Γυναίκα, αγωνίστρια για τον τοπικό πολιτισµό και την ανάδειξη τοπικών αρετών, όπως είναι το θέατρο και η φιλολογική συγγραφή, ηθοποιός, ποιήτρια, συγγραφέας, που δεν είναι ευγενικό να την προσπεράσεις, ειδικά αν έχεις διαβάσει το συναίσθηµά της, όπως αυτό αποτυπώνεται στην ποίηση που εκδίδει και στις εικόνες που ερεθίζουν το µυαλό του αναγνώστη όταν θα χωθεί στις ιστορίες της, µέσα στις σελίδες των βιβλίων της.
Μαρινέλλα Βλαχάκη, γεννηµένη στον Κεφαλά Αποκορώνου, Χανιώτισσα χωρίς στάσεις στην πνευµατική της δηµιουργία, η οποία δεν απέχει και δεν αποπροσανατολίζει στις συγγραφικές της, απολογίες και εξοµολογήσεις. Όταν ο πατέρας της στο σινεµά, καθ’ όν χρόνον έβλεπαν την ταινία ‘‘η κόρη µου η σοσιαλίστρια” της είπε πως «ρούχα αλλάζουν οι γυναίκες της µπουρζουαζίας», ως απάντηση στην ερώτηση της, «αν οι σοσιαλίστριες αλλάζουν συνεχώς ρούχα», η Μαρινέλλα, δεν απάντησε και συνέχισε να σκέφτεται. Και για να σκέφτεσαι, χρειάζεται να διαθέτεις ενέργεια.
Στην ποιητική συλλογή “ως κάτω στο βυθό” που έχει επανεκδοθεί, σε δύο στίχους, διαβάζουµε τα εξής «…για να συντηρώ την Τέχνη της ελπίδας» και «…να δεις που κάποιος θα σε ακούσει…». Τελικά υπάρχουµε, επειδή µπαταρία µας, ενέργεια µας, είναι η Ελπίδα;
«Αν λείψει η ελπίδα, είµαστε χαµένοι. Αυτό το λυχνάρι δεν έσβησε ποτέ, ούτε στις πιο ακραίες κι απάνθρωπες στιγµές της ιστορίας. Έχοµε υποχρέωση να το κρατάµε αναµµένο και να περνάει από γενιά σε γενιά. ∆ε σταµατάµε ποτέ να ελπίζουµε και να διεκδικούµε περισσότερο φως κι έναν καλύτερο κόσµο», µας απάντησε ωθώντας στα χείλη την ερώτηση, αν είναι αγκιστρωµένη στις µνήµες… «∆εν είµαι αγκιστρωµένη στις µνήµες, είµαι όµως διαµορφωµένη από αυτές. Οι µνήµες έφτιαξαν τα φίλτρα µου, µε τα οποία αντιδρώ στο παρόν και σχεδιάζω το µέλλον.
Η βάση δεδοµένων στο λογισµικό του είναι µου, είναι οι µνήµες, όπως και όλων των ανθρώπων άλλωστε».
Η Μαρινέλλα Βλαχάκη διέπεται από µία ηρεµία, που την υπογράφει και το χαµόγελο της.
Λένε πως ο Κύκνος και η Χήνα µένουν ατάραχοι πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, κάτω όµως από αυτή τα πόδια τους, δίνουν µεγάλη µάχη για να προχωρήσουν. Υπάρχει η αίσθηση πως κάπως έτσι είναι δηµιουργοί και καλλιτέχνες. Εσείς πως το αντιλαµβάνεστε;
«Όπως ακριβώς το παράδειγµά σας… Κάθε έργο από την ιδέα ως την πραγµάτωση απαιτεί πολύ µόχθο, η κάθε φορά είναι για µένα µία γέννα µε οδύνες, αλλά συγχρόνως, ικανοποίηση για το µικρό θαύµα που συντελέστηκε».
Πόσο όµως πιστεύει η ίδια στη δύναµη του Έλληνα δηµιουργού όταν µάλιστα υπάρχει µία, άπνοια, από πλευράς της πολιτείας προς τους πνευµατικούς δηµιουργούς.
