Το ποίημα στηρίζεται σε μια απόκρυφη ευαγγελική παράδοση (Άγραφον) για τον Ιησού και τους μαθητές του. Γράφτηκε στις ζοφερές μέρες της Γερμανικής Κατοχής.
Επροχωρούσαν έξω από τα τείχη
της Σιών ο Ιησούς και οι μαθητές Του,
σαν, λίγο ακόμα πριν να γείρει ο ήλιος,
ζυγώσανε αναπάντεχα στον τόπο
που η πόλη έριχνε χρόνια τα σκουπίδια,
καμένα αρρώστων στρώματα, αποφόρια,
σπασμένα αγγειά, απορρίμματα, ξεσκλίδια…
Κι εκεί, στον πιο ψηλό σωρόν απάνω,
πρησμένο, με τα σκέλια γυρισμένα
στον ουρανό, ενός σκύλου το ψοφίμι,
που -ως ξαφνικά ακούοντας, τα κοράκια
που το σκεπάζαν, πάτημα, το αφήκαν-
μια τέτοια οσμήν ανάδωκεν, οπού όλοι
σα μ’ ένα βήμα οι μαθητές, κρατώντας
στη φούχτα τους την πνοή, πισωδρομήσαν…
Μα ο Ιησούς, μονάχος προχωρώντας
προς το σωρό γαλήνια, κοντοστάθη
και το ψοφίμι εκοίταζε· έτσι, πόνας
δεν εκρατήθη μαθητής και Του ‘πεν
από μακρά: «Ραββί, δε νιώθεις τάχα
τη φοβερήν οσμή και στέκεσ’ έτσι;»
Κι Αυτός, χωρίς να στρέψει το κεφάλι
απ’ το σημείο που κοίταζε, αποκρίθη:
«Τη φοβερήν οσμήν, εκείνος πόχει
καθάρια ανάσα, και στη χώρα μέσα
την ανασαίνει, όθ’ ήρθαμε… Μα, τώρα
αυτό που βγαίνει απ’ τη φτορά θαυμάζω
με την ψυχή μου ολάκερη… Κοιτάχτε
πώς λάμπουνε τα δόντια αυτού του σκύλου
στον ήλιο· ως το χαλάζι, ωσάν το κρίνο,
πέρα απ’ τη σάψη, υπόσκεση μεγάλη,
αντιφεγγιά του Αιώνιου, μα κι ακόμα
σκληρή του Δίκαιου αστραπή κι ελπίδα!»
Έτσ’ είπ’ Εκείνος· κι είτε νιώσαν ή όχι
τα λόγια τούτα οι μαθητές, αντάμα,
σαν εκινήθη, ακλούθησαν και πάλι
το σιωπηλό Του δρόμο…
Και να τώρα,
βέβαια στερνός, το νου μου πώς σ’ εκείνα,
Κύριε, τα λόγια Σου γυρίζω, κι όλος
μια σκέψη στέκομαι μπροστά Σου: Α!… δώσε,
δώσ’ και σ’ εμένα, Κύριε, ενώ βαδίζω
ολοένα ως έξω απ’ της Σιών την πόλη,
κι από τη μια της γης στην άλλη άκρη
όλα είναι ρείπια, κι όλα είναι σκουπίδια,
κι όλα είναι πτώματα άθαφτα που πνίγουν
τη θεία πηγή τ’ ανασασμού, ή στη χώρα
είτ’ έξω από τη χώρα· Κύριε, δώσ’ μου,
μες στη φριχτήν οσμήν οπού διαβαίνω,
για μια στιγμή την άγια Σου γαλήνη,
να σταματήσω ατάραχος στη μέση
απ’ τα ψοφίμια, και ν’ αδράξω κάπου
και στη δική μου τη ματιάν έν’ άσπρο
σημάδι, ως το χαλάζι, ωσάν το κρίνο·
κάτι να λάμψει ξάφνου και βαθιά μου,
έξω απ’ τη σάψη, πέρα από τη σάψη
του κόσμου, ωσάν τα δόντια αυτού του σκύλου,
που, ω Κύριε, βλέποντάς τα εκειό το δείλι,
τα ‘χες θαμάσει, υπόσκεση μεγάλη,
αντιφεγγιά του Αιώνιου, μα κι αντάμα
σκληρή του Δίκαιου αστραπή κι ελπίδα!
