Αγοράζοντας ποιοτικό ελαιόλαδο

Η ελαιοκομική περίοδος άρχισε, οι ελαιοπαραγωγοί ετοιμάζονται για την ετήσια συγκομιδή του ελαιόκαρπου και την παραγωγή του ελαιολάδου, του πράσινου υγρού χρυσού του νησιού μας και με την κλιματική αλλαγή να έχει επηρεάσει την αγροτική παραγωγή γενικά σε όλες τις καλλιέργειες.

Ανάλογα έχει επηρεαστεί και η ελαιοπαραγωγή, με τη σημαντική πτώση της παραγωγής να έχει δημιουργήσει μια πρωτοφανή έλλειψη ελαιόλαδου, με συνέπεια οι τιμές να έχουν απογειωθεί και να έχουν φτάσει σε αστρονομικά ύψη και να καταλήγει σήμερα, ένα βασικό συστατικό της διατροφής και υγείας μας ως ένα γαστρονομικό προϊόν πολυτελείας. Με τις σημερινές συγκυρίες ίσως είναι καιρός να ξαναδούμε τη σπατάλη που γίνεται κάποιες φορές στη χρήση του ελαιολάδου αλλά και την υψηλή ποιοτική διαφοροποίηση του εξαιρετικού παρθένου από τις υπόλοιπες κατηγορίες
Γνωστό είναι ότι υπάρχουν και διατίθενται στη αγορά τρεις κατηγορίες ελαιολάδου και μια ακόμα που παράγεται από τα υποπροϊόντα του ελαιοτριβείου, το πυρηνέλαιο, με σημαντικές διαφορές μεταξύ τους στα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους, στην γεύση, τα οφέλη για την υγεία μας και βέβαια στο κόστος τους.
Το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο έχει οξύτητα έως 0,8 γραμμές, είναι πλούσιο σε ωφέλιμες αντιοξειδωτικές ουσίες και έχει ευχάριστο άρωμα με χαρακτηριστική πικρή και πικάντικη γεύση που είναι ενδείξεις της ποιότητάς του.
Το παρθένο που είναι σε οξύτητα από 0.8 εως 2 βαθμούς και συνήθως προέρχεται από ελαιόκαρπο χαμηλότερης ποιότητας ή δεν έχει γίνει σωστά η έκθλιψή του στο ελαιουργείο και μπορεί να είναι λιγότερο ευχάριστο ή ακόμα και να εμφανίζει γευστικά ελαττώματα.
Το λαμπάντε που μπορεί να προέρχεται από αλλοιωμένο ελαιόκαρπο ή κακούς χειρισμούς από την συγκομιδή μέχρι και το ελαιοτριβείο, η οξύτητα υπερβαίνει τους 2 βαθμούς, έχει δυσάρεστη γεύση και σύμφωνα με την νομοθεσία είναι ΜΗ ΒΡΩΣΙΜΟ, δηλαδή απαγορεύεται να καταναλωθεί. Το ελαιόλαδο κατηγορίας λαμπάντε, πρέπει να περάσει από επεξεργασία σε εργοστάσιο ραφιναρίσματος και μετά από ανάμιξη που θα υποστεί με παρθένα ελαιόλαδα, να γίνει βρώσιμο και να διατεθεί στην αγορά με την ονομασία ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ.
Και τέλος το πυρηνέλαιο, που προέρχεται από τη χημική επεξεργασία του ελαιοπυρήνα που παράγουν τα ελαιοτριβεία.
Στη χώρα μας, εσφαλμένα κυριαρχεί η αντίληψη ότι είναι καλύτερα να προμηθευτούμε ελαιόλαδο χύμα και ανώνυμο από κάποιο γνωστό μας, ίσως και σε παραπλανητικά χαμηλή τιμή. Κανείς όμως δεν μπορεί να μας εγγυηθεί για το προϊόν που προμηθευτήκαμε σε ανώνυμες συσκευασίες, μια και ΔΕΝ γνωρίζουμε τι ακριβώς περιέχει, αν είναι νοθευμένο, αν είναι φρέσκο ή παλαιότερο, αν είναι ασφαλές και πληρεί τα χαρακτηριστικά ενός εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου. Συνήθως όταν αγοράζουμε ελαιόλαδο από γνωστό μας ή από γνωστό του γνωστού μας, δεν γνωρίζουμε τίποτα για την ποιότητά του, απλώς ο γνωστός μας το πουλάει σαν το καλύτερο ελαιόλαδό του, και μπορεί να μην είναι κατάλληλο ούτε για το σασμάν αυτοκινήτου.
Το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο σαν ένα πολύτιμο λειτουργικό τρόφιμο υψηλής διατροφικής αξίας, ένα φυσικό προϊόν που χρησιμοποιείται σαν ένα πολύτιμο συστατικό στη κουζίνα μας, χρησιμοποιείται επίσης στη ζαχαροπλαστική, στην παρασκευή κοκτέιλ και για την παρασκευή προϊόντων κοσμετολογίας.
Σαν ένα φυσικό προϊόν που είναι το ελαιόλαδο δεν προτείνεται η εμφιάλωσή του σε πλαστικές ή διαφανείς γυάλινες συσκευασίες, επειδή είναι πολύ ευαίσθητο στο φως που υποβαθμίζει την ποιότητα και γεύση του, όπως επίσης θα πρέπει να το διατηρούμε σε θερμοκρασία κάτω από 24 βαθμούς και μακριά από οσμές. Με την πάροδο του χρόνου, το ελαιόλαδο χάνει μέρος των ευεργετικών ιδιοτήτων που έχει και επίσης αλλοιώνεται η γεύση του. Άλλωστε γι’ αυτο οι παλαιότεροι έλεγαν «φρέσκο λάδι και παλιό κρασί». Για αυτό το λόγο η αγορά του θα πρέπει να γίνεται με πολύ αυστηρά κριτήρια που να διασφαλίζουν ότι ή ποιότητα του ελαιολάδου που αγοράζουμε είναι ανάλογη των χρημάτων που έχουμε ξοδέψει, ειδικά με της σημερινές τιμές. Το μόνο που διασφαλίζει την υγεία του καταναλωτή και δίνει υπεράξια στο προϊόν που προμηθεύτηκε είναι η αγορά ενός τυποποιημένου και επώνυμου εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου που διαθέτει τις νόμιμες πληροφορίες στην ετικέτα του και διατηρεί τις προδιαγραφές ποιότητας που ορίζει η ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία, για την προστασία του ίδιου του καταναλωτή.

*Ο Γιάννης Αποστολάκης είναι προέδρος του Δικτύου Κρητικής Γαστρονομίας