Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Ο ελληνικός στρατός γνώρισε την ήττα από τα Τουρκικά στρατεύματα, τον Αύγουστο του 1922 και η πλειοψηφία των μονάδων αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν με κατεύθυνση το λιμάνι της Σμύρνης.
Η εκκένωση της Σμύρνης από τις πολιτικές και στρατιωτικές αρχές των Ελλήνων , ολοκληρώθηκε στις 26 Αυγούστου. Ακολούθησε η είσοδος του Τουρκικού στρατού στην πόλη. Διοικητής ήταν ο Νουρεντίν πασάς, ο οποίος δίνει διαταγή για την δολοφονία του μητροπολίτη Χρυσοστόμου, ο οποίος είχε αρνηθεί να εγκαταλείψει τους συμπολίτες του.
Ελληνικές πόλεις και χωριά καταστρέφονται και οι πανικόβλητοι κάτοικοί τους αρχίζουν να φεύγουν κατά χιλιάδες προκειμένου να φτάσουν στα λιμάνια των δυτικών πόλεων αλλά και της Σμύρνης, ελπίζοντας ότι αφενός οι συμμαχικές δυνάμεις οι οποίες είχαν μεγάλη στρατιωτική παρουσία εκεί , θα τους προστάτευαν από τους Τούρκους, αλλά και ότι θα κατάφερναν να επιβιβαστούν σε κάποιο πλοίο για να περάσουν στην Ελλάδα.
31 Αυγούστου , πυρπολούνται οι Ελληνικές και οι Αρμενικές συνοικίες και συλλαμβάνονται όλοι οι άνδρες από 18 έως 45 ετών.
Οι σφαγές , οι λεηλασίες , οι βιασμοί έχουν γενικευτεί πια σε όλες τις πόλεις και τα χωριά.
Τα πολεμικά πλοία των συμμαχικών δυνάμεων ( Αγγλία , Γαλλία ) αλλά και Αμερικανικά ,ήταν αγκυροβολημένα στο λιμάνι της Σμύρνης και είχαν εντολές από τις κυβερνήσεις τους , να προστατέψουν ΜΟΝΟ τους υπηκόους τους και να κρατήσουν στάση αυστηρής ουδετερότητας…
Ο Τουρκικός στρατός δίνει διαταγή να εγκαταλείψουν το Τουρκικό (πλέον) έδαφος, όλοι οι Ηλικιωμένοι Έλληνες και τα γυναικόπαιδα, μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου.
Στο λιμάνι της Σμύρνης επικρατεί πανικός, χιλιάδες κόσμου έχουν πλημμυρίσει την προκυμαία προκειμένου να προφτάσουν να μπουν στα πλοία, για να φύγουν και να σωθούν.
«Όλα τα παιδιά, όσα δεν μπόρεσαν να τα προστατέψουν οι γονείς τους , ποδοπατήθηκαν και πέθαναν. Γινότανε ένα πράμα….να ορμάει ο κόσμος , οι αξιωματικοί να φροντίζουν και με πυροβολισμούς ακόμα, να εμποδίσουν τον κόσμο να ανέβει απάνω, κι έλεγαν « μη φοβάστε, θα βάλομε κι άλλο και θα σας προστατέψουμε»……
Στο λιμάνι έβλεπες πνιγμένους , παιδιά και γέρους, γιατί κατέβαιναν στις βάρκες για να μπορέσουν να διεκπεραιωθούν στα μεγάλα πλοία, και βουλιάζανε και πνιγότανε….κι αυτή η εικόνα δεν φεύγει από τα μάτια μου , παρ’ όλο που ήμουνα μικρός…..»
Μέχρι το τέλος του 1922 , 900.000 πρόσφυγες έχουν φτάσει στην Ελλάδα και τα λιμάνια του Πειραιά, της Θεσσαλονίκης, της Χίου , της Μυτιλήνης αλλά και όλα τα μικρότερα λιμάνια και η ενδοχώρα έχουν γεμίσει από πρόσφυγες, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων είναι ηλικιωμένοι και γυναικόπαιδα.
Ανθρώπινα κουρέλια , άρρωστοι , πεινασμένοι διαλυμένοι κυριολεκτικά , αρχίζουν να αναζητούν τους δικούς τους. Κοιμούνται μέσα σε εκκλησίες , σε βάρκες στο λιμάνι , σε πάρκα ή απλά στους δρόμους.
Οι περισσότεροι άνδρες ηλικίας 15 έως 50 ετών οι οποίοι κρατήθηκαν ως αιχμάλωτοι , εκτελέστηκαν επιτόπου ή εξοντώθηκαν στις ατελείωτες πορείες θανάτου στο εσωτερικό της Τουρκίας.
Ελάχιστοι κατάφεραν να επιβιώσουν και να επιστρέψουν στην Ελλάδα.
Στις περισσότερες περιοχές οι κάτοικοι αιφνιδιάζονται από τον μεγάλο αριθμό των προσφύγων και δυσανασχετούν.
«σήμερα άκουσα από έναν πρόσφυγα τούτο… έφυγαν από τη Σμύρνη, όταν βγήκαν στην Χίο, μαγαζιά, σπίτια, πόρτες, παράθυρα, όλα έκλεισαν μονομιάς. Αυτός με την γυναίκα του, μέσα στο σκοτάδι… το μωρό έξι μέρες είχε να τραφεί… έκλαιγε, χαλούσε τον κόσμο… η μάνα ζητά νερό. Απ’ ένα σπίτι τέλος πάντων αποκρίνονται « ένα φράγκο το ποτήρι» …..
κι ο πατέρας αφηγείται.. « έφτυσα μέσα στο στόμα του παιδιού μου να ξεδιψάσει»
Γιώργος Σεφέρης , Ημέρες Α’
Χιλιάδες Πόντιοι που είχαν φτάσει στον Πειραιά λίγους μήνες πριν, βρίσκονταν κλεισμένοι στο Κερατσίνι , στο λοιμοκαθαρτήριο του Αγίου Γεωργίου, και πέθαιναν κατά εκατοντάδες, αποδεκατισμένοι από τις αρρώστιες, την πείνα και τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης.
Προκειμένου να αντιμετωπίσει τον ολοένα αυξανόμενο πανικό αλλά και την δυσαρέσκεια των κατοίκων για πιθανή μετάδοση ασθενειών από τους πρόσφυγες, η κυβέρνηση μετατρέπει την Μακρόνησο , σε «στρατόπεδο συγκέντρωσης και απολύμανσης προσφύγων».
Αντίστοιχα στην Θεσσαλονίκη , χρησιμοποίησαν τις εγκαταστάσεις που είχαν φτιάξει οι Αγγλογάλλοι για τις ανάγκες του Μακεδονικού μετώπου, κατά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο και υπολογίζεται ότι πέρασαν περίπου 500.000 πρόσφυγες.
Οι πληροφορίες και τα στοιχεία για την είσοδο των Μικρασιατών στην Ελλάδα , αποτελούν εξαιρετικής σημασίας ιστορικά τεκμήρια και διασώθηκαν χάρη στις άοκνες προσπάθειες του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών , το οποίο τις συγκέντρωσε και τις εξέδωσε σε μία σειρά βιβλίων με το όνομα «Εξοδος».
Συνεχίζεται…
Η Αδελφότητα Μικρασιατών Ν. Χανίων “ο Άγιος Πολύκαρπος” σε συνεργασία με τα “Χανιώτικα νέα”, παρουσιάζουν κάθε εβδομάδα ένα ιστορικό αφιέρωμα στη Μικρά Ασία, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 ετών από τη μικρασιατική καταστροφή
