– Με την αρχή της βδομάδας, η Πρωτομηνιά, του ενδέκατου μήνα του χρόνου, του Νοέμβρη, αρχίζει με τη γιορτή των Αγίων Αναργύρων: Κοσμά και Δαμιανού (1/11), που γιορτάστηκε στην πόλη μας και στα χωριά μας, με θρησκευτική ευλάβεια!
– Χθες, Πέμπτη (3/11) τ’ άι – Γιωργιού του Μεθυστή, λειτουργηθήκαμε, προσευχηθήκαμε στη χάρη Του. Στο μεσημεριανό οικογενειακό μας τραπέζι δεν ξεχάσαμε “να δοκιμάσουμε” -κατά το έθιμο- τα καινούργια μας κρασιά, από το μεγάλο βαρέλι “του μαγατζέ μας” (= αποθήκη), για το καλό, μιας κι είναι σήμερα τ’ Άι-Γιωργιού του Μεθυστή. Φαίνεται πως: δοκίμασε, δοκίμασε, το παρακάναμε και μεθύσαμε! Η οινοποσία μας αυτή είχε και το καλό της. Ο γεροντότερος της συντροφιάς θυμήθηκε το θαυμάσιο ακριτικό
– ιστορικό τραγούδι της Κρήτης μας και τ’ άρχισε, στην ώρα απάνω, να το σιγοτραγουδεί.
Ευκαιρία να το μάθουν όσοι δεν το ξέρουν και να το θυμηθούν οι γεροντότεροι. Λέει το ακριτικό αυτό τραγούδι: «- Πάντα στσι τρεις του Νοεμπριού κι εις τσ’ εικοσιτρείς τ’ Απρίλη πανηγυράκι γίνεται στ’ Αϊ-Γιωργιού τη χάρη. Κι η κόρ’ απού ’χε τη γιορτή κι απού τον ελουτρούγα μήδ’ έτρωγε μηδ’ έπινε μηδέ κι εχαροκόπα.
Σφάζει τρακόσια πρόβατα και πεντακόσια γίδια, εννιά χωριά εκάλεσε, χιλιάδες παλληκάρια: “Τρώτε και πίνετε, παιδιά, κι έχετε και την έγνοια μην έρθ’ ο Χάρος να μας βρει, να μάσε διαγουμίσει, να πάρει άντρες για σπαθί και νιους για το μαχαίρι”. Κι όντεν το λόγο κι ήλεγε, ο Χάροντας προβαίνει: “Ποιος έχει μπράτσα σίδερα και πόδια ατσαλένια να πάμε να παλέψομε στο σιδερόν αλώνι;”. Κι άλλος και δεν του μίλησε, δεν του ’πε πως θα πάει, μ’ ο Διγενής, τση χήρας γιος, εβγήκε στ’ αντροκάλιο: “Εγώ ’χω μπράτσα σίδερα και πόδια ατσαλένια να πάμε να παλέψομε στο σιδερόν αλώνι”. Και πάνε κι απαλεύγανε απ’ το ταχύ ως το βράδυ, κι η μάναν του του Διγενή στέκει στη μιαν του μπάντα, τριώ λογιώ κρασί βαστά, τριώ λογιώ φαρμάκι κι ανέ νικήσ’ ο Διγενής, κρασί να τον κεράσει, πάλι και δε, να πιει ευτή ντελόγκος το φαρμάκι. Κι οι δυο σφιχτοπαλεύγανε κι οι δυο αγκομαχούσαν, ο πάτος και οι γύροιν του του αλωνιού ετρίζαν. Πολύν καιρό ’παλεύγανε, κιανείς των δεν ενίκα, κι ο Χάροντας με μπαμπεσιά βουλήθη να νικήσει, βάνει πόδα του Διγενή και κάτω τόνε βάνει, κι η δόλια η μανούλαν του ήπιεν το το φαρμάκι». (Πηγή: Γιάνναρης 1876, σ. 214, Παπαγρηγοράκης 1957, σ. 262-3, Κριάρης 1920, σ. 373-4, Αποστολάκης 2010, σ. 37).
