Στις 6 Μαρτίου έφυγε από κοντά μας σε ηλικία 86 ετών ένας σπουδαίος συνθέτης και τραγουδοποιός, ο Δήμος Μούτσης. Θα σταθούμε σε έναν δίσκο του – ορόσημο για τη δισκογραφική πορεία του ίδιου αλλά και την ελληνική δισκογραφία.
“Άγιος Φεβρουάριος”. Ένας από τους πρώτους δίσκους που γράφονται σε οκτακάναλο – το οποίο μόλις είχε φτάσει στα στούντιο της Κολούμπια. Η ιστορία του δίσκου ξεκινάει την τριετία 1968-1970, όπου ο Μάνος Ελευθερίου γράφει μια σειρά από στιχουργήματα με αναφορές σε καρτ ποστάλ, φωτογραφίες, άρθρα και άλλες πηγές από τη Σμύρνη, πριν από τη Μικρασιατική καταστροφή. Δίνει τους στίχους του στον Δήμο Μούτση. Εκείνος, σε μικρό χρονικό διάστημα, μελοποίησε εννέα από αυτούς.
Τα τραγούδια παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στο κέντρο “Περικλής” της Πλάκας, το οποίο ειδικά για εκείνες τις παραστάσεις ονομάστηκε “Φεβρουάριος”. Ερμηνευτές οι Γιάννης Μπόγδανος και Πετρή Σαλπέα. Ο Μούτσης είχε έτοιμα δέκα τραγούδια για τον δίσκο, και είχε αποφασίσει να κρατήσει τη Σαλπέα στην ερμηνεία των λυρικών κομματιών. Αναζητούσε όμως μια νέα, άφθαρτη, λαϊκή φωνή. Έκανε πολλά δοκιμαστικά, όμως δεν έβρισκε αυτό που αναζητούσε. Ο Δημήτρης Μητροπάνος ήρθε ως πρόταση της δισκογραφικής εταιρείας Philips. Αμέσως ταίριαξαν δημιουργικά. Ήταν μια «στεγνή φωνή, σκέτη, χωρίς πολλά τσαλίμια» ό,τι έπρεπε γι’ αυτό που ήθελα σ’ αυτά τα τραγούδια είχε πει ο συννθέτης. Όμως, υπήρχε ένα πρόβλημα. Ο Μητροπάνος τότε, υπηρετούσε τη θητεία του σαν «εξόριστος» σε μια μονάδα χαρακτηρισμένων αριστερών στην Αλεξανδρούπολη.
Με τα πολλά, και με την σημαντική βοήθεια του Γιώργου Κατσαρού, κατάφερε να εξασφαλίσει μια ολιγοήμερη άδεια, και τον Δεκέμβρη του ’71, βρέθηκε στην Αθήνα και ηχογράφησε τα τραγούδια. Όταν κυκλοφόρησε ο δίσκος (1972) δεν είχε εμπορική απήχηση, πουλώντας μόλις 2.000 αντίτυπα. Όταν όμως συνέβη το έγκλημα του Νίκου Κοεμτζή (1973), τότε το κομμάτι “Ο χάρος βγήκε παγανιά”, χαρακτηρίστηκε από δημοσίευμα της εφημερίδας “Τα Νέα”, ως «τραγούδι προτρέπον σε εγκλήματα». Ο θρύλος λέει πως αυτό ήταν το κομμάτι που είχε «παραγγείλει» ο Κοεμτζής για να χορέψει ο αδελφός του, αν και αυτή η πληροφορία δεν επιβεβαιώθηκε. Παρ’ όλα αυτά, ο κόσμος αναζητούσε τον δίσκο.
Ο ίδιος ο Δήμος Μούτσης, σε συνέντευξη του στον Θανάση Συλιβό, είχε διηγηθεί αυτό το περιστατικό: «Κάποια στιγμή κατήγγειλα το συμβόλαιο και πήγα στη Φίλιπς όπου έκανα τον “Άγιο Φεβρουάριο”. Βγήκε λοιπόν ο δίσκος αλλά δεν πούλησε τίποτα. Είχε περάσει ένας χρόνος και μου έλεγε ο Βίκος ο Αντύπας από την εταιρεία, ότι κάθε βράδυ πήγαιναν σε φιλικά σπίτια και έκαναν δώρο τον δίσκο μήπως και γίνει κάτι γιατί είχαν τρελαθεί… Τότε έγινε η ιστορία με τον Κοεμτζή. Ο Δημήτρης Ψαθάς έγραψε ένα χρονογράφημα στα Νέα στο οποίο συνέδεσε το τραγούδι “Ο χάρος βγήκε παγανιά” με την υπόθεση Κοεμτζή, προφανώς από λάθος. Ε, από κει και πέρα έγινε ντόρος και ο δίσκος άρχισε να παίρνει τα πάνω του».
Στο site Ogdoo.gr, ο Μάνος Ελευθερίου είχε αποκαλύψει πώς πήρε το όνομα του ο δίσκος: «Είχα γράψει κάτι τραγούδια και μ’ άρεσε ο τίτλος “Τα μαρτύρια του Αγίου Στεφάνου”, γιατί ο Άγιος Στέφανος πέρασε άγρια μαρτύρια και είχε άγριο τέλος. Συζητώντας λοιπόν για τίτλους με τον Μούτση του είπα “Τα μαρτύρια του Αγίου Στεφάνου”. Εκείνος όμως ήθελε οπωσδήποτε να βάλει κάτι μέσα στον τίτλο που να έχει το γράμμα “Φ”. Είχε λόγο… κι ο λόγος ήταν ένα πρόσωπο που το όνομά του άρχιζε από “Φ”. Και λέει: “Άγιος Φεβρουάριος”. Και του λέω “αυτό είναι, μην κουνήσεις!”. Έπιασε λοιπόν κι έκανε ο ίδιος το ρεφρέν “Ο Άγιος Φεβρουάριος κι εγώ”.
Αυτό είναι δικό του…».
Καλές ακροάσεις μέχρι την επόμενη ιστορία με ρεφρέν!