«Πιστεύω στην αξία και τη δύναµη του Έλληνα δηµιουργού που διαπρέπει σε όλον τον κόσµο. Παράγονται σπουδαία έργα σε όλες τις µορφές τέχνης. Η πολιτεία ωστόσο προτιµά να σπαταλά τεράστια ποσά σε σόου εντυπωσιασµού, όπως η Eurovision και άλλα ανάλογα θεάµατα και παραβλέπει τα σηµαντικά έργα, ενώ δοµές και ιδρύµατα πολιτισµού που θα µπορούσαν να διασώσουν, να προβάλουν τα έργα, παραµένουν κλειστά ή υπο-στελεχωµένα».
Υποψιαζόµαστε πως στην εποχή της ΑΙ της τεχνητής νοηµοσύνης θα υπάρξουν ∆ον Κιχώτες για να µη χαθεί το ανθρώπινο στοιχείο από την τέχνη.
«∆εν πιστεύω ότι θα χαθεί εντελώς το ανθρώπινο στοιχείο από την τέχνη, γιατί η δηµιουργικότητα είναι δοµικό στοιχείο της φύσης µας, κι ούτε πιστεύω πως θα χαθεί η ανθρωπότητα, γιατί ως είδος έχουµε µεγάλες δυνατότητες προσαρµογής. Ωστόσο η εξέλιξη πάνω στην τεχνητή νοηµοσύνη, προχωράει µε την ταχύτητα του φωτός και τίθενται σοβαρά ηθικά διλήµµατα, για το πού µπορεί να φτάσει αυτή η τρελή, άνευ όρων και ορίων πορεία… Παράλληλα βέβαια επωφελούµαστε σε όλους τους τοµείς από τις λύσεις που προσφέρει η τεχνολογία στην υγεία και σε πλήθος άλλα επωφελή αλλά κι ανωφελή πεδία…».
Κι οι νέοι µας; Απροστάτευτοι χωρίς δέσιµο και νοιάξιµο για ιστορία και µνήµες;
«Ας αρχίσω µε κάτι θετικό. Σε κάθε εποχή υπάρχουν νέοι µε γόνιµη περιέργεια που µελετούν, εµβαθύνουν και γνωρίζουν. Στην πλειονότητα, ωστόσο, των νέων παιδιών λείπουν στοιχειώδεις γνώσεις. Και πώς να αποκτήσουν αξιακό σύστηµα και να προστατευτούν, όταν δεν γνωρίζουν; Κύρια ευθύνη πιστεύω, φέρει το εκπαιδευτικό µας σύστηµα που αδιαφορεί για τη σφαιρική µόρφωση, την κριτική σκέψη και ουσιαστικά αδιαφορεί για την Παιδεία. Είναι αδιανόητο που παραµερίστηκαν από την εκπαίδευση τα καλλιτεχνικά µαθήµατα και οι κοινωνικές επιστήµες».
Υπάρχει η αίσθηση πως µας εγκλωβίζουν το µυαλό, θεµατικές όπως η ξενοφοβία, ο ρατσισµός, η βία στα σχολεία και στις εστίες των οικογενειών, η woke ατζέντα και τόσα άλλα θέµατα που αν δεν τα έσπρωχναν µε τόση βία στην επικαιρότητα, ίσως δε θα δηµιουργούσαν εντάσεις και κοινωνική δυσπραγία. Θα ήταν πιο ανθρωπίνως διαχειρίσιµα. Η άποψη σας;
«Η προσπάθεια για συµπερίληψη, έφερε σύγχυση στον κόσµο. Φυσικό, αφού τον ξεβόλεψε από τις βαθιά ριζωµένες στερεοτυπικές αντιλήψεις του. Προβλήθηκε δε, µε αµετροέπεια και συχνά µε χυδαιότητα. Χρειάζεται σωστή διατύπωση του αιτήµατος, διακριτικότητα και χρόνος για την αφοµοίωση. Όσο για τη γενικευµένη βία και τον τρόπο που την προβάλλουν τα µέσα… τι να πω; Μόνο να σκεφτείς τις οικογένειες µε τα παιδιά να παρακολουθούν σε λούπα εκατοντάδες φορές την ηµέρα αναφορές σε κάθε λογής διαστροφές κι εγκλήµατα, δίνεται αυτόµατα η εξήγηση γιατί πολλαπλασιάζεται σε όλα τα επίπεδα η βία. Φυσικό επακόλουθο είναι να καταχωρείται στις συνειδήσεις όλο αυτό, ως κανονικότητα και να την αναπαράγεται σε δρόµους, οικογένειες, σχολεία και εργασιακούς χώρους».