Το αντιγράψαμε από τον τόμο: Σταμ. Α. Αποστολάκη: “Ριζίτικα. Τα δημοτικά τραγούδια της Κρήτης”, Χανιά, 2010, σ. 612. Από τα Λαογραφικά των ημερών σημειώνουμε τις προσωνυμίες του Νοέμβρη. Τον λέμε: “Τρυποτηγανίτη” επειδή τ’ αγίου Ανδρέα οι νοικοκυρές κάνουν τηγανίτες για να μην “τρυπήσουν” τα τηγάνια τους. Για τα έθιμα των εορτών του μήνα που έπονται: Το Αρχαγγέλων Ταξιαρχών (8/11), του Αγ. Νεκταρίου (9/11) Μηνά του θαυματουργού, προστάτη του Μεγάλου Κάστρου (11/11), θα αναφερθούμε στα επόμενα. Αρχή του μήνα του χειμωνιάτικου, αγαπητοί αναγνώστες, κι αρχίζουν τα κρύα, και συν Θεώ οι βροχές που τόσο τις αποζητά η γη μας, για να “ζωγονέψει”, που ήταν αποστεγνωμένη και ν’ αρχίσουμε να φυτεύουμε τις καταβολάδες και τα χειμωνιάτικα λαχανικά. Το παραγγέλνει η Κρήτη μας: “
– Το Νοέμπρη και Δικέμπρη, φύτευγε καταβολάδες”. Συνεχίζουμε το μάζεμα του ελαιοκάρπου.
Της Παναγιάς, εξ άλλου της Μεσοσπορίτισσας (21/11), λογαριάζουμε τους κόπους μας και λέμε: “Μισά ’φαες, μισά ’σπειρες, μισά στέρευγε να ’χεις”! Στην πόλη μας πολιούχος προστάτης της είναι τα Εισόδια της Θεοτόκου.
Η ενορία, μάλιστα, έχει διοργανώσει μια περιεκτικότατη εσπέρα για τη χάρη της Παναγίας μας, για τις 17/11 το βράδυ, στον “Χρυσόστομο”, με τρεις ενδιαφέρουσες εισηγήσεις, ύμνους και ριζίτικο τραγούδι. – Εδώ, λέμε, να βάλουμε τελεία, για όλ’ αυτά και για τα υπόλοιπα του Νοέμβρη, θα αναφερθούμε -συν Θεώ- στις επόμενες του μήνα συνεργασίες μας! – Κι ερχόμαστε τώρα στη λοιπή ενδιαφέρουσα ύλη της στήλης μας: Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης: “Διάλογοι Καταλλαγής”. Έκτακτο τεύχος, Ιούνιος 2016, σχ. 4ο, σ. 30, με πλούσια έγχρωμη εικονογράφηση, Αφιερωμένο στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Το ιδιαίτερα ενδιαφέρον αυτό τεύχος ανοίγει (σ. 3) με το “Αντί προλόγου” ανυπόγραφο εισαγωγικό κείμενο, ασφαλώς του δ/ντή της Ο.Α.Κ. δρα κ. Κωνσταντίνου Ζορμπά, ο οποίος, ειρήσθω εν παρόδω, υπεράνθρωπα εμόχθησε καθ’ όλη τη διάρκεια της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδοξίας. Ακολουθεί το “αντί προλόγου”, λοιπόν, κείμενο, το οποίο μας κατατοπίζει: «Με το ανά χείρας έκτακτο ηλεκτρονικό Tεύχος επιθυμούμε να μοιραστούμε τη χαρά μας με τους χιλιάδες φίλους του Ιδρύματος, για το μεγάλο ιστορικό γεγονός του οποίου υπήρξαμε αυτόπτες και αυτήκοοι μάρτυρες. Το παρόν Tεύχος είναι ένα σύντομο Ημερολόγιο όλων των εργασιών της προετοιμασίας, αλλά και των επίσημων εργασιών της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας στην Ορθόδοξο Ακαδημία Κρήτης (Ο.Α.Κ.). Περιγράφονται τα γεγονότα, μικρά και μεγάλα, που έλαβαν χώρα στις εγκαταστάσεις του Ιδρύματος.
