Χάρη στις αποκαλύψεις του «Ντίζελ-γκέιτ», ξεκίνησε στην Γερμανία μια μεγάλη συζήτηση για την ατμοσφαιρική ρύπανση που προκαλεί αυτό το καύσιμο. Στο πλαίσιο αυτής της έρευνας διαπιστώθηκε ότι η Volkswagen είχε ενσωματώσει λογισμικό παραποίησης των μετρήσεων ρύπων στα αυτοκίνητά της για να παραπλανεί τις αρχές και είχε συστήσει σχετικό καρτέλ με τις αυτοκινητοβιομηχανίες Audi, BMW και Porsche ήδη από το 1990. Βέβαια, οι εν λόγω αυτοκινητοβιομηχανίες υποχρεώθηκαν να αλλάξουν το λογισμικό, αλλά οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η μείωση των ρύπων μπορεί να επιτευχθεί μόνο με ειδικό εξοπλισμό των κινητήρων, μια λύση όμως ακριβή η οποία επί πλέον θα καθυστερήσει.
Και μετά ήρθε η -χειρότερη γι αυτές- απόφαση του Ομοσπονδιακού Διοικητικού Δικαστηρίου της Λειψίας: επειδή οι τιμές των ρύπων των ντιζελοκίνητων αυτοκινήτων υπερβαίνουν σε ορισμένες πόλεις τις οριζόμενες από την εθνική και την ευρωπαϊκή νομοθεσία, επικύρωσαν τις αποφάσεις κατώτερων δικαστηρίων σύμφωνα με τις οποίες μπορεί να απαγορευτεί η κυκλοφορία τους. Όχι όμως από την κυβέρνηση, αλλά από την τοπική αυτοδιοίκηση.
Έτσι, έστω και υπό περιορισμούς, προβλέπεται μεταβατική περίοδος, επιτρέπεται η δημιουργία ζωνών χωρίς αυτοκίνητα σε 70 γερμανικές πόλεις. Το Μόναχο κατέχει πάντως τα σκήπτρα στην εκπομπή διοξειδίου του αζώτου ΝΟ2, το οποίο παράγεται κυρίως από τις μηχανές των αυτοκινήτων, είτε καίνε βενζίνη είτε πετρέλαιο, με 78 mg/m3. Έπονται η Στουτγάρδη με 63 mg/m3, η Κολωνία με 62, το Αμβούργο με 58, το Κίελο με 56 και το Βερολίνο 49, ενώ το επιτρεπτό όριο είναι 40 mg/m3. Δεδομένου ότι σχεδόν τα 3/4 των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα προέρχονται από τα ντιζελοκίνητα οχήματα, η δικαστική απόφαση οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε απαγόρευση της κυκλοφορίας τους. Εντός μερικών εβδομάδων μπορεί να γίνει στο Αμβούργο και μετά τον Σεπτέμβριο στην Στουτγάρδη, στέλνοντας έτσι ένα ηχηρό οικολογικό μήνυμα και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου της Λειψίας ανοίγει νέους δρόμους στις μετακινήσεις των πολιτών, πυροδοτώντας μια ριζοσπαστική αλλαγή. Ένα νέο πράσινο κίνημα στις πόλεις φαίνεται πως γεννιέται. Οι Οικολόγοι λοιδορήθηκαν κάποτε για ανάλογες ιδέες, αλλά φαίνεται πως «ο αγώνας» τους «τώρα δικαιώνεται»….
