» Αδυναμία εύρεσης προσωπικού σε εστίαση και τουρισμό – κατασκευές και οικοδομές
«Μάθε παιδί μου… τέχνη» θα μπορούσε να είναι η οικογενειακή συμβουλή στα νέα παιδιά προκειμένου να έχουν ένα καλύτερο εργασιακό μέλλον.
Το καλοκαίρι που πέρασε τόσο ο τουριστικός όσο και ο τομέας της εστίασης βρέθηκαν αντιμέτωποι με μια πρωτόγνωρη τα τελευταία χρόνια κατάσταση. Να μην μπορούν να βρουν τόσο εξειδικευμένο προσωπικό (μάγειρες, “ρεσεψιονιστ”,) όσο και μη εξειδικευμένο (λαντζέρηδες, σερβιτόρους κ.ά.) ενώ η ίδια κατάσταση επικρατεί και στον τομέα των κατασκευών και της οικοδομής.
Τα “Χ.ν.” ήλθαν σε επαφή με επαγγελματίες όλων των ειδών, εργαζόμενους που αναφέρθηκαν στη φετινή δύσκολη χρονιά αλλά και στο μέλλον. Με βάση τις εκτιμήσεις τους οι βασικές αιτίες της έλλειψης προσωπικού εντοπίζονται μεταξύ άλλων στα παρακάτω:
• Η μεγάλη φυγή την περίοδο της οικονομικής κρίσης που δεν είχε να κάνει μόνο με επιστημονικό προσωπικό αλλα και με εξειδικευμένους στην εργασία τους εργαζόμενους που αναζήτησαν καλύτερες συνθήκες και μισθούς στο εξωτερικό.
• Ένας μεγάλος αριθμός μεταναστών που ζούσαν για χρόνια και στα Χανιά όπως Αλβανοί και Βούλγαροι που είχαν αποκτήσει εξειδίκευση είτε μετανάστευσαν και αυτοί σε άλλες χώρες, είτε ορισμένοι εξ’ αυτών έκαναν δικά τους μαγαζιά (εστίαση) ή δικά τους εργολαβικά συνεργεία (οικοδομή). Την ίδια ώρα η νέα γενιά των μεταναστών Αραβικής κυρίως καταγωγής δουλεύει ως απλό εργατικό προσωπικό δεν έχει αποκτήσει ακόμα σε μεγάλους αριθμούς εξειδίκευση.
• Το ύψος των ενοικίων και η δυσκολία εύρεσης κατοικίας απέτρεψε πολλούς εργαζόμενους που έρχονταν κάθε χρόνο από την ηπειρωτική Ελλάδα στο να κατέβουν στην Κρήτη και να δουλέψουν. «Όταν ως σερβιτόρος βρήκα μισθό 1200 ευρώ αλλά σπίτι δεν έβρισκα πουθενά κάτω από 350 ευρώ, είναι δύσκολο για μένα να μετακόμιζα στα Χανιά για ένα εξάμηνο» μας είπε χαρακτηριστικά εργαζόμενος.
• Η ανησυχία για το πως θα κινηθεί η τουριστική χρονιά που πέρασε και που μέχρι τα τέλη του Ιουνίου ήταν ακόμα προβληματική έκανε πολλούς επιχειρηματίες να μην προχωρήσουν σε προσλήψεις και να προσπαθήσουν να λειτουργήσουν με το μικρότερο δυνατό αριθμό εργαζομένων με αποτέλεσμα όταν χρειάσθηκαν περισσότερο κόσμο να μην μπορούσαν να το βρουν.
• Υπήρξαν και εργαζόμενοι που προτίμησαν να παραμείνουν στο επίδομα ανεργίας από το να αναζητήσουν εργασία.
