Βιότοπος – περιγραφή:
Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι Angelica archangelica (Αγγελική η αρχαγγελική) και ανήκει στην οικογένεια των Σκιαδοφόρων. Φύεται σε Ευρώπη και
Βόρειο Ασία. Μερικοί βοτανολόγοι αναφέρουν ότι ήταν ιθαγενές φυτό της Συρίας, από την οποία μεταφέρθηκε σε άλλες περιοχές της Ευρώπης και της Βόρειας Ασίας. Την συναντούμε σε πολλά μέρη της Ελλάδας αλλά κυρίως συναντούμε το είδος Angelica silvestris που είναι γνωστή ως Νεροκάλαμο.
Είναι φυτό που βρίσκουμε διάσπαρτο σε υγρούς τόπους, χαράδρες και όχθες ρυακιών. Είναι πολυετές φυτό που φτάνει και ξεπερνά μερικές φορές τα δύο μέτρα. Η ρίζα του είναι πασσαλώδης, χοντρή, ατρακτοειδής, σκεπασμένη με μερικές κλωστές εξωτερικά σκούρες και εσωτερικά ασπριδερές. Τα φύλλα του είναι μεγάλα και σύνθετα, ανοιχτοπράσινα, διπλά ή τριπλά και το μέγεθός τους μικραίνει προς το πάνω μέρος του φυτού. Τα άνθη βγαίνουν στις αρχές του καλοκαιριού μικρά, ασπροπράσινα και σχηματίζουν όλα μαζί σκιάδια, στις άκρες των βλαστών, ακολουθούμενα από τραχείς καρπούς που περιέχουν δύο αυγοειδείς σπόρους.
Ιστορικά στοιχεία:
Η Αγγελική ήταν βότανο γνωστό στην Κίνα από τον 2ο αιώνα μ.Χ. Οι κινέζοι κατατάσσουν την Αγγελική αμέσως μετά το Τζίνσενγκ σε θεραπευτικές ιδιότητες και σήμερα χρησιμοποιείται σαν συστατικό πολλών φαρμακευτικών σκευασμάτων σε Κίνα και αλλού.
Στην Ευρώπη η Αγγελική ήταν γνωστή από τον Μεσαίωνα. και εμπορεύτηκε ευρύτατα από τους καλόγερους. Οφείλει το όνομά της στο θρύλο που θέλει τον άγγελο να αποκαλύπτει σε ένα καλόγερο τις ιδιότητες της ως φάρμακο εναντίον της πανούκλας. Βέβαια η χρήση δεν τους προστάτευσε από την πανούκλα αν και το φυτό περιέχει όντως συστατικά και αντισηπτικές και μυκητοκτόνες ιδιότητες. Τον 15ο αιώνα ήταν ένα δημοφιλές φαρμακευτικό φυτό.
Την χρησιμοποιούσαν για διάφορους λόγους.
Το λικέρ Βενεδικτίνη χρωστά το διακριτικό της άρωμα σε αυτήν. Παλιότερα έκαναν ζαχαρωτά από τους βλαστούς ή την ρίζα του φυτού, τα οποία ήταν παραδοσιακά τονωτικά για την καταπολέμηση των λοιμώξεων και την τόνωση της ενέργειας.
Τα φύλλα του φυτού συνόδευαν στη μαγειρική φρούτα ή ψάρι.
Συστατικά-χαρακτήρας:
Το βότανο είναι γλυκό, δριμύ, ζεστό και ξηραντικό. Περιέχει 1% πτητικό έλαιο (περιέχει φελανδρίνη, πινίνη, λιμονίνη, καρυοφυλλίνη, λιναλοόλη κ.α.), ένα μεγάλο αριθμό κουμαρινών (μεταξύ των οποίων ουμπελιφερόνη, βεργαπτίνη, ξανθοτοξόλη), φυτικά οξέα, ρητίνη, άμυλο, τανίνη, κερί, λεύκωμα και σάκχαρο. Οι σπόροι περιέχουν φουρανοκουμαρίνες (ιμπερατορίνη και βεργαπτένη).
Τα ενεργά συστατικά βρίσκονται σε όλο το φυτό αλλά στις ρίζες παρουσιάζουν μεγαλύτερη συγκέντρωση σε σχέση με το υπόλοιπο φυτό.
Άνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή:
Ανθίζει από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται οι ρίζες και τα φύλλα του φυτού. Οι μίσχοι και οι σπόροι της Αγγελικής χρησιμοποιούνται στη ζαχαροπλαστική.
Η ρίζα συλλέγεται το φθινόπωρο του πρώτου έτους της. Τα φύλλα συλλέγονται τον Ιούνιο.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις:
Δρα ως άφυσο, αντισπασμωδικό, αποχρεμπτικό, διουρητικό και εφιδρωτικό.
Διεγείρει το κυκλοφορικό και ζεσταίνει τα κρύα άκρα.
Η πινίνη που περιέχει (συστατικό του ελαίου) έχει αντιμικροβιακή και αποχρεμπτική δράση. Η ουμπελιφερόνη έχει αντιβακτηριακή και αντιμυκητιακή δράση.
Η Αγγελική είναι χρήσιμη ως αποχρεμπτικό για τον βήχα, τη βρογχίτιδα και την πλευρίτιδα, ιδιαίτερα όταν συνοδεύονται από πυρετό, κρυολόγημα ή γρίπη.
Τα φύλλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν κομπρέσα σε φλεγμονές του στήθους. Η περιεκτικότητα του σε άφυσο έλαιο εξηγεί τη χρήση του για την ανακούφιση του εντερικού κολικού και του τυμπανισμού.
Σαν πεπτικό βότανο διεγείρει την όρεξη και μπορεί να το χρησιμοποιήσουμε στη νευρική ανορεξία.
Βοηθά στην ανακούφιση των ρευματικών φλεγμονών καθώς και στην κυστίτιδα όπου ενεργεί ως αντισηπτικό του ουροποιητικού συστήματος.
Η αντισπασμωδική δράση του βοτάνου το κάνει αποτελεσματικό σε περιπτώσεις επώδυνων περιόδων, ενώ παράλληλα συμβάλλει στη ρύθμιση ης εμμηνορρυσίας.
Για βρογχικά προβλήματα συνδυάζεται καλά με το Βήχιο και το Μαρρούβιο. Για την δυσπεψία, τον τυμπανισμό και την ανορεξία συνδυάζεται με το Χαμομήλι.
Παρασκευή και δοσολογία:
Η ρίζα παρασκευάζεται ως αφέψημα. Ρίχνουμε μία κουταλιά του τσαγιού σε ένα φλιτζάνι νερό και το σιγοβράζουμε για δύο λεπτά. Το κατεβάζουμε από τη φωτιά και το αφήνουμε 15 λεπτά. Πίνουμε ένα φλιτζάνι τρεις φορές την ημέρα. Τα φύλλα παρασκευάζονται ως έγχυμα το οποίο λαμβάνεται τακτικά σε περιπτώσεις δυσπεψίας. Υπό μορφή βάμματος η δοσολογία είναι 3 ml τρεις φορές την ημέρα, για την βρογχίτιδα ή τον μετεωρισμό.
Υπό μορφή κομπρέσας τοποθετείται μουσκεμένη με έγχυμα πετσέτα στις αρθρώσεις που πονούν από ρευματισμούς ή αρθριτικά.
Προφυλάξεις:
Αποφεύγουμε τις μεγάλες δόσεις στην εγκυμοσύνη διότι είναι διεγερτικό της μήτρας. Το αποφεύγουμε στον διαβήτη λόγω των σακχάρων που περιέχει. Οι κουμαρίνες βεργαπτίνη και ξανθοτοξόλη που περιέχει το φυτό μπορούν να προξενήσουν φωτοευαισθησία. Αποφεύγουμε την υπερβολική έκθεση στον ήλιο αν χρησιμοποιήσουμε το βότανο εσωτερικά.
Υ.Σ.
Όλα τα προηγούμενα άρθρα της στήλης μπορούμε να τα βρούμε στη διεύθυνση www.herb.gr.
Επίσης αν κάποιος φίλος αναγνώστης γνωρίζει οποιαδήποτε θεραπευτική ιδιότητα βοτάνου του τόπου μας που δεν είναι ευρέως γνωστή ή έχει κάποιο ερώτημα μπορεί να το απευθύνει στην ηλεκτρονική διεύθυνση skouvatsos11@gmail.com