Διεύθυνση στο διαδίκτυο:
http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2700/Keimena-Neoellinikis-Logotechnias_A-Lykeiou_html-empl/indexG9_1.html
Το ποίημα γράφτηκε από τον Άγγελο Σικελιανό την περίοδο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Οι περισσότεροι από μας έχουν δει ντοκιμαντέρ, διαβάσει ή ακούσει ανθρώπους που έζησαν από κοντά τον φημισμένο λιμό της Αθήνας κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής. Προχωρώντας στους δρόμους της πρωτεύουσας συναντούσες πτώματα και ο δήμος μάζευε τους νεκρούς με τα απορριμματοφόρα – κάρα. Στην Αθήνα και τον Πειραιά υπολογίζεται ότι οι νεκροί από την πείνα άγγιζαν τους 63.734 ενώ τα συνολικά θύματα τους 100.000.
Σήμερα επικρατεί ο λοιμός, λοίμωξη, κορωνοϊός, και όχι ο λιμός, πείνα, σιτοδεία όμως θεωρώ το ποίημα πολύ επίκαιρο και θα είναι επίκαιρο σε όλες τις εποχές αφού μιλάει για την αναζήτηση της ομορφιάς, του Αιώνιου και του Δίκαιου. Αναφέρεται στη ζωή και το θάνατο, στο γεγονός της ύπαρξης ζωής, μέσα στο θάνατο και θάνατος μέσα στη ζωή, νεκρή ζωή, ζωή εν τάφω, όταν έχει χάσει την επιθυμία, τη χαρά και την ομορφιά. Περιγράφει την κατάσταση στην ανθρώπινη ύπαρξη όπου το μόνο που βλέπεις γύρω σου είναι σκουπίδια, αρρώστια, πτώματα, αποφορά, σήψη, βρωμιά και θάνατο συγχρόνως όμως επιζητά να εστιάσει το βλέμμα σε κάτι λαμπερό, γαλήνιο, αγνό και ελπιδοφόρο.
Θέλησα να μοιραστώ με τους αναγνώστες των “Χανιώτικων Νέων” το ποίημα με την ευχή ο καθένας μας «να αδράξει ένα σημάδι, ένα άσπρο δόντι, κάτι να λάμπει ξάφνου και βαθιά του, υπόσχεση μεγάλη, αντιφεγγιά του Αιώνιου, μα κι αντάμα σκληρή του Δίκαιου αστραπή και ελπίδα!»
Οποιοσδήποτε επιθυμεί μπορεί να επικοινωνήσει με το Κέντρο Πρόληψης Χανίων για πληροφορίες ή να συζητήσει θέματα που τον απασχολούν στην καθημερινότητά του. Επίσης προτείνεται τη Δευτέρα 21 Δεκεμβρίου 2020, ώρα 18:00 – 20:00 διαδικτυακή συνάντηση με σκοπό την έκφραση, επικοινωνία και αλληλεπίδραση μέσα από σκέψεις, συναισθήματα και συνειρμούς που μας φέρνει στο νου το ποίημα του Άγγελου Σικελιανού.
Τηλέφωνα επικοινωνίας 2821028166, 2821051214
Email: kepronch@otenet.gr
Ιστοσελίδα: www.prolipsichania.gr
*Η Μαρία Επιτροπή είναι κοινωνική λειτουργός, εργαζόμενη στο Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας, Π.Ε. Χανίων, σε συνεργασία με τον ΟΚΑΝΑ.