• Ο αριθμός των επιχειρήσεων εστίασης έχει πολλαπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια, τόσο στην πόλη των Χανίων όσο και στις τουριστικές περιοχές. Την ίδια ώρα πολλοί εργαζόμενοι σε αυτόν τον τομέα λόγω της παρατεταμένης κρίσης αναζήτησαν εργασία σε άλλους χώρους, ειδικά όσοι είχαν πτυχία και ειδικά προσόντα.
• Παρότι υπάρχει ανάγκη για μια σειρά από ειδικότητες που σχετίζονται με τον τουρισμό και τις κατασκευές δεν υπάρχει ενδιαφέρον από νέους να ακολουθήσουν τα επαγγέλματα αυτά για μια σειρά από λόγους. (εργασία υπό αντίξοες συνθήκες κα.)
ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ
«H κατάσταση την περίοδο που πέρασε ήταν απελπιστική. Και εγώ όπως και πολλοί συνάδελφοι ψάχναμε κόσμο από τον Μάρτιο.
Με μεγάλη δυσκολία βρήκα μάγειρα από τη Θεσσαλονίκη, δεν βρήκα “πάσο” σε μπαρ και άλλες θέσεις και του χρόνου αναμένεται μια το ίδιο δύσκολη χρονιά» μας λέει ο πρόεδρος του Συλλόγου Επιχειρηματιών Πλατανιά κ. Αντώνης Κοκολοδημητράκης.
Οι αιτίες των δυσκολιών σύμφωνα με τον κ. Κοκολοδημητράκη πολλές. «Με την κρίση την οικονομική έφυγε πολύ κόσμος και Έλληνες και ξένοι. Πχ. έχουν φύγει πολλές γυναίκες από τη Βουλγαρία που εργάζονταν στις κουζίνες, ή άνδρες από την ίδια χώρα ως κηπουροί , συντηρητές . Το ίδιο βέβαια και πολλοί Έλληνες. Πιστεύω ότι έκανε πολύ κακό και η επιδότηση των 540 ευρώ που δόθηκε. Σου λέει ο εργαζόμενος θα πάω να δουλέψω για 800 ευρώ; Ας πάρω τα 540 και ας μην πάω.
Έπρεπε τα χρήματα αυτά να δοθούν στις επιχειρήσεις ώστε να μην απολύσουν κόσμο. Επίσης ήταν και τα ενοίκια και η δυσκολία εύρεσης κατοικίας ένα άλλο θέμα. Παλαιότερα φέρναμε κόσμο από τη βόρεια Ελλάδα, Σέρρες και Θεσσαλονίκη. Τώρα με το Arbnb δεν υπάρχουν σπίτια το καλοκαίρι για να μείνει κάποιος που έρχεται να δουλέψει για ένα εξάμηνο.
Και αν βρεθούν θα δίνονται σε τιμές που δεν τον συμφέρει. Τα μεγάλα ξενοδοχεία που έχουν υπόγεια και κάποια δωμάτια εκεί, μπορούν να δώσουν χώρους στους εργαζόμενους για να διαμείνουν. Οι υπόλοιπες μικρές επιχειρήσεις δεν μπορούν» αναφέρει. Ο κ. Κοκολοδημητράκης εκτιμάει ότι και η επόμενη σεζόν θα είναι πολύ δύσκολη στην εύρεση προσωπικού.
«Όταν δίνεις 2.000 και πάνω για ένα μάγειρα Α΄ κατηγορίας και δεν βρίσκεις αυτό κάτι σημαίνει! Δεν υπήρχαν διαθέσιμοι καλοί μάγειρες, μόνο κάποιοι νέοι που τώρα βγήκαν από τις σχολές και δεν μπορείς με αυτούς να στήσεις εστιατόριο γιατί δεν έχουν ακόμα τις εμπειρίες» καταλήγει.
ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
«Η αστικοποίηση και η τεχνολογία έχουν απομακρύνει τον άνθρωπο από τη χειρωνακτική εργασία. Βρισκόμαστε στην εποχή του μετασχηματισμού από την βιομηχανική κοινωνία στην κοινωνία της τεχνητής νοημοσύνης. Όλες αυτές οι τεράστιες αλλαγές είναι φυσικό να επηρεάζουν και οικονομίες όπως την Ελληνική και την τοπική οικονομία» εξηγεί ο κ.
Ανδρέας Τσιριντουλάκης, οικονομολόγος μέλος του του Δ.Σ. του Οικονομικού Επιμελητηρίου Δυτ. Κρήτης.
Ειδικά σε ότι αφορά τον τουρισμό ο κ. Τσιριντουλάκης τονίζει πως παρότι ένας μισθός της τάξης των 1000-1200 ευρώ για ένα εργαζόμενο στην εστίαση ή σε μια τουριστική μονάδα ακούγεται ως πολύ ικανοποιητικός στην πραγματικότητα δεν είναι. «Έρχεται να δουλέψει ένας άνθρωπος από την ηπειρωτική Ελλάδα να εργαστεί στα Χανιά και παίρνει πχ. 1000 ευρώ μισθό για να δουλέψει σε ένα ξενοδοχείο. Μα με τα ενοίκια στα ύψη στην πόλη μας – ακόμα και μια γκαρσονιέρα δίνεται σε εξωφρενικά υψηλές τιμές – και το κόστος της διαβίωσης να είναι εξίσου υψηλό δεν θα μείνει τίποτα στον εργαζόμενο να βάλει στην άκρη για το χειμώνα και έτσι δεν θα έλθει! Σε κάποιες πόλεις και χώρες, έχουν γίνει προσπάθεια να αλλάξει αυτό με επιδότηση των ενοικίων, με παραχώρηση εγκαταλελειμμένων σπιτιών και κτηρίων ώστε να αποκτήσουν ζωή, ωστόσο αυτά απαιτούν πραγματικά ριζοσπαστικές πολιτικές. Από την άλλη και ο ξενοδόχος αν δώσει σε όλους 1000 ευρώ το λιγότερο δεν θα βγει και σε 3-4 χρόνια θα την χάσει την επιχείρηση του από τις τράπεζες! Επομένως αυτό που αντιλαμβανόμαστε είναι πως πλέον αποτελεί δομικό στοιχείο του συστήματος η συγκέντρωση του χρήματος σε λίγα και ισχυρά χέρια! ».
ΤΟ ΜΑΖΕΜΑ ΤΩΝ ΕΛΙΩΝ
Ανάλογο πρόβλημα υπάρχει με την έλλειψη χεριών στον αγροτικό τομέα. «Εδώ και καιρό ψάχνουν να βρουν μετανάστες για να μαζέψουν τις ελιές. Δεν υπάρχουν! Ενώ θα μπορούσαν να δοθούν οι δουλειές αυτές σε μετανάστες που τους κρατάνε σε στρατόπεδα συγκέντρωσης – επειδή έχουν επικρατήσεις οι συντηρητικές λογικές – ώστε να μπορούν να δουλέψουν και αυτοί και να καλυφθούν οι ανάγκες» υπογραμμίζει ο οικονομολόγος.
Η κατάσταση σε κατασκευές και οικοδομή
«Την πιο σαφή απάντηση για το τι συμβαίνει μπορείτε να την πάρετε από την ίδια την εφημερίδα σας, τα “Χ.ν.” με την οποία μεγάλωσε όλη η γενιά μας, βλέποντας τη ζήτηση σε προσωπικό!» μας δηλώνει ο κ. Mανώλης Καλογρίδης πρόεδρος του “Συνδέσμου Εργοληπτών Ν. Χανίων” και αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας.
