Κάθε χρόνο στις 1 ∆εκεµβρίου είναι η µέρα για υπενθύµιση των αφροδίσιων νοσηµάτων και ειδικά του AIDS. Με αυτή την ευκαιρία θα αναφερθούµε στην προφύλαξη και προστασία του ατόµου, ώστε να µπορέσει να απολαύσει µε ασφάλεια τις χαρές της ζωής.
Σεξουαλικώς Μεταδιδόµενα Νοσήµατα (ΣΜΝ) ή Αφροδίσια Νοσήµατα, είναι οι λοιµώξεις που µεταδίδονται κατά κύριο λόγο µέσω της σεξουαλικής επαφής.
Η ιστορία της προφύλαξης από τα αφροδίσια νοσήµατα είναι τόσο παλιά όσο και τα ίδια νοσήµατα.
Η χρήση του προφυλακτικού µέσου από την Πρόκριδα, είναι η πρώτη αναφερόµενη στη βιβλιογραφία (Αρχαία Ελληνική Μυθολογία Πρόκρις και Κέφαλος).
Οι Κινέζοι χρησιµοποιούσαν προφυλακτικά από µεταξωτό χαρτί το οποίο είχαν επαλείψει µε λάδι.
Οι Ιάπωνες χρησιµοποιούσαν σκληρά προφυλακτικά τα οποία είχαν κατασκευαστεί από κέλυφος χελώνας και λεπτό δέρµα.
Οι Ρωµαίοι χρησιµοποιούσαν ζωικές κύστες ή ζωικά έντερα.
Στο Μεσαίωνα επικρατεί σιωπή, κάνεις δεν µιλάει για προφυλακτικά µέσα.
Ορισµένοι θεωρούν ότι η ελληνική λέξη χονδύ (δοχείο) έδωσε το όνοµα στο CONDOM. Η καταγωγή του προφυλακτικού είναι ένα αίνιγµα µέχρι και σήµερα.
Το 18 αιώνα έγινε πολύ δηµοφιλές και ως προφύλαξη από αφροδίσια αλλά και ως αντισυλληπτικό µέσο.
Σήµερα το προφυλακτικό προστατεύει από τα αφροδίσια νοσήµατα όλους τους χρήστες που ανήκουν σε διάφορες οµάδες σεξουαλικά ενεργές.
Το προφυλακτικό είναι υδατοστεγές και αεροστεγές. Προστατεύει από τη µετάδοση κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής του ιού του AIDS, της ηπατίτιδας Β και C, του έρπητα, του γονόκοκκου, της ψευδοµονάδας, των χλαµυδίων, της τριχοµονάδας, της σύφιλης, καθώς επίσης από τα οξυτενή κονδυλώµατα, τη µονιλίαση (µυκητίαση), τη φθειρίαση και την ψώρα.
Γενικά συµπτώµατα για µια επίσκεψη στον αφροδισιολόγο ιατρό
Τα αφροδίσια νοσήµατα έχουν πολλά κοινά συµπτώµατα, για αυτό το λόγο η διάγνωση είναι δύσκολη. Τα κοινά συµπτώµατα είναι η ασυνήθιστη έκκριση υγρών από τον κόλπο και το πέος, ο κνησµός, τα εξανθήµατα, ο πόνος, το κάψιµο και οι πληγές ανώδυνες ή επώδυνες. Μερικές φορές µπορεί να συνυπάρχουν περισσότερα από δύο νοσήµατα στον ίδιο ασθενή.
Άλλο ένα χαρακτηριστικό των νοσηµάτων αυτών είναι ότι τα συµπτώµατα µπορεί να είναι ασήµαντα ή και ανύπαρκτα. Αυτό σηµαίνει ότι κάποιος µπορεί να έχει προσβληθεί από ένα νόσηµα και να µην το έχει αντιληφτεί, µε αποτέλεσµα να νοσεί ο ίδιος και η/ο σύντροφος του .
Ένα άτοµο δεν µπορεί να διακρίνει αν κάποιο άλλο έχει ένα σεξουαλικά µεταδιδόµενο νόσηµα. Σε περίπτωση που υποψιάζεται ένα άτοµο ότι έχει προσβληθεί από ένα σεξουαλικά µεταδιδόµενο νόσηµα πρέπει να συµβουλευτεί τον αφροδισιολόγο ιατρό, για να υποβληθεί στις απαραίτητες εξετάσεις. Συνήθως γίνεται κλινική εξέταση, λήψη δείγµατος αίµατος και λήψη, αν το κρίνει ο γιατρός απαραίτητο, βιολογικού υλικού (σπέρµα, ουρηθρικό υγρό, κολπικό υγρό, σάλιο, πρωκτικό υλικό) που θα βοηθήσει στην διάγνωση και τη χορήγηση της κατάλληλης θεραπείας.