Γευθήκαμε τους καρπούς της καθόλου Ορθοδοξίας, η οποία μετά από μακριά και κοπιώδη προετοιμασία συνήλθε “επί το αυτό”, δηλαδή με το αυτό φρόνημα της αυτής πίστεως και της αυτής διαθέσεως, όπως το εννοούσαν και το ερμήνευσαν οι Πατέρες της Εκκλησίας μας, μεταφράζοντας το του Υμνωδού “Ιδού δη τι καλόν, ή τι τερπνόν, αλλ’ ή το κατοικείν αδελφούς επί το αυτό” (Ψαλμ., 132:1). Μοιραζόμαστε μαζί σας το δάκρυ της χαράς και τον ιδρώτα της κούρασης. Ανιστορούμε όλες τις ευχάριστες στιγμές που ζήσαμε κοντά στον Παναγιώτατο, τους Προκαθημένους, τους Σεβασμιωτάτους, τους κληρικούς και λαϊκούς, τους απλούς ανθρώπους και όλους όσοι συνέβαλαν στην επιτυχία του.
Πρωτίστως ευχαριστούμε τον Παναγιώτατο, ο οποίος εξέφρασε την αγάπη του και τη στοργή του προς το Ίδρυμα και μάλιστα με την ύψιστη τιμή να αναδείξει την Ακαδημία σε σταθμό και τόπο αναφοράς της εκκλησιαστικής μας Ιστορίας!». Στη συνέχεια, ημερολογιακά, καταγράφονται, με κάθε λεπτομέρεια, όλα όσα έλαβαν χώρα κατά την πορεία της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, στην Κρήτη μας [Ο.Α.Κ., Ιερά Μονή Γωνιάς, Ηράκλειο (Αγ. Μηνάς), Νοπήγια – Κισάμου, Μητροπολιτικός ναός Καστελίου – Κισάμου, Ιερός ναός Αγ. Πέτρου & Παύλου (Χανίων), θεμελίωση ιερού ναού στο Κάστρο Ιεράς Μονής Χρυσοπηγής] κατά το διάστημα από 9.6.2016, μέχρι τέλους της Συνόδου, τη Δευτέρα 27-6-2016. Στο: “Αντί Επιλόγου” καταληκτήριο κείμενο των σελ. 19-20, του τεύχους, διαβάζουμε: «- Μία άλλη ιδιαίτερη και ξεχωριστή πτυχή της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδοξίας, είναι και εκείνη του ανθρώπινου δυναμικού.
Όλοι εκείνοι οι άνθρωποι που εργάστηκαν αθόρυβα και ακαταπόνητα και που χάρη σ’ αυτούς πραγματώθηκε το μοναδικό αυτό γεγονός της Ορθοδοξίας. Αναμφισβήτητα, η επιτυχής διοργάνωση και διεξαγωγή της Συνόδου, δεν στηρίζεται μόνο στις σύγχρονες εγκαταστάσεις του Ιδρύματος, το οποίο διαθέτει άριστη υλικοτεχνική υποδομή με μεγάλες δυνατότητες και ευελιξία ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες, αλλά ταυτοχρόνως, στην πολυετή εμπειρία των εργαζομένων σ’ αυτό, οι οποίοι επέδειξαν υπευθυνότητα και μέγιστη αίσθηση της ευθύνης, απέναντι στη δύσκολη αυτή ιστορική πρόκληση. Επιπλέον η επιτυχία αυτή διασφαλίστηκε και από όλους όσους συμπορεύθηκαν μαζί μας στην ιστορική αυτή στιγμή της Εκκλησίας μας.
Η Σύνοδος της Κρήτης είχε να αντιμετωπίσει μία σειρά από προκλήσεις – προσκλήσεις, που αντιμετωπίζει και η ίδια η Ορθοδοξία σε παγκόσμιο επίπεδο. Επιπλέον, η Σύνοδος αποτέλεσε μία πρόκληση για την Ορθοδοξία.