Ο ίδιος μας σημειώνει πως το πρόβλημα δεν είναι μόνο τοπικό καθώς πρόσφατα «απασχόλησε τη συνάντηση του προέδρου των ΗΠΑ Τ. Μπάιντεν με τους Αμερικάνους βιομήχανους ή για να πάμε πιο κοντά στη Χίο, το ΕΒΕ και το Εργατικό Κέντρο. Και στον τομέα μας αυτό των κατασκευών στα Χανιά αντιμετωπίζουμε τεράστιο πρόβλημα τόσο σε εργάτες, τεχνίτες αλλά και επιστημονικό προσωπικό που εντάθηκε ακόμα περισσότερο με την οικονομική κρίση και την πανδημία».
Στα Χανιά με το Πολυτεχνείο και το ΕΛΜΕΠΑ όπου κάθε χρόνο αποφοιτούν εκατοντάδες φοιτητές είναι φυσιολογικό να υπάρχει έλλειψη σε μηχανικούς όλων των ειδών ρωτάμε τον κ. Καλογρίδη. «Ειδικά για το επιστημονικό προσωπικό πρέπει να αναληφθούν πρωτοβουλίες. Στο Πολυτεχνείο Κρήτης υπάρχει ένα γραφείο διασύνδεσης που πρέπει να έλθει πιο κοντά στην παραγωγή και στις ανάγκες της τοπικής αγοράς. Τεχνικό και Εμποροβιομηχανικό Επιμελητήριο, Εργατικό Κέντρο πρέπει να ανοίξουν μια συζήτηση για το πως θα συνδεθεί η παραγωγή και η εργασία με τα εκπαιδευτικά ιδρύματα» αναφέρει.
Αναφορικά με την έλλειψη εργατικών χεριών ακόμα και σε μετανάστες ο πρόεδρος του Συνδέσμου τονίζει πως «για μεγάλο χρονικό διάστημα τις εργατικές εργασίες τις έκαναν μετανάστες από την Αλβανία που ήταν στην πλειοψηφία τους εξαιρετικά εργατικοί και βοήθησαν πάρα πολύ. Τα παιδιά τους έχουν αποκτήσει τις ίδιες συνήθειες με τα δικά μας παιδιά και βέβαια η αγωνία των γονιών τους ήταν να μην ακολουθήσουν την δική τους δουλειά αλλά να σπουδάσουν και να κάνουν κάτι διαφορετικό. Για αυτό και θα ήταν καλό να ανοίξει και η συζήτηση για την αξιοποίηση νέων μεταναστών που έχουν έλθει τα τελευταία χρόνια, στην εργατική παραγωγή, νόμιμων φυσικά και με όλα τα απαραίτητα έγγραφα. Γιατί στις δικές μας επιχειρήσεις που αναλαμβάνουν δημόσια έργα δεν μπορούμε να έχουμε προσωπικό σε “μαύρη εργασία”. Όλα τα έσοδα μας είναι δηλωμένα, έχουν πρωτοφορολογηθεί και επειδή αναλαμβάνουμε εργασίες για τη ΔΕΗ, για το στρατό κτλπ. ο έλεγχος μας είναι πολύ αυστηρός αναφορικά με την ασφαλιστική και μισθολογική κάλυψη τους! Αντί να ακολουθείται μια επιδοματική πολιτική εμείς ζητάμε από την κυβέρνηση να στηρίξει την εργασία! Όταν δίνεις επιδόματα 400 ευρώ δίνεις στον άλλο την ευχέρεια να μην εργαστεί νόμιμα αλλά να επιζητήσει τη “μαύρη” εργασία προκειμένου να συμπληρώσει το εισόδημα του. Επίσης υπάρχει και ένα άλλο θέμα. Όταν αναλαμβάνουμε ένα δημόσιο έργο μετά την υπογραφή της σύμβασης, πρέπει σε ένα διάστημα 10 ημερών να κατατεθεί το χρονοδιάγραμμα του έργου και σε 30 το οργανόγραμμα (μηχανήματα και το προσωπικό που θα χρησιμοποιήσεις, εργοταξιάρχη, μηχανικούς, εργοδηγούς, υπομηχανικούς, τεχνίτες, εργατικό προσωπικό κα.) Θεωρώ ότι υπάρχει ένας πλημμελής έλεγχος από πλευράς των τεχνικών υπηρεσιών στο κομμάτι αυτό. Δεν νοείται να υπάρχουν τεχνικές εταιρείες με συσσωρευμένο budget και προϋπολογισμό έργων που εκτελούνται ταυτόχρονα και να έχουν ένα τυποποιημένο οργανόγραμμα που να μεταφέρετε από έργο σε έργο πχ. Ο εργοταξιάρχης ενός έργου στο Ρέθυμνο να είναι και στην Παλαιόχωρα! Δεν μπορεί να εκτελεί μια εταιρεία έργα 10-15 εκ. ευρώ και να έχει 2 μηχανικούς! Δεν γίνεται και πρακτικά και τίθεται σε κίνδυνο η ασφάλεια των εργαζομένων και η ποιότητα των εργασιών. Αυτό δεν συμβαίνει για τις στρατιωτικές υπηρεσίες όπου εκεί γίνονται όλα τα προβλεπόμενα.