Τα σεξουαλικώς µεταδιδόµενα νοσήµατα σε σχέση µε την εγκυµοσύνη και τον τοκετό
Οι έγκυες πρέπει να υποβάλλονται έγκαιρα σε εξετάσεις για ορισµένα σεξουαλικώς µεταδιδόµενα νοσήµατα, διότι σε περίπτωση που η µητέρα πάσχει κινδυνεύει να µολυνθεί και το έµβρυο ή το νεογνό κατά τον τοκετό ή το θηλασµό. Στην Ελλάδα γίνεται αυτός ο έλεγχος σε όλες τις έγκυες στο πρώτο τρίµηνο της εγκυµοσύνης.
Σε περίπτωση που η γυναίκα πάσχει από γονόρροια ή χλαµύδια το νεογέννητο πρέπει να πάρει αντιβίωση, διότι µπορεί να µολυνθεί περνώντας από τον κόλπο την ώρα που γεννιέται, στα µάτια ή στην αναπνευστική οδό.
Όταν µια έγκυος πάσχει από έρπητα των γεννητικών οργάνων ή από οξυτενή κονδυλώµατα υπάρχει κίνδυνος να προσβληθεί το νεογέννητο. Σε αυτές τις περιπτώσεις συνίσταται καισαρική τοµή.
Πρόληψη για τα σεξουαλικώς µεταδιδόµενα νοσήµατα
Τα αφροδίσια νοσήµατα µεταδίδονται εύκολα, η διάγνωση είναι δύσκολη και µερικές φορές η θεραπεία αδύνατη. Το καλύτερο που µπορούµε να κάνουµε για να προστατευτούµε είναι η πρόληψη. Ο µόνος τρόπος 100% αποτελεσµατικός, είναι η αποχή, πράγµα πολύ δύσκολο. Η αµοιβαία µονογαµική σχέση µπορεί να θεωρηθεί ως η δεύτερη καλύτερη επιλογή.
Από τη στιγµή που κάποιος αποφασίζει να είναι σεξουαλικά δραστήριος, είναι καλό να γνωρίζει ότι δεν υπάρχει απόλυτα ασφαλές σεξ. Το ασφαλέστερο σεξ καθορίζεται από την συµπεριφορά του ατόµου και βασίζεται στα εξής :
– Τον αριθµό των σεξουαλικών συντρόφων
– Τις σεξουαλικές πράξεις
– Τους γενικούς κανόνες υγιεινής
– Τη συστηµατική χρήση προφυλακτικού.
Το AIDS
Το AIDS είναι η ασθένεια που προκαλείται από τον ιό HIV. O ιός προσβάλλει τα Τ4 λεµφοκύτταρα που είναι υπεύθυνα για τη άµυνα του οργανισµού. Εφόσον τα λεµφοκύτταρα καταστρέφονται, ο οργανισµός δεν µπορεί να καταπολεµήσει τα διάφορα µικρόβια, µε αποτέλεσµα να είναι ευάλωτος σε διάφορες λοιµώξεις.
Ένα άτοµο που έχει προσβληθεί από τον ιό του ΗΙV ονοµάζεται οροθετικό, δηλαδή στο αίµα του µπορούν να ανιχνευτούν αντισώµατα κατά του ιού.
Μετάδοση: Ο ιός HIV µεταδίδεται µε τρεις βασικούς τρόπους :
1. Μέσω του αίµατος και παραγώγων του, για παράδειγµα από µεταγγίσεις µε αίµα µολυσµένο, από κοινή χρήση βελόνων και συριγγών για λήψη ναρκωτικών, από µη αποστειρωµένα όργανα βελονισµού, τατουάζ.
2. Με το κολπικό, πρωκτικό και στοµατικό σεξ χωρίς προφυλακτικό.
3. Κάθετα από τη µητέρα στο έµβρυο ή στο νεογνό κατά τη διάρκεια του τοκετού ή του θηλασµού.
∆ε µεταδίδεται µε την απλή κοινωνική επαφή, ούτε από τις τουαλέτες, ούτε από τα δήγµατα εντόµων.
Προφύλαξη: Με στόχο την προστασία των ατόµων που βρίσκονται σε αυξηµένο κίνδυνο να µολυνθούν από τον ιό, υπάρχουν διάφορες φαρµακευτικές µέθοδοι πρόληψης (αντιρετροϊκές αγωγές). Η προφυλακτική θεραπεία πριν από την έκθεση στον HIV λέγεται PrEP (Pre Exposure Prophylaxis). Αντίθετα, µετά από πιθανή έκθεση στον HIV (εντός 48-72h), χορηγείται η θεραπεία PEP (Post Exposure Prophylaxis).