H αυτόβουλη και η ετερόνομη απουσία των τεσσάρων Εκκλησιών, όντως αισθητή, μετέτρεψε τη χαρά σε λύπη, η οποία ως τραυματική εμπειρία θεραπεύεται μόνον σε σταυροαναστάσιμη χαρμολύπη με τη χάρη του Παρακλήτου. Ακόμη και μέσα από τις ηχηρές απουσίες, τελικά η Σύνοδος εξελίχθηκε σε ένα πραγματικό γεγονός συνοδικότητας, παρά τις διαφορετικές απόψεις. Κι αυτό γιατί το θαύμα της συνοδικότητας μετέτρεψε τις προκλήσεις σε ευκαιρίες. Έτσι, η Σύνοδος κατέληξε να είναι διαφορετική και πέρα από κάθε προσδοκία -αισιόδοξων ή απαισιόδοξων. Υπήρξε μία Σύνοδος γεμάτη από πόνο και αγωνία εν τη γενέσει της, όπως αυτό συνέβη με όλες τις Οικουμενικές Συνόδους. Τώρα που η Σύνοδος έλαβε τέλος, ο πόνος και η αγωνία έχουν δώσει τη θέση τους στην ελπίδα, μία ελπίδα που φανερώνει πως η Ορθοδοξία μπορεί και έχει τη δύναμη, αλλά και τη βούληση να ξεπεράσει τις αντιπαραθέσεις και την υπαρξιακή παράλυση που προκαλεί ο μονόλογος. Απέδειξε ότι η σύγχρονη Ορθοδοξία είναι πολυσύνθετη και πολυδιάστατη καθώς η ίδια αποτελεί πρόκληση και πρόσκληση κοινωνίας προς τον σύγχρονο κόσμο.
Με την ολοκλήρωση των εργασιών της Συνόδου συνειδητοποιήσαμε περισσότερο από ποτέ, τι σημαίνει να είμαστε Ορθόδοξοι στην τεχνοκρατούμενη εποχή μας και κατανοήσαμε τους περιορισμούς μας, ανοίγοντας ταυτόχρονα, και τον δρόμο της αντιμετώπισής τους.
Η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος της Ορθοδόξου Εκκλησίας στην Κρήτη, αποφεύγοντας “μωράς δε ζητήσεις και έρεις και μάχας ανωφελείς” (ι., 3:9), όχι μόνο το -από όλους τους Προκαθημένους- προγραμματισμένο έργο, επιτέλεσε, αλλά και την τροχιά της Πανορθοδόξου Συνοδικής Πράξης διάνοιξε, προς δόξαν Του εν Τριάδι προσκυνούμενου Θεού, ακατάγνωστη διδαχή του Ευαγγελίου της σωτηρίας και διακονίας παντός ανθρώπου αδιακρίτως». – Το τεύχος είναι πολύτιμο απόκτημα, μνημειώδες στο σύνολό του, γιατί μας πληροφορεί με κάθε λεπτομέρεια, για όσα έζησε η Κρήτη, τιμητικά στους ιερούς της χώρους, όπου διεξήχθησαν οι εργασίες της Αγίας και Μεγάλης αυτής Συνόδου της Ορθοδοξίας μας, όπου η Μεγαλόνησος Κρήτη μας είχε, την ευτυχία να φιλοξενήσει το μέγιστο τούτο γεγονός!
*** * ***
Στο ίδιο μήκος κύματος και το τεύχος 53, Απριλίου – Ιουνίου 2016, της περιοδικής έκδοσης της Ι. Μητροπ. Κισάμου – Σελίνου: “Χριστός και Κόσμος”. Στις 30 σελίδες, 4ου σχήματος, της πολύτιμης αυτής έκδοσης, περιλαμβάνονται με κάθε λεπτομέρεια, τα όσα ιστορικά πλέον γεγονότα, έλαβαν χώρα, στους χώρους της Ι.Μ. Κισάμου και Σελίνου. Το ιστορικό αυτό τεύχος, είναι μ’ ένα λόγο, στα της διεξαγωγής της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, τελεσθέντα, αφιερωμένα. Στις σελ. μάλιστα 58-62, έχουμε το πλήρες καταληκτήριο κείμενο των εργασιών της Συνόδου, προς τον Ορθόδοξο Λαό και κάθε άνθρωπο καλής θελήσεως.
