλυκιλικό οξύ), σάκχαρα (γλυκόζη, σουκρόζη και μανιτόλη) και βιταμίνη Κ.

Ανθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή

Ανθίζει από τον Μάιο μέχρι τον Οκτώβριο. Τα μέρη που χρησιμοποιούνται για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες είναι τα αέρια. Δηλαδή όλο το φυτό εκτός της ρίζας του. Η συλλογή του γίνεται όταν το φυτό είναι ανθισμένο.

Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις

Η δράση του βοτάνου είναι εφιδρωτική, υποτασική, στυπτική, διουρητική και αντισηπτική. Η κινεόλη που περιέχει το φυτό δρα ως αντισηπτική, αποχρεμπτική, ανθελμινθική. Χωνευτική και η προαζουλένη είναι αποτελεσματικά σπασμολυτική, στυπτική και πικρή. Είναι βότανο ωφέλιμο στα κρυολογήματα και την γρίπη. Το χρησιμοποιούμε ως ένα από τα καλύτερα εφιδρωτικά βότανα και πρότυπο ίαμα που βοηθά το σώμα να αντεπεξέλθει στον πυρετό. Προκαλεί διαστολή των περιφερειακών αγγείων μειώνοντας την πίεση του αίματος. Διεγείρει την πέψη και τονώνει τα αιμοφόρα αγγεία. Είναι χρήσιμο στις λοιμώξεις όπως η κυστίτιδα που δρα ως αντισηπτικό του ουροποιητικού. Συντελεί στη διατήρηση του βάρους, βελτιώνει την λειτουργία των αδένων, καθαρίζει το λιπαρό δέρμα, προλαβαίνει την φαλάκρα και είναι ευεργετικό για την διανοητική κατάσταση. Το έγχυμα του βοτάνου με μία μικρή κουταλιά σε ένα ποτήρι νερό ξαναδίνει όρεξη σε όσους έχουν χάσει κάθε επιθυμία για φαγητό. Ωφελεί σε περιπτώσεις ατονίας. Επίσης είναι ευεργετικό στην κολίτιδα και σε γαστρικές παθήσεις, ευεργετικό στις περιπτώσεις ζυμώσεων και δυσκοιλιότητας, καλό για το συκώτι και την χοληδόχο κύστη, τονωτικό στη λειτουργία των νεφρών και της καρδιάς, ρυθμιστικό περιόδου, κατά της αρθρίτιδας και των ρευματισμών. Συστήνεται κατά του αρχόμενου διαβήτη. Οταν το πάρουμε για τον πυρετό μπορούμε να το συνδυάσουμε με Σαμπούκο, Μέντα, Ευπατόριο το διατρητόφυλλο, Καγιέν και Πιπερόριζα.. Στην υπέρταση το συνδυάζουμε με Κράταιγο, Τίλιο και Ιξό. Εξωτερικά βοηθά στην επούλωση των τραυμάτων και θεωρείται ειδικό ίαμα για τις θρομβωτικές καταστάσεις που έχουν σχέση με την υψηλή πίεση. Σε ατμόλουτρο είναι ευεργετικό του λιπαρού δέρματος γιατί ανοίγει και καθαρίζει τους πόρους. Στην ομοιοπαθητική το βότανο χρησιμοποιείται για προβλήματα σκοτοδίνης, επίσταξης (αιμορραγία της μύτης) στοματίτιδες και αιμορροΐδες.

Παρασκευή και δοσολογία
Το παρασκευάζουμε ως έγχυμα. Ρίχνουμε ένα φλιτζάνι βραστό νερό σε 1 – 2 κουταλάκια του τσαγιού ξηρό βότανο και το αφήνουμε για 10 – 15 λεπτά. Το ρόφημα το πίνουμε τρεις φορές την ημέρα. Δοσολογία υπό μορφή βάμματος είναι 2-4 ml βάμματος τρεις φορές την ημέρα.

Προφυλάξεις

Η παρατεταμένη χρήση του βοτάνου μπορεί να κάνει το δέρμα πιο ευαίσθητο στο φως του ήλιου, ενώ η επαφή με τους χυμούς της μπορεί να το κάνει φωτοευαίσθητο, προκαλώντας φλεγμονή μέσω της έκθεσης σε υπεριώδεις ακτίνες. Επίσης η χρήση του βοτάνου για πολύ καιρό μπορεί να επιφέρει δερματικά στίγματα, ζαλάδες, θολώσεις και πονοκεφάλους. Αν και το φυτό βοηθά στην πήξη του αίματος δεν είναι επικίνδυνο στις θρομβώσεις.