«Ο κόσμος δεν είναι το κέντρο του σύμπαντος, δεν είσαι το αφεντικό του, και δεν είσαι καν αφεντικό του εαυτού σου.»
Σας στέλνω εγκάρδιους χαιρετισμούς
και ζητώ συγνώμη αν τα σχόλιά μου
σας απογοήτευσαν.
Μετά τιμής, Σίγκμουντ Φρόυντ
“Der Mensch is nicht Herr im eigenen Haus”
« Ο άνθρωπος δεν είναι αφεντικό στο σπίτι του»
Κατά τον Φρόυντ* τρεις επιστημονικές ανακαλύψεις έχουν εκθρονίσει τον άνθρωπο από την υποτιθέμενη ανωτερότητά του και έτσι μετατράπηκαν σε τρεις ταπεινώσεις
Α) Ο Ηλιοκεντρισμός
Τον 16ο αιώνα ο Κοπέρνικος έδειξε στον άνθρωπο ότι η γη, ο κόσμος του, δεν είναι πια το κέντρο του σύμπαντος.
Β) Ο Εξελικτισμός
Στο 19ο αιώνα ο Δαρβίνος έδειξε στον άνθρωπο ότι κατάγεται από το ζωικό βασίλειο, δεν είναι πια στη κορυφή της φύσης.
Γ) Το Ασυνείδητο
Τον 20ο αιώνα οι ψυχολογικές έρευνες έδειξαν στον άνθρωπο ότι είναι άγνωστο τι συμβαίνει στην ψυχή του.
Ξαφνικά βρισκόμαστε χωρίς βεβαιότητες επειδή οι τρεις πεποιθήσεις που τις εξασφάλισαν για αιώνες, ο γεωκεντρισμός που λέει ότι τα πράγματα είναι «όπως τα βλέπω εγώ», ο δημιουργισμός που λέει ότι «τα πράγματα δεν αλλάζουν» και ο εγωτισμός που λέει ότι «ο μόνος κάτοικος του σώματός μας είναι το εγώ», εκθρονώθηκαν μαζί μας. Έτσι περάσαμε από τον ισχυρισμό στην απορία, διασχίζοντας αναγκαστικά μία αβεβαιότητα που όμως μπορεί να προσφέρει ικανοποίηση.
Από τρεις ταπεινώσεις προς μια νέα κοσμοθεωρία
– Δεν θα μας βοηθούσε η εφαρμογή της ηλιοκεντρικής κοσμοθεωρίας και σε ότι αφορά τον εαυτό μας; Το εγώ θα περιφερόταν μαζί με άλλα ουράνια σώματα, με τους άλλους γύρω μας, σαν να ήταν άλλοι πλανήτες συντονισμένοι με την πορεία μας.
– Δεν θα μας βοηθούσε ο εξελικτισμός να ερμηνεύσουμε το «ποιος είμαι»; θα ήμασταν μια συνεχή συσσώρευση πληροφορίων που εμπλουτίζεται. Έτσι θα θεωρούσαμε ότι ψυχικά εχθές ήμασταν Homo erectus, σήμερα Neanderthal και αύριο τελικά Homo Sapiens.
– Δεν θα μας βοηθούσε η σχέση με το ασυνείδητο μέσα μας να βρούμε μια ισορροπία με όλα αυτά τα πρόσωπα; Αυτά εμφανίζονται από τις αμφιβολίες μας, από τις αυταπάτες προς τον εαυτό μας όταν λέμε «θα το κάνω» και αμέσως αντιστεκόμαστε.
Επομένως μια τέτοια αναθεώρηση θα βοηθούσε να φανερωθεί μια ταυτότητα που εκπληρώνει άλλα νοήματα του εαυτού μας. Τέτοια μπορεί να είναι η ιδιοσυγκρασία, που σημαίνει μοναδικό προσωπικό μίγμα, ή η ψυχοσύνθεση που σημάνει το σύνολο τον στοιχείων της ψυχής μου. Αυτοί οι όροι είναι μεν στον ενικό αλλά περιγράφουν συλλογικές προσωπικότητες. Είμαστε πολλοί εδώ μέσα…
* Eine Schwierigkeit der Psychoanalyse”, έκδ. Nyugat, 1917
*O Tiziano Calabrese είναι σύμβουλος Αρμονικής Σκέψης
e-mail: ask@tizianocalabrese.com
Facebook : “Αρμονική Σκέψη“