Επίσης η νέα γενιά των συναδέλφων δεν αποκτάει εμπειρίες. Όλοι θυμούνται στα Χανιά την “Άτλας” από την οποία προέκυψαν εκατοντάδες πραγματικά μηχανικοί που θήτευσαν τόσο στην ελεύθερη αγορά όσο και στις τεχνικές υπηρεσίες. Όλοι προέκυψαν από αυτό το μεγάλο σχολείο που λέγονταν “Άτλας”».
“Είστε εργοδότης και εσείς αλλά μήπως οι χαμηλοί μισθοί και οι συνθήκες στρέφουν τους εργαζόμενους αλλού. Ακούμε για οδηγούς χωματουργικών που λαμβάνουν 1600 και 1800 ευρώ το μήνα αλλά με 10ωρα και 12ωρα , χωρίς αργίες κτλπ. Δεν συμβαίνει αυτό;” είναι το ερώτημα μας; «Το ίδιο είπε και ο Μπάιντεν στους βιομηχάνους των ΗΠΑ, αυξήστε του μισθούς , αλλά αυτό θεωρώ ότι δεν είναι η απάντηση. Σε γενικές γραμμές – πάντα υπάρχουν εξαιρέσεις – τηρούνται τα ωράρια και στους δικούς μου εργατοτεχνίτες ξέρω ότι υπάρχει πλήρη ασφάλιση, με 14 μισθούς που αν είναι πχ. 1000 ευρώ μισθός για το 8ωρο είναι η βάση! Οι προσλήψεις στο δημόσιο έχουν ελαχιστοποιηθεί, υπηρεσίες όπως η ΔΕΗ και ο ΔΕΔΔΗΕ εκχωρούν έργα τους σε ιδιώτες. Το πρόγραμμα εργασίας που μας επιτάσσουν και κοινοποιείται στο “Εργάνη” προβλέπει 5 εργάσιμες ημέρες, 2 ημέρες άδεια το μήνα και βασικός μισθό γύρω στα 850 ευρώ για δουλειά εποπτείας που με τους 14 μισθούς πηγαίνει γύρω στα 1000 ευρώ. Συνεπώς θεωρώ ότι μια αξιοπρεπή βάση μισθών υπάρχει» απαντάει ο κ. Καλογρίδης.