Χιλιάδες θάνατοι λόγω της ρύπανσης των αυτοκινήτων
Σύμφωνα μάλιστα με πρόσφατη μελέτη του περιοδικού “Nature” περίπου 425.000 πρόωροι θάνατοι ετησίως στην Ευρώπη αποδίδονται στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Πάνω από το 90% προκαλούνται από αναπνευστικές και καρδιαγγειακές παθήσεις που σχετίζονται με την εισπνοή μικροσκοπικών σωματιδίων, όπως αυτά που δημιουργούνται από τα οξείδια του αζώτου. 10.000 θάνατοι μπορούν να αποδοθούν ειδικά στα οξείδια του αζώτου των πετρελαιοκίνητων οχημάτων και οι 5.000 συνδέονται με τους κρυφούς ρύπους αυτών των οξειδίων λόγω του «Ντίζελ-γκέιτ». Σήμερα, κυκλοφορούν στην Ευρώπη πάνω από 100 εκατομμύρια ντιζελοκίνητα οχήματα, διπλάσια δηλαδή από όσα κυκλοφορούν στον υπόλοιπο κόσμο με τις ανάλογες θανατηφόρες συνέπειες παντού φυσικά.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Ινστιτούτου Χημείας Μαξ-Πλανκ του Μάιντς μόνο στην Γερμανία πεθαίνουν 7.000 άνθρωποι κάθε χρόνο εξαιτίας της ρύπανσης που προκαλούν τα αυτοκίνητα. Πάντως, το 70% των Γερμανών εξακολουθεί να τάσσεται κατά της απαγόρευσής τους, ενώ μόνο ένας στους πέντε συμφωνεί…. Θεωρητικά όμως το γενικότερο κλίμα είναι ευνοϊκό αφού τα 3/4 των πολιτών δηλώνουν ότι ενοχλούνται από τα καυσαέρια των αυτοκινήτων και το 90% επιθυμεί την κυκλοφοριακή αναδιοργάνωση των πόλεων και των δήμων τους.
Και τώρα τι μέλλει γενέσθαι;
Η απόφαση του Δικαστηρίου της Λειψίας θέτει ένα καίριο ερώτημα: τι είδους αυτοκίνητα θα οδηγούμε στο άμεσο μέλλον; Ή μάλλον εάν θα επιτρέπεται καν να χρησιμοποιούμε αυτοκίνητα.
Το 2030 θα έχει συγκεντρωθεί στις πόλεις το 60%-80% του πληθυσμού της γης, οπότε θα πρέπει να βρεθούν επειγόντως λύσεις. Τα αυτοκίνητα αποτελούσαν για δεκαετίες σύμβολο ελευθερίας, ανεξαρτησίας, κοινωνικού γοήτρου και επίδειξης πλούτου, αλλά έχουν χάσει πλέον την αίγλη τους. Σήμερα εκφράζουν πλέον την παρωχημένη νοοτροπία μιας άλλης εποχής και όχι της σύγχρονης αντίληψης για τις πράσινες μεταρρυθμίσεις και την οικολογική συνειδητοποίηση των πολιτών. Τα αυτοκίνητα ικανοποιούν ολοένα και λιγότερο τις ανάγκες των πολιτών, αλλά για να πεισθούν οι πολίτες να αποχωριστούν το αυτοκίνητο και να συμφωνήσουν σε νέους τρόπους μετακίνησης θα πρέπει να υπάρχουν πειστικές, ελκυστικές εναλλακτικές προτάσεις. Οι πολίτες πάντως επιθυμούν την αλλαγή όχι για ιδεολογικούς λόγους, αλλά διότι επιθυμούν περισσότερη ποιότητα ζωής και επειδή χρειάζονται περισσότερο ζωτικό χώρο, αφού το 90% του διαθέσιμου καλύπτεται πια στις πόλεις από τα αυτοκίνητα και τα πάρκινγκ! Κάθε θέση στάθμευσης αναλογεί μάλιστα σε ένα παιδικό δωμάτιο 12 τ.μ., δηλαδή χώρο τον οποίο στερούνται.
Ευρωπαϊκά πρότυπα
Παραδείγματα από ευρωπαϊκές χώρες δείχνουν πάντως ότι θαρραλέες ιδέες μετουσιώνονται σε πράξη εάν έχουν την συγκατάθεση των πολιτών. Στην Κοπεγχάγη, την πλέον φιλική προς το περιβάλλον πόλη της Ευρώπης, τo 38% των μετακινήσεων γίνεται με ποδήλατο, η μέση ταχύτητα των οποίων είναι 16 χιλιόμετρα ανά ώρα ενώ του αυτοκινήτου μόλις 27! Ήδη το 52 % των εργαζομένων μετακινείται με ποδήλατο, ενώ μέχρι το 2050 η πρωτεύουσα της Δανίας φιλοδοξεί να καταστεί μια εξ ολοκλήρου φιλική προς το περιβάλλον πόλη επεκτείνοντας το δίκτυο ποδηλατοδρόμων, καθιερώνοντας τις μετακινήσεις με τα δημόσια μέσα κυκλοφορίας και αντικαθιστώντας τα ντιζελοκίνητα με ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Η Νορβηγία προσανατολίζεται επίσης προς αυτά, ενώ η Γαλλία και η Μ. Βρετανία θα απαγορεύσουν τα ντιζελοκίνητα και βενζινοκίνητα αυτοκίνητα από το 2040. Μάλιστα ο δήμαρχος του Λονδίνου έχει χαρακτηρίσει την ατμόσφαιρά της βρετανικής πρωτεύουσας «δολοφόνο». Στην Αυστρία έχει ξεκινήσει η πρωτοβουλία για «πόλεις μηδενικών ρύπων», ενώ στην Γερμανία η συζήτηση για δωρεάν μετακινήσεις με τα μαζικά Μέσα Μεταφοράς, ώστε οι πολίτες να έχουν ένα δέλεαρ, καλά κρατεί. Προβληματικό εν τούτοις παραμένει το ποιος θα χρηματοδοτήσει αυτές τις μετακινήσεις.
