Οι Έλληνες πολίτες φαίνεται ότι δεν νιώθουν άνετα να εκφράζουν ανοιχτά τις απόψεις τους στο Διαδίκτυο, ενώ παράλληλα θεωρούν ότι το Ίντερνετ θα πρέπει να αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα του καθενός, είναι ορισμένα από τα πορίσματα δημοσκόπησης που διενεργήθηκε από την εταιρεία Globescan για λογαριασμό του ειδησεογραφικού δικτύου BBC World.
Η δημοσκόπηση αποτελείτο από δύο σκέλη: ερωτήσεις που αφορούσαν στις ολοένα αυξανόμενες ανησυχίες σχετικά με τη διάδοση ψευδών ειδήσεων στο Ίντερνετ και στην παρέμβαση των κυβερνήσεων για έλεγχο της χρήσης του Διαδικτύου.
Το Ίντερνετ δεν θα έπρεπε να ελέγχεται από τις κυβερνήσεις
Συγκεκριμένα, η έρευνα διενεργήθηκε σε πολίτες 18 χωρών, όπου το 79% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι ανησυχούν για το τι είναι ψεύτικο και τι αληθινό στο Διαδίκτυο. Από την άλλη, η πλειονότητα των πολιτών στην Κίνα και τη Βρετανία απάντησε ότι θέλει οι κυβερνήσεις να παίζουν ρόλο ρυθμιστή στο Ίντερνετ.
Η έρευνα διενεργήθηκε από την εταιρεία Globescan σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 16.000 ενηλίκων μεταξύ της περιόδου Ιανουαρίου και Απριλίου του τρέχοντος έτους. Το BBC είχε πραγματοποιήσει μια αντίστοιχη έρευνα και το 2010.
Από τα αποτελέσματα της έρευνας προκύπτει ότι το 58% των ερωτηθέντων δεν συμφωνεί με την εφαρμογή ελέγχων στο Διαδίκτυο από τις κυβερνήσεις, σε σύγκριση με το 51% που απάντησαν στην ίδια ερώτηση 7 χρόνια πριν. Ωστόσο, στην Κίνα το 67% απάντησε ότι είναι υπέρ στην ιδέα παρεμβάσεων από την πλευρά των κυβερνήσεων, ενώ στην Βρετανία το ποσοστό αυτό ήταν ελαφρώς χαμηλότερο, στο 53%.
Στο ίδιο σκέλος της δημοσκόπησης, η Ελλάδα ήταν η χώρα με το μεγαλύτερο ποσοστό (84%) των πολιτών που αντιτίθενται σθεναρά στην εφαρμογή ελέγχων στο Διαδίκτυο από τις κυβερνήσεις, ενώ ακολουθεί η Νιγηρία με ποσοστό 82%.
Το φαινόμενο των ψεύτικων ειδήσεων
Οι ανησυχίες σχετικά με το τι είναι πραγματικό και τι όχι στο Διαδίκτυο ολοένα και αυξάνονται, ιδιαίτερα το τελευταίο έτος όπου ο όρος «ψευδείς ειδήσεις» έχει γίνει πλέον συνηθισμένος. Το φαινόμενο αυτό φαίνεται επίσης ότι είναι ιδιαίτερα κερδοφόρο για ορισμένους οι οποίοι μοιράζονται ψευδείς ειδήσεις στο Facebook κερδίζοντας μεγάλα χρηματικά ποσά από τις διαφημίσεις.
Σχετικά με αυτό το ζήτημα οι Βραζιλιάνοι πολίτες είναι αυτοί που εξέφρασαν τις μεγαλύτερες ανησυχίες, με ποσοστό 92%, ενώ ακολουθούν η Ινδονησία με 90%, η Νιγηρία με 88% και η Κένυα με 85%. Στη Γερμανία το ποσοστό αυτό είναι πολύ μικρότερο, 51%, αφού κατά την προετοιμασία για τις επερχόμενες εκλογές έχουν γίνει μεγάλες προσπάθειες για την εξάλειψη των ψεύτικων ειδήσεων.
Ο πρόεδρος της Globeascan, Νταγκ Μίλερ δήλωσε συγκεκριμένα: «τα ευρήματα αυτά δείχνουν ότι η εποχή των ψευδών ειδήσεων μπορεί να διαδραματίσει πολύ σημαντικό ρόλο στην υποβάθμιση της αξιοπιστίας των ηλεκτρονικών πληροφοριών, ιδιαίτερα μετά τις αποκαλύψεις του Έντουαρντ Σνόουντεν σχετικά με τα προγράμματα παρακολούθησης της Εθνικής Υπηρεσίας Εσωτερικής Ασφάλειας των ΗΠΑ (NSA)».
Επιπλέον, από την έρευνα προκύπτει ότι υπάρχουν έντονες ανησυχίες σχετικά με την ελευθερία του λόγου στο Διαδίκτυο και κατά πόσο οι πολίτες μπορούν να εκφράζουν τις απόψεις τους χωρίς λογοκρισία. Το 53% των ερωτηθέντων απάντησε ότι δεν αισθάνεται ασφάλεια να το κάνει, σε σύγκριση με το 49% που είχε απαντήσει στην ίδια ερώτηση το 2010.
Ωστόσο, παρατηρήθηκε μεγάλο χάσμα απόψεων μεταξύ των ανεπτυγμένων και των αναπτυσσόμενων χωρών. Στη Νιγηρία, το Περού και την Κίνα η πλειονότητα των πολιτών δήλωσε ότι έχει αυτοπεποίθηση στο να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του στο Διαδίκτυο. Από την άλλη, οι πολίτες στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική εξέφρασαν έντονα τις ανησυχίες τους σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα, με τους Έλληνες και τους Γάλλους να διστάζουν να εκφράσουν ελεύθερα τις απόψεις τους στο Ίντερνετ.
Καθώς η χρήση του Διαδικτύου ολοένα και αυξάνεται παγκοσμίως, μεγαλώνει ταυτόχρονα και η πεποίθηση ότι το Ίντερνετ θα πρέπει να αποτελεί δικαίωμα του καθενός. Το 53% των ερωτηθέντων συμφώνησαν ότι η πρόσβαση στο Διαδίκτυο θα πρέπει να αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα, με τα μεγαλύτερα ποσοστά που υποστηρίζουν αυτή την άποψη να καταγράφονται στην Ελλάδα, τη Βραζιλία και την Ινδία.
Στην έρευνα υπογραμμίζονται επίσης ορισμένες διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών αναφορικά με τη στάση που κρατούν απέναντι στο Διαδίκτυο. Το τελευταίο εξάμηνο, το 78% των ανδρών φαίνεται ότι έκανε χρήση του Ίντερνετ, σε σύγκριση με το 71% των γυναικών. Επιπλέον, οι γυναίκες απάντησαν ότι αισθάνονται λιγότερο ασφαλείς να εκφράζουν τις απόψεις τους στο Διαδίκτυο. Αυτές οι ανησυχίες είναι πιο έντονες στις αναπτυγμένες χώρες, αφού όπως προκύπτει μόλις το 14% στη Γαλλία αισθάνεται ασφαλής, το 36% στη Βρετανία και το 35% στις ΗΠΑ.