“ΔΕΝ ΕΧΕΙΣ STORY ΣΤΟ INSTAGRAM”
Για τον πρόεδρο του Συνδέσμου Εργοληπτών η έλλειψη προσωπικού έχει να κάνει και με το “κύρος” που έχει μια δουλειά. «Όταν δουλεύεις στις κατασκευές και στις οικοδομές δεν μπορείς να φτιάξεις ένα… story στο instagram όπως κάνει κάποιος που εργάζεται σε μπαρ! Δεν είναι δημοφιλής εργασία! Όμως η δουλειά στην οικοδομή και στις κατασκευές είναι από τις πιο καθαρές, είναι πολύ δημιουργική και στο παρελθόν οικογένειες ολόκληρες έφαγαν ψωμί γλυκό. Είναι δουλειά δημιουργική και παραγωγική γιατί βλέπεις ότι αυτό που κάνει όλη η ομάδα μετουσιώνεται σε έργο. Πρέπει να αλλάξει ο τρόπος προσέγγισης των νέων γενιών» σημειώνει.
Η ΟΙΚΟΔΟΜΗ
Αναφορικά με την ιδιωτική οικοδομή και τις ελλείψεις προσωπικού που παρουσιάζονται και σε αυτόν τον τομέα ο κ. Καλογρίδης παρατηρεί πως «για να καταλάβουμε τι συμβαίνει ας αναρωτηθούμε πόσα χρόνια οι σχολές του Ταυρωνίτη έχουν να βγάλουν ηλεκτρολόγους εγκαταστάσεων! Πρέπει να είναι τουλάχιστον 4 χρόνια! Αντιλαμβάνεστε τι τεράστιο πρόβλημα θα προκύψει τα επόμενα χρόνια. Θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι ότι αν είναι δύσκολο τώρα να βρούμε υδραυλικό, ηλεκτρολόγο, πλακατζή στο κοντινό μέλλον τα πράγματα θα είναι δυσκολότερα. Πιστεύω ότι είναι θέμα χρόνου να μπει ένα νομικό πλαίσιο που θα βάζει μια…τάξη σε αυτόν τον τομέα δηλαδή που για να είναι κάποιος ηλεκτρολόγος ή υδραυλικός θα πρέπει να είναι πιστοποιημένος, να έχει περάσει σεμινάρια, το ίδιο και το προσωπικό του! Και αυτό γιατί υπάρχει ασυδοσία σε αυτόν τον τομέα, απασχολούνται άτομα που δεν έχουν τα τυπικά προσόντα (πχ. Έναρξη επαγγέλματος στην εφορία) και η ιδιωτική οικοδομή και τα συναφή επαγγέλματα είναι ένας τομέας που ανθεί η “μαύρη οικονομία” σε βάρος και των υπόλοιπων κλάδων. Χαρακτηριστικά ο Σύνδεσμος Εργοληπτών το 2008-2009 είχε 125 επιχειρήσεις εργοληπτικές και τώρα όλοι μαζί είναι ζήτημα αν είμαστε 25! Μιλάμε για δραματική μείωση. »
Ο κ. Καλογρίδης κάνει αναφορά και στο θέμα των έργων που δίνονται με απευθείας ανάθεση ως κατεπείγονταν, ειδικά μετά τις καταστροφικές πλημμύρες του 2019. «Περιφέρεια , Περιφερειακή Ενότητα Χανίων και Δήμοι έκαναν κατάχρηση στο άρθρο 32 του Ν. 4412 περί κατεπείγοντος λόγω καταστροφών που τους δίνει το δικαίωμα να δίνουν εργολαβίες εκεί που θέλουν. Υπάρχει και το θετικό παράδειγμα του Ρεθύμνου ή παλαιότερα στα Χανιά του πρώην νομάρχη του Γ. Κατσανεβάκη που κυκλικά έδινε τα έργα σε όλες τις εταιρείες εργοληπτών. Τώρα πριμοδοτούνται 5-6 εταιρείες στα Χανιά. Δεν είπε κανείς ότι δεν έχουν καλά κίνητρα η Περιφέρεια και οι Δήμοι αλλά από τους 125 εργολήπτες έμειναν 25, μόνο οι 5 είναι κατάλληλοι να πάρουν έργα ;» αναρωτιέται ο ο πρόεδρος του Συνδέσμου.