Ακολουθούν, λίγες γραμμές από το “Προλογικό σημείωμα” του τεύχους: «Η πρόνοια και η αγάπη του Θεού επεφύλαξε μία μεγάλη ευλογία, δώρο Ουράνιο εις την Μεγαλόνησο Κρήτη, την Εκκλησία της, πιστή και αφοσιωμένη θυγατέρα του Οικουμενικού μας Πατριαρχείου, και ιδιαίτερα την ταπεινή Ιερά Μητρόπολή μας, τη σύγκληση και πραγματοποίηση της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας, οι εργασίες της οποίας έλαβαν χώρα από 20 έως 25 Ιουνίου, εις τους χώρους της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης. Κορυφαίο ιστορικό γεγονός οικουμενικής σημασίας, αξίας και σπουδαιότητας, το οποίο σημάδεψε τον τόπο και την ιστορία καθώς οι προετοιμασίες της Συνόδου αυτής διήρκεσαν περισσότερο από μισό αιώνα (από το 1961), η δε Αγία μας Εκκλησία ομιλεί περί της εν λόγω Συνόδου σχεδόν ενενήντα χρόνια (από το 1930), παρόμοια δε Σύνοδος έχει να πραγματοποιηθεί από τον 12ο αιώνα! Βαθιά η ευγνωμοσύνη και άμετρες οι ευχαριστίες μας προς τη Σεπτή Κορυφή της Ορθοδοξίας και του Γένους, τον Οικουμενικό μας Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο, τον Ηγούμενο της Ορθοδοξίας, όχι μόνο διά την πρόταση επιλογής του τόπου συγκλήσεως της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, αλλά κυρίως διά το γεγονός ότι η σύγκλησίς Της αποτελεί καρπό της ανυστάκτου προσευχής, μέριμνας, αγωνίας και αγάπης Του διά την ενότητα της Αγίας μας Εκκλησίας». – Και από το “Μήνυμα”, λίγες γραμμές: «- Βασική προτεραιότητα της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου υπήρξε η διακήρυξη της ενότητος της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Στηριγμένη στη θεία Ευχαριστία και την Αποστολική Διαδοχή των Επισκόπων, η υφισταμένη ενότητα είναι ανάγκη να ενισχύεται και να φέρνει νέους καρπούς. Η Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία είναι Θεανθρώπινη κοινωνία, πρόγευση και βίωση των Εσχάτων εντός της Θείας Ευχαριστίας. Ως μία διαρκής Πεντηκοστή είναι ασίγαστη προφητική φωνή, παρουσία και μαρτυρία της Βασιλείας του Θεού της αγάπης. Πιστή στην ομόφωνη Αποστολική Παράδοση και μυστηριακή εμπειρία η Ορθόδοξος Εκκλησία αποτελεί την αυθεντική συνέχεια της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας, όπως ομολογείται στο Σύμβολο της Πίστεως και επιβεβαιώνεται από τη διδασκαλία των Πατέρων της Εκκλησίας. Η Εκκλησία μας βιώνει το μυστήριο της θείας Οικονομίας στη μυστηριακή της ζωή με επίκεντρο τη θεία Ευχαριστία.
Η Ορθόδοξος Εκκλησία εκφράζει την ενότητα και καθολικότητά της εν Συνόδῳ. Η συνοδικότητα διαπνέει την οργάνωση, τον τρόπο που λαμβάνονται οι αποφάσεις και καθορίζεται η πορεία της. Οι Ορθόδοξες Αυτοκέφαλες Εκκλησίες δεν αποτελούν συνομοσπονδία Εκκλησιών, αλλά τη Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία». Είμαστε βέβαιοι -τελειώνοντας- πως η Αγιασμένη ψυχή του ιδρυτή της Ο.Α.Κ. και επί μισό αιώνα Αρχιερατείας του αοίδιμου μητροπολίτη Ειρηναίου Γαλανάκη, στην Ι.Μ. Κισάμου & Σελίνου, θα έχαιρε και θα ευλογούσε από τα Ουράνια πλάτη, όπου αναπαύεται, το μέγα τούτο γεγονός, που έλαβε χώρα, στην ταπεινή του Μητρόπολη, η οποία σήμερα ποιμαίνεται επάξια από τον σεβ. κ. Αμφιλόχιο. – Εδώ όμως φτάσαμε -συν Θεώ- και σήμερα, στο τέλος. Τα ξαναλέμε την άλλη βδομάδα· ως τότε γεια σας και καλό Σαββατοκύριακο!
