Το μεγαλύτερο λειτουργικό χρονικό διάστημα πνευματικών αγώνων της εκκλησίας μας στην κατά κόσμον ζωή και λειτουργία της είναι αυτό το διάστημα συνολικά των επτά εβδομάδων από τις οποίες η τελευταία έχει τον χαρακτηρισμό της Μεγάλης Εβδομάδας αλλά και μία ακόμα όγδοη εβδομάδα πριν από την πρώτη, η εβδομάδα της Τυρινής με νηστεία μόνον κρέτινα φαγητά. Πλέον της νηστευτικής ταυτότητας αυτών των εβδομάδων υπάρχει πληθωρική λειτουργική τυπική και ουσιαστική διάταξη τέλεσης λειτουργικών εκδηλώσεων όπως μεσονυχτικές, ορθρινές ιερές ακολουθίες, λειτουργίες κανονικές του Ιωάννη του Χρυσοστόμου και του Μεγάλου Βασιλείου, όπως και προηγιασμένες θείες λειτουργίες κάθε Τετάρτη και Παρασκευή, μεγάλα απόδειπνα την ώρα του εσπερινού που πληρώνουν καθαρή ουράνια θεϊκή ανάσα την περίοδο αυτή και την κάνουν όχι μόνο διαφορετική από όλες τις άλλες λειτουργικές περιόδους όπως τις διακρίνουμε μέσα στο λειτουργικό χρόνο της αγίας μας εκκλησίας και ταυτόχρονα την κάνουν περισσότερο αγιαστική και απείρως ευχάριστη σε μικρούς και μεγάλους.
Καταγράφουμε επιβεβαίωση των παρατηρήσεων μας σε προσευχητάρια που βρίσκονται κατά καιρούς στη διάθεσή μας π.χ. το δοξαστικό της Κασιανής «Κύριε οι εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή…» και σημειώνει ο κάτοχος του προσευχηταρίου το 1992 χρόνος ψαλμωδίας του δοξαστικού 13 λεπτά, το 1994 που ο ίδιος σημειώνει στο ίδιο προσευχητάριο για το ίδιο θέμα 12 λεπτά και αυτό συνεχίζεται μέχρι το 2005 που φτάνει τα 13,5 λεπτά.
Αυτό σημαίνει ότι ο νεαρός το 1992 που παρακολουθούσε για πρώτη φορά ίσως την ακολουθία της Μεγάλης Τρίτης εσπέρας το έκανε αυτό κάθε χρόνο ως και το 2005 και ασφαλώς περίμενε να φτάσει ο χρόνος και η μέρα για να ζήσει ο ίδιος το γεγονός του μετανοητικού χαρακτήρα του ύμνου της Κασιανής.
Θέλουμε να πούμε ότι οι ακολουθίες αυτές όχι μόνο δεν κουράζουν, αλλά προκαλούν και τροφοδοτούν την επιθυμία να τις ξανακούσουμε και να τις ζήσουμε και να τις απολαύσουμε πολλές φορές.
Το ίδιο ισχύει επίσης με τον ύμνο «Κύριε των δυνάμεων μεθ’ ημών γενού…» των αποδείπνων της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Οι άνθρωποι που τα έζησαν στα παιδικά τους χρόνια επιθυμούν να τα ζήσουν και στα γεράματα το προσδοκούν όλο το χρόνο και προσπαθούν να είναι εύκαιροι την πρώτη ημέρα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, να βρεθούν στην ακολουθία του αποδείπνου και να ακούσουν με μεγάλη χαρά αυτό τον ύμνο.
Για τη νηστεία είναι καλό να γνωρίζουμε ότι μερικές νοικοκυρές λογικοποιούν το οικογενειακό μενού σύμφωνα με τους νηστευτικούς κανόνες της αγίας μας εκκλησίας για την Μεγάλη Τεσσαρακοστή, π.χ. Τετάρτη και Παρασκευή μαγειρεύουν φαγητά χωρίς λάδι, το οποίο αναπληρώνουν με διάφορα καρυκεύματα και το φαγητό γίνεται όχι απλά νόστιμο, αλλά νοστιμότατο. Τις άλλες ημέρες μαγειρεύουν φαγητά με λάδι, είτε πρόκειται για νηστίσιμα θαλασσινά, είτε πρόκειται για άλλα είδη φαγητών όσπρια και λαχανικά. Έτσι οικονομούν και συνταιριάζουν αρμονικά τη νηστεία της εκκλησίας και της θεολογίας με τον ρεαλισμό και τη λογική.
