Ήταν η εποχή που ο Κυπριακός Ελληνισμός προσπαθούσε να αποτινάξει τον αγγλικό αποικιακό ζυγό, και τα ΄βαζε με τον Βρετανικό Αυτοκρατορικό λέοντα, την πανίσχυρη δηλαδή Βρετανική Αυτοκρατορία, που είχε διορίσει ως στρατιωτικό διοικητή της Νήσου τον ανάλγητο Στρατηγό Χάρτινγκ.
Ήταν μια εποχή που η ΚΥΠΡΟΣ και γενικά ο Ελληνισμός θρηνούσε τρεις υπέροχους ήρωες. Τα ονόματά τους: Καραολής, Δημητρίου και Γιαλούρος. Συνεχιστή τώρα των τριών αυτών ηρώων έχουμε τον Υπαρχηγό της ΕΟΚΑ, τον θρυλικό Γρηγόρη Αυξεντίου.
Ήταν παλικάρι ο Αυξεντίου. Το όνομά του προξενούσε τρόμο στους Άγγλους, ο δε Χάρτινγκ έχασε τον ύπνο του. Τον αποκήρυξε μ’ ένα τεράστιο για την εποχή ποσό, και διέταξε να συλληφθεί με κάθε μέσο και τρόπο. Μα δεν πιανόταν εύκολα ο Αετός της ΕΟΚΑ.
Άφοβος, ριψοκίνδυνος, χωνόταν στο στόμα του λύκου, χωρίς να υπολογίζει τη ζωή του.
Μια μέρα ο Αυξεντίου στήνει αριστοτεχνική ενέδρα σε δυο αγγλικά τζιπ, γεμάτα στρατιώτες ειδικών αποστολών, όπως λέγονταν. Οι στρατιώτες σκοτώνονται όλοι, το ένα τζιπ καταστρέφεται τελείως, ενώ το άλλο παθαίνει μικροζημιές. Παίρνει ο Αυξεντίου το μισοκατεστραμμένο τζιπ, το επισκευάζει, το βάφει, του αλλάζει αριθμό και κυκλοφορεί διασχίζοντας ολόκληρη την Κύπρο, ντυμένος τη στολή του Άγγλου Ανθυπολοχαγού. Οι Εγγλέζοι τσακίζονται να τον εξυπηρετήσουν, χωρίς να υποψιάζονται πως έχουν μπροστά τους τον άνθρωπο που με λύσσα κυνηγούσαν όλες οι αγγλικές καταδιωκτικές υπηρεσίες.
Δρούσε με το ψευδώνυμο “ΖΗΔΡΟΣ” και τα τολμήματα του, τα κατορθώματά του, ξεπερνούσαν την πιο τολμηρή φαντασία. Περιφρονούσε τον κίνδυνο, αδιαφορούσε για τον εαυτό του, αρκεί να έφερνε σε πέρας την αποστολή του. Από τον Μάρτη του 1955 μέχρι τις 3 του Μάρτη του 1957, ημέρα του θανάτου του, ο ηρωικός Υπαρχηγός της ΕΟΚA, δεν άφησε σε ησυχία τους Άγγλους. Μα το αποκορύφωμα της δράσης του, της παλικαριάς του, ήταν το τέλος του.
3 του Μάρτη του 1957. Πρωί! Μια ομάδα Άγγλων στρατιωτών κάνει ξαφνικά την εμφάνισή της στις πλαγιές της τοποθεσίας Μαχαιρά. Ξαφνικά ο επικεφαλής της περιπόλου, νιώθει μαλακό το έδαφος κάτω από τα πόδια του. Ήταν το κρησφύγετο του Γρηγόρη Αυξεντίου.
«Όποιοι κρύβεστε εκεί παραδοθείτε», φωνάζει σε άπταιστα ελληνικά ο επικεφαλής της περιπόλου και ρίχνει μια χειροβομβίδα στο άνοιγμα του κρησφύγετου. Ανταπαντά με ριπή οπλοπολυβόλου ο Αυξεντίου. Στο μεταξύ καταφθάνουν αγγλικές ενισχύσεις. Η μάχη γενικεύεται. Η άνιση μάχη. Ένας εναντίον όλων.