Κι η πόλη των γιασεµιών, τα Χανιά για τα οποία διαφαίνεται µία αδιαφορία και ένας στρουθοκαµηλισµός;
«Τα Χανιά βρίθουν από δράσεις πολιτισµού µε µεγάλη γκάµα προτάσεων και ποιοτήτων. Ωστόσο πολιτισµός δεν είναι µόνο οι εκδηλώσεις, αλλά γενικότερα η στάση ζωής που κρατάµε στην καθηµερινότητά µας. Ο σεβασµός στον διπλανό µας, στον περιβάλλοντα χώρο, στον τρόπο που συµµετέχουµε στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Για να συνυπάρξουµε αρµονικά χρειάζεται µέτρο».
Η λέξη Μέτρο της Μαρινέλλας Βλαχάκη, έφερε στο µυαλό, τους αποχωρισµούς στη ζωή µας που δεν έχουν Μέτρο… Έφυγαν εκείνοι των χρόνων που µεγαλώναµε, τραγουδοποιοί, ποιητές, συνθέτες, ηθοποιοί, πολιτικοί, στοχαστές, επαναστάτες. Όπως και σήµερα φεύγουν, εκείνοι που συµπορπατήσαµε ηλικιακά. Πόσο δύσκολο είναι να παραδεχτούµε πως η γενιά µας δεν έχει δει ακόµη την άνοιξη που ονειρευτήκαµε;
«Πολλοί πάρα πολλοί οι αποχαιρετισµοί µε τους πνευµατικούς µας µέντορες όσο περνάει ο καιρός, είναι αλήθεια… Μας έχουν αφήσει ωστόσο κληρονοµιά το έργο τους κι έτσι µπορούµε να συνεχίσουµε να τους έχουµε κοντά µας και χωρίς τη φυσική τους παρουσία. Όσο για την άνοιξη που ονειρευτήκαµε… έχουµε πια κι εµείς αρκετά µεγαλώσει για να µην πιστεύουµε σε όνειρα… ‘‘Αυτός ο κόσµος δε θα αλλάξει Κεµάλ…’’».
Ρωτήσαµε, αν συναντούσε το θεό, τι θα του έλεγε για να τον ταρακουνήσει.
«Θα ζητούσα από το Θεό να µου κρατά το χέρι να πάµε στις εµπόλεµες περιοχές, να στάξω µια στάλα νερό στα χείλη των παιδιών µε τις ανοιχτές πληγές στις ψυχές και στα κορµάκια τους. Να µου κρατά το χέρι, γιατί µόνη µου λιγοψυχώ…».
Αν πάλι συναντούσατε κάποιον που έχει φύγει από τη ζωή, ποιος θα ήταν, τι θα του κουβεντιάζατε;
«Θα ήθελα να συναντούσα τους γονείς µου, τον ∆ηµήτρη και τη Χρυσούλα και χωρίς να κουβεντιάσουµε ν’ αγκαλιαστούµε. Θα ’θελα ακόµα να συναντούσα τον κυρ Αλέξανδρο, να του πω πως είναι από τους πιο δικούς µου ανθρώπους κι ότι µε συντροφεύει ολοζωής».
Αθόρυβη, από πλευράς έντασης η Μαρινέλλα Βλαχάκη, µα που έχει την ικανότητα να στρώνει διαδροµές στην ψυχή. “Αθόρυβα το ‘στρωνε…” το νέο σας βιβλίο, µε διηγήµατα και θεατρικούς µονολόγους που κουβαλάτε χρόνους πολλούς.
«Πρόκειται για έναν συγκεντρωτικό τόµο µε τα δηµοσιευµένα διηγήµατά µου, που ιστορούν περιπέτειες απλών ανθρώπων του 20ου αιώνα και θεατρικούς µονολόγους που έγραψα και ανέβασα επί σκηνής. Οι δύο αφορούν τις παιδικές αναµνήσεις των Κωστή Παλαµά και Νίκου Καζαντζάκη, ο τρίτος τη σχέση της Έλλης Αλεξίου µε την αδελφή της Γαλάτεια Καζαντζάκη και ο τέταρτος την µοδίστρα εκ Πόντου Σταθούλα που αγαπήθηκε πολύ. Μου έδωσε µεγάλη χαρά ο συγκεντρωτικός τόµος που µόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ‘‘Πυξίδα’’. Είθε να συντροφέψει πολλούς παλιούς και νέους αναγνώστες και να τους ταξιδέψει σε χρονιάρες µέρες αλλοτινών εποχών».
Είθε Μαρινέλλα Βλαχάκη
