Aγνωστες πτυχές της Μάχης της Κρήτης και του αγώνα του κρητικού λαού, αναδείχθηκαν μέσα από την ημερίδα που διοργάνωσε χθες η Ιστορική, Λαογραφική και Αρχαιολογική Εταιρεία Κρήτης (ΙΛΑΕΚ) και η Περιφέρεια Κρήτης, στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων. Ομιλητές ήταν καταξιωμένοι ιστορικοί και ερευνητές ενώ στο πλαίσιο της εκδήλωσης λειτουργούσε έκθεση αντικειμένων από τη Μάχη και την Κατοχή.
Iδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η ομιλία του καθηγητή του ΑΠΘ Γιώργου Μαργαρίτη με θέμα «Η Μάχη της Κρήτης στο σήμερα». Όπως εξήγησε ο κ. Μαργαρίτης, για τους Γερμανικούς σχεδιασμούς, η Μάχη της Κρήτης ήταν μια «επίδειξη του Ναζιστικού θριάμβου, μια σκηνοθετημένη επιχείρηση επίδειξης, η επιτυχία της οποίας θα αποδείκνυε το ανίκητο της νέας Ευρώπης του Ναζισμού». Ωστόσο, υπήρξε ένας αστάθμητος παράγοντας που αμαύρωσε την νίκη αυτή: « ο ξεσηκωμός του Κρητικού λαού, που ήταν ο πρώτος ξεσηκωμός στην Ευρώπη ενάντια στον κατακτητή. Για πρώτη φορά ο λαός παίρνει την εξουσία στα χέρια του. Ο ανθρώπινος παράγοντας υπήρξε ο αστάθμητος παράγοντας για τον οποίο “έπεσε” απόλυτα έξω, ακόμη και η Γερμανική Αντικατασκοπεία. Στα σχέδια εισβολής της Κρήτης προβλεπόταν ότι ο λαός της Κρήτης θαμπωμένος από το μεγαλείο της Γερμανικής πολιτικής μηχανής, θα ενθουσιαζόταν με αυτό που έβλεπε και θα τους υποδεχόταν ως απελευθερωτές ενάντια στο αποικιοκράτες Άγγλους. Όμως “έπεσε” εντελώς έξω. Ο λαός λειτούργησε εντελώς αντίθετα. Όσο περισσότερο επίθεση έβλεπε να γίνεται τόσο περισσότερο αντιστεκόταν».
Παράλληλα ο κ. Μαργαρίτης, αναφέρθηκε στο πως η Μάχη της Κρήτης, από πλευράς των Γερμανών, εισήγαγε στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο την έννοια των αντιποίνων. Όσοι λαοί αντιστέκονταν, θανατώνονταν. Παρόλα αυτά, σταδιακά, οι λαοί της Ευρώπης άρχισαν εξεγείρονται και να παίρνουν την υπόθεση στα χέρια τους. «Η Μάχη της Κρήτης έδωσε το έναυσμα στους λαούς της Ευρώπης οι οποίοι τελικά θα γονάτιζαν το ναζιστικό θρίαμβο»κατέληξε ο κ. Μαργαρίτης.
Αδημοσίευτο υλικό, φωτογραφίες και χάρτες, για την Μάχη του Ρεθύμνου, παρουσίασε κατά την διάρκεια της ομιλίας του ο ιστορικός ερευνητής, συλλέκτης Δημήτρης Σκαρτσιλάκης. Όπως ανέφερε, για την υπεράσπιση του Ρεθύμνου έδωσαν μάχη δυνάμεις κυρίως από την Αυστραλία με μικρές Αγγλικές μονάδες σε υποστηρικτικό ρόλο. Η Γερμανική επίθεση, μετά τα Χανιά, επικεντρώθηκε στην κατάληψη του αεροδρομίου του Ρεθύμνου και της πόλης. «Η Μάχη του Ρεθύμνου, χαρακτηρίζεται από πολλά πρωτοφανή γεγονότα: τις μεγάλες απώλειες των Γερμανών που εγκλωβίστηκαν σε πολλά σημεία, τις εκτελέσεις αμάχων ακόμη και γυναικοπαίδων στις 23 & 24 Μαΐου στα Περιβόλια μετά από διαταγή ενός Γερμανού Ταγματάρχη κι όχι από τα ανώτερα Ναζιστικά κλιμάκια» σημείωσε μεταξύ άλλων ο Σκαρτσιλάκης.
Σε άγνωστα στοιχεία για τις κατοχικές κυβερνήσεις και τη Μάχη της Κρήτης, αναφέρθηκε κατά την διάρκεια της ομιλίας του ο ιστορικός Κώστας Φραδέλλος ενώ για την εφαρμογή αντιποίνων της Βέρμαχτ στην Κρήτη μίλησε ο ιστορικός, Ζαχαρίας Αντωνάκης ο οποίος στάθηκε στην ήττα των μηχανισμών της ναζιστικής προπαγάνδας στο νησί.
Ακολούθησαν ομιλίες-παρουσιάσεις από τον ερευνητή, συλλέκτη Στέλιο Τριπαλιτάκη για το αεροδρόμιο του Μάλεμε στη Μάχη της Κρήτης, από τον διδάσκων στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Γιάννη Σκαλιδάκη σχετικά με τη λαϊκή συμμετοχή στη Μάχη της Κρήτης, την φιλόλογο Αρχόντισσα Παπαδερού – Ναναδάκη, για την αντίσταση στους ναζί κατακτητές στο Σέλινο ενώ η εκδήλωση έκλεισε με εικαστική απεικόνιση της Μάχης της Κρήτης, από την ιστορικό Στέλλα Αλιγιζάκη.