Μόνο με δικαστικές αποφάσεις δεν επιτυγχάνεται πάντως τίποτα. Πρέπει να πεισθούν οι πολίτες για την αναγκαιότητα των αλλαγών. Επίσης, οι πωλήσεις αυτοκινήτων θα μειωθούν κατακόρυφα εάν απαγορευτούν στις πόλεις με αποτέλεσμα αθρόες απολύσεις. Άρα πρέπει να βρεθούν έξυπνες λύσεις. «Είναι φανερό πως βρισκόμαστε προ ριζικών αλλαγών όπως στην εποχή της εφεύρεσης του αυτοκινήτου», όπως λέει χαρακτηριστικά ο Αντρέας Κνι, καθηγητής του Πολυτεχνείου του Βερολίνου και επικεφαλής του “Κέντρου Καινοτομίας των Μετακινήσεων” της γερμανικής πρωτεύουσας».
Ρομποτικά, ηλεκτρικά ή υδρογονοκίνητα αυτοκίνητα και πότε;
Οι γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες συλλαμβάνοντας τα μηνύματα των καιρών έχουν επενδύσει δισεκατομμύρια ευρώ στην εξέλιξη των ηλεκτροκίνητων οχημάτων.
Οι ειδικοί ισχυρίζονται ότι τα ρομποτικά, τα αυτόνομα αυτοκίνητα είναι τα φιλικότερα προς το περιβάλλον, αφού μηδενίζουν τις εκπομπές ρύπων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ορίζει ως αυτοκίνητα με μηδενικές εκπομπές ρύπων τα αμιγώς ηλεκτρικά και τα υδρογονοκίνητα, ενώ ως οχήματα χαμηλών εκπομπών όσα εκπέμπουν διοξείδιο του άνθρακος (CO2) κάτω από 50 γρ./χλμ.
Τα αυτοκίνητα του (μεθ)αύριο θα κινούνται ίσως με υδρογόνο. Το 2011 ο επικεφαλής της Ντάιμλερ -Μπέντς (Μercedes) είχε πει ότι «μέχρι το 2017 οι αυτοκινητοβιομηχανίες θα έχουν συμπτύξει μια «συμμαχία υδρογόνου», ώστε να δοθεί ώθηση στα υδρογονοκίνητα αυτοκίνητα. Ιδίως οι ιαπωνικές αυτοκινητοβιομηχανίες επενδύουν όμως σε αυτά. Η Hyundai λανσάρει μάλιστα ένα νέο μοντέλο δεύτερης γενιάς με αυτονομία 800 χλμ., και η Τοyota1000 χλμ…
Ηλεκτροκίνηση made in Greece
Αυτά όμως γα το απώτερο μέλλον. Προς το παρόν, ειδικά η αμερικανική Tesla δίνει έμφαση στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και παρουσιάζει συνεχώς νέα εξελιγμένα μοντέλα. Ίδρυσε μάλιστα πρόσφατα την «Tesla Greece» και πληροφορίες την θέλουν να δημιουργεί ένα τέταρτο Hub / κόμβο στην Ευρώπη, μετά τα δύο της Ολλανδίας και το ένα στην Γερμανία. Φέρεται δε να σχεδιάζει την εγκατάσταση 5 σταθμών ταχείας φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Λαμία και Σπάρτη.
Στάδιον δόξης λαμπρόν λοιπόν και για την χώρα μας εάν προσανατολισθεί προς τις μελλοντικές πράσινες λεωφόρους του οικολογικού αυτοκινήτου και καταφέρει να ξεπεράσει τις αγκυλώσεις της αξιοποιώντας παράλληλα το -πανθομολογούμενο και στο εξωτερικό- εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό της. Και το μπορεί και πρέπει .