«Παραδώσου», του φωνάζουν οι Άγγλοι. Ο Αυξεντίου δεν παραδίδεται. Άσοι στην πονηριά οι Εγγλέζοι, στέλνουν έναν νεαρό -Αυγουστίνος το όνομά του- να πείσει τον Αυξεντίου να παραδοθεί. Αντί όμως να πειστεί ο Αυξεντίου, εκείνος έπεισε τον Αυγουστίνο.
– Κάτσε Αυγουστίνε εδώ, να πεθάνεις μαζί μου, του είπε. Αξίζει τέτοιος θάνατος.
Κάθισε ο Αυγουστίνος Ευσταθίου, όπως ήταν το πλήρες όνομά του.
Και τότε θριαμβευτική ακούγεται η φωνή του Ζήδρου:
– Ελάτε τώρα αν τολμάτε! Είμαστε δυο.
Η μάχη κράτησε ως το απόγευμα. Τα παλικάρια κρατούσαν ακόμα.
Τότε οι Εγγλέζοι, κατόπιν εντολής του Χάρντινγκ, περιβρέχουν το κρησφύγετο με βενζίνη, ρίχνουν εκατοντάδες χειροβομβίδες μέσα, καθώς επίσης και βόμβες Napal και με φλογοβόλα κατακαίουν τα πάντα. Οι φλόγες μπαίνουν και στο κρησφύγετο… Θεέ, βοήθα.
Δυο πτώματα, φρικτά παραμορφωμένα, ανασύρονται από το κρησφύγετο. Το ένα είναι του Αυγουστίνου Ευσταθίου. Είναι το παλικάρι που διάλεξε τον δρόμο της τιμής.
Το άλλο είναι του Γρηγόρη Αυξεντίου, του Υπαρχηγού του ΕΟΚΑ. Του ανθρώπου που έκλεισε μέσα του την Ελλάδα.
*Συγγραφέας
Aξιότιμε κύριε, κρίμα που στο αφιέρωμα σας για τον “Σταυραετό του Μαχαιρά” τον απαράμιλλο υπαρχηγό της ΕΟΚΑ υπάρχουν ανακρίβειες. Ο Αυγουστής Ευσταθίου δεν ήταν περαστικός από το κρησφύγετο του Μαχαιρά αλλά ,ανήκε στον στενό πυρήνα της ομάδας του Γρηγόρη Αυξεντίου μαζί με τον Αντώνη Παπαδόπουλο.(Το γήπεδο της Ανόρθωσης στην Λάρνακα φέρει το όνομα του). Ο Αυγουστής αγωνίστηκε με το ψευδώνυμο “Ματρόζος” , ο δε αρχηγός του λόγω του νεαρού της ηλικίας και του παρουσιαστικού του τον αποκαλούσε Μισκίνη (μκρός – αδύναμος στην κυπριακή διάλεκτο). ΄Εφυγε από την ζωή την 1η Αυγούστου 2022 με την ψυχή του γεμάτη Ελλάδα όπως έλεγε. ΄Ηταν ένας από αυτούς που στην εν λόγω μάχη του Μαχαιρά και γενικότερα στον αγώνα της ΕΟΚΑ πολέμησαν με αυταπάρνηση και καρδιά λονταριού κάνοντας σημαία τους την ρήση του άλλου μεγάλου αγωνιστή Κυριάκου Μάτση : “Oυ περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα , αλλά περί αρετής” .Κάποιοι είχαμε την τιμή να του σφίξουμε το χέρι και να διαβάσουμε στο γαλάζιο των ματιών του τον πόθο της ΕΝΩΣΗΣ με την μητέρα πατρίδα…………Η Κύπρος γη Ελληνική τον σκεπάζει με υπερηφάνεια . Με εκτίμηση