Περίοδος Επώασης: Τα συµπτώµατα µπορεί να κάνουν µέχρι 10-15 χρόνια να εµφανιστούν. Πολλά άτοµα που µολύνονται από τον ιό του HIV παραµένουν ασυµπτωµατικά για χρόνια, µεταδίδουν όµως τον ιό. Μερικές φορές µετά τη µόλυνση µπορεί να παρουσιάσουν ένα γριπώδες σύνδροµο µε ρίγη, πυρετό, πονόλαιµο, διόγκωση των λεµφαδένων, κούραση. Τα συµπτώµατα αυτά υποχωρούν από µόνα τους.
Μετά από ένα διάστηµα, που µπορεί να είναι χρόνια, ένα οροθετικό άτοµο παρουσιάζει λεµφαδενοπάθεια, νυχτερινή εφίδρωση, απώλεια βάρους, διάρροια, πυρετό παρατεταµένο και συχνές λοιµώξεις .
Τα αφροδίσια νοσήµατα είναι σχετικά συχνές παθήσεις στο γενικό νεαρό πληθυσµό. Παρ’ όλ’ αυτά µια σεξουαλική ζωή υγιής µε ένα σύντροφο και τη χρήση του προφυλακτικού µπορεί να µας προστατεύσει από τις δυσάρεστες συνέπειες που µπορεί να έχει µια περιστασιακή σχέση .
HIV / AIDS στην Ελλάδα
Όπως συµβαίνει σε πολλές χώρες έτσι και στην Ελλάδα το AIDS αποτελεί σηµαντικό ζήτηµα της δηµόσιας υγείας. Έχουν γίνει πολλά βήµατα για την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία της νόσου. Τα τελευταία χρόνια ο αριθµός των οροθετικών ατόµων είναι σχετικά σταθερός στην Ελλάδα. Υπήρξε µια αύξηση των περιστατικών γύρω στο 2010 σε οµάδες υψηλού κινδύνου όπως οµάδες MSM και οι χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών.
Στην Ελλάδα ζουν (σύµφωνα µε στοιχεία του ΚΕΕΛΠΝΟ), 15.000 άνθρωποι µε HIV και καταγράφονται περίπου 300 καινούρια κρούσµατα κάθε χρόνο. Η αύξηση των κρουσµάτων συνδέεται µε την οικονοµική κρίση, διότι επηρεάζει την πρόσβαση στις υπηρεσίες υγειονοµικής περίθαλψης και την εφαρµογή προγραµµάτων για µείωση του αριθµού των χρηστών ναρκωτικών ουσιών.
Η συχνή µετάδοση οφείλεται:
• Στην έλλειψη προφυλακτικών µέσων κατά τη σεξουαλική πράξη
• Στη χρήση ναρκωτικών µε την ίδια σύριγγα
• Η οµάδα MSM παραµένει υψηλού κινδύνου
Θεραπεία
Η αντιρετροϊκή θεραπεία είναι καθολική και δωρεάν για όλους τους πολίτες της Ελλάδας και επιτρέπει στους ασθενείς να έχουν υγιή και µακροχρόνια επιβίωση.
Πρωτοβουλίες Πρόληψης
Στην Ελλάδα υπάρχουν κέντρα δηµόσια και ιδιωτικά για διάγνωση, ενηµέρωση για πρώιµη διάγνωση και πρόληψη. Εθνικές και περιφερειακές εκστρατείες πρόληψης επικεντρώνονται στις οµάδες υψηλού κινδύνου αλλά και στο γενικό πληθυσµό.
Πρόληψη µε φαρµακευτικές µεθόδους PrEP και PEP έχει εισαχθεί τα τελευταία χρόνια και στην Ελλάδα. Υπάρχει µια συνεχιζόµενη προσπάθεια µείωσης του στίγµατος γύρω από το AIDS για την κοινωνική ένταξη των ατόµων που ζουν µε τον ιό.
Προκλήσεις
Το στίγµα και η διάκριση κατά των ατόµων µε HIV παραµένουν µεγάλα προβλήµατα. Οι ευάλωτες οµάδες όπως πρόσφυγες και µετανάστες αντιµετωπίζουν πρόσθετα εµπόδια στην πρόσβαση υπηρεσιών υγείας και στην αντιµετώπιση του HIV.
Η Ελλάδα έχει κάνει σηµαντική πρόοδο στην καταπολέµηση του HIV/AIDS, συνεργάζεται µε τον Π.Ο.Υ. και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσηµάτων.
Η ζωή είναι ωραία και µπορούµε να τη χαρούµε.
Η Τζέτα ∆ουλαβέρη είναι ιατρός δερµατολόγος – αφροδισιολόγος