Φυσικά όπως γνωρίζουμε η νηστεία δεν είναι προς εξουθένωση αλλά προς πνευματική ενδυνάμωση των πιστών για αυτό και δύο φορές τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή η αγία μας Εκκλησία ορίζει για τους πιστούς καταλύουν ψάρια, όπως την ημέρα του Ευαγγελισμού και την Κυριακή των Βαΐων.
Να προσθέσουμε ακόμα ότι η νηστεία δεν λογιάζεται ποτέ ως άρνηση της παραγωγής και της παραγωγικότητας, αντίθετα μάλιστα υπερτιμάται η παραγωγή εκκλησιολογικά, η παραγωγή δηλαδή όχι προς αποθήκευση και πλουτισμό, γιατί κάτω από αυτές τις λέξεις κρύβεται η άλλη επικίνδυνη λέξη της αφροσύνης και του θανάτου «άφρων ταύτη τη νυκτί την ψυχήν σου απαιτούσιν, ά δε ητοίμασας τίνι έσται;». Για τις αγρυπνίες σημειώνουμε για τη ζωή της ενορίας τις νυχτερινές προηγιασμένες θείες λειτουργίες και τις ακολουθίες του όρθρου τις ημέρες της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδας.
Στα μοναστήρια υπάρχει πρόγραμμα ιερών νυχτερινών ακολουθιών. Φυσικά το πρόγραμμα υπάρχει αλλά έμπρακτα στις ενορίες δεν τηρείται και κατά οικονομίαν δεν επιβάλλεται.
Προσευχές συχνές και πυκνές καθημερινές ορθρινές, εσπερινές και άλλες θείες ιερές ακολουθίες.
Πάνω απ’ όλα και με όλα μαζί η ταπείνωση, πρακτική που τη φοβάται και ο διάβολος.
Μακριά από εμάς ο εγωισμός και η υπερηφάνεια «ο Θεός υπερηφάνοις αντιτάσσεται».
Ο διάβολος ισχυρίζεται δημόσια ότι τη νηστεία δεν τη φοβάται όπως και τις αγρυπνίες, γιατί εκείνος δεν τρώει τίποτα και δεν κοιμάται ποτέ. Όσον αφορά τις προσευχές μας θεωρεί τον εαυτό του υπεύθυνο εξαιτίας του οποίου εμείς οι άνθρωποι προσευχόμαστε. Για την ταπείνωση ομολογεί ότι την τρέμει δεν την αντέχει ούτε ένα λεπτό, γιατί ο διάβολος είναι υπερήφανος.
Να υπογραμμίσουμε ότι κατά τον Άγιο Βασίλειο νηστεία σημαίνει «των κακών αλλοτρίωσις». Ο δε Άγιος Υπερήχειος διδάσκει να φας κρέας και να πιεις κρασί, αλλά μην ξεσκίζεις τις σάρκες του αδελφού σου με τα δόντια της συκοφαντίας. Πάνω απ’ όλα είναι η αγάπη του Θεού, κυρίαρχη δύναμη των πνευματικών αγώνων, όχι μόνο την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, αλλά όλου του λειτουργικού χρόνου και όλο το χρόνο της ζωής μας.
Όλα τα αθλήματα στην εκκλησία μας έχουν πρακτικό χαρακτήρα και οι προσευχές και οι νηστείες και οι αγρυπνίες, όλα διακονούν και έχουν στόχο πνευματικά οφέλη. Γυμναζόμαστε στη γη και η βράβευση των αγώνων μας γίνεται από τους ουρανούς. Ζούμε στη γη, αγωνιζόμαστε γήινα αλλά δεν παύει όμως «το πολίτευμα ημών εν ουρανοίς εστίν».
Πνευματική ζωή είναι το να ζούμε όχι ως να βρισκόμαστε στη γη αλλά ως να βρισκόμαστε στους ουρανούς.
Ερώτημα, είναι εφικτό αυτό; Απάντηση με τη χάρη του Θεού. Ναι.
Γι’ αυτό επικαλούμαστε την ευλογία και το έλεος του Θεού σε κάθε μας κίνηση και κάθε μας βήμα. Γιατί «ει ο Θεός μεθ’ ημών ουδείς καθ’ ημών».
Έτσι καταννοούμε την αγία και μεγάλη Τεσσαρακοστή, πίστα αγώνων πνευματικών και θεοφόρων ώστε να καλύπτει όλη την κτίση το πνεύμα του Θεού και το πολίτευμα του ουρανού.
Ευχή, να ζήσουμε αυτή τη χαρά στη ζωή και στον κόσμο, να χαρούμε τον καινόν Πάσχα, το Μέγα Πάσχα των πιστών, τη Λαμπρή και την Ανάσταση της ζωής.